gcwecst L a b r e st ib s C ornelü , die in hot jaar 1618 herwaarts kwam
en in Let jaar '1648 overleed.
Onder de hier geslaan hebhende Predikanlen verdient melding de
door zijne schriflen bekende G era bdbs B enthbh R eddingibs , die er in
het jaar 1807 kwam , en in Let jaar 1809 naar Assen vertrok. Het
berocp is eene collalie van den Ambachtsheer.
WAARDENBÜRG-EN-OPIJNEN (UITERWAARDEN-VAN-), uiter-
waarden aan den Tielerwaard, prov. Gelderland, Benedendislrikt, arr.
Tie I , kant. Geldermalsen , gedeellelijk gem. Waardenburg , gedeelte-
lijk gem. Op-IJnen ; palende W. aan den Polder-van-Waardenburg ,
N. aan den Polder-van-Waardenburg en den Polder-van-Neer-IJnen ,
0 . aan den Polder-van-Op-IJnen , Z. aan de Waal.
Deze uiterwaarden , welke in het jaar 1803 bedijkt zijn , bcslaan ,
onder Waardenbutg-en-Neer-IJnen, volgens het kadaster , 202 bund.
93 v. r. 70 v. ell., waaronder 202 bund. 63 v. r. schotbaar land.
Men telt er een huis onder Waardenburg. Zij worden door eene sluis,
op de Waal , van het overlollige water ontlast.
WAARD-EN-GROETGRONDEN , bedijking aan den ooslkant van de
prov. Noord-Ilolland, in de Zuiderzee, arr. Alkmaar, kant. Schagen,
ten deele gem. Barsingerhorn-Kolhorn-en-Ilaringhuizen, ten deele gem.
Winkel; palende N. W. aan den Wieringerwaard N. en O. aan de
Zuiderzee.
Deze bedijking bestaat uit gronden welke in de Zuiderzee tegen de
Westfriesche en Wieringerwaardsche zeedijken lagen. Het plan voor
deze bedijking is ontworpen door den Heer P. K oomen te Winkel, die
daartoe met den Heer C. J. L. P orthan te Alkmaar, van Z. M. den
Koning, concessie heeft bekomen.
Deze bedijking is ondernomen door een zedelijk ligchaam onder
den naam van Maaischappij tot Indijking en d'e bebouwing der Waard-
en Groelgronden van Woord-’Holland , opgerigl den 30 November 1843
en bestuurd door de Heeren C. J. L. P ortman en H, K oohen , alsmede
door de Heeren E. F. S chbltinga W in t e r b eh g , Mr. A. J. C. M aas G ees-
tera nbs Va s Z uid- S cuarwobde en Jhr. Mr. I I . H o e b e f i va s V e l s e n , ge-
heel belangeloos en zonder eenige belooning.
De werken dezer bedijking zijn aangevangen in April 1844 en in
October 1847 geheel vollooid.
De geheele bedijking beslaat , volgens bet kadaster, eene oppervlakte
van 1323 bund. 96 v. r. 20 v. eil., waaronder 1377 bund. 43 v. r.
70 v. ell. schotbaar land ; als : de Waard onder Barsingerhom-Kolhörn-
en-Haringhuizen, 616 bund. 2 v. r. 60 v. eil. en de Groet, onder
Winkel 761 bund. 41 v. r. 10 v. eil. De ingedijkte gronden zijn ver-,
deeld in 67 kavels , ieder van ongeveer 20 bund. Er staan daarin 13
boerderijen en 5 arbciderswoningen.
Daar de de ingedijkte gronden , ongeveer 6J palm, beneden vol-
zee en zelfs ook nog iets beneden laag water gelegen zijn , worden zij
bemalen door twee buitengewoon zware wind-vijzelwatermolens, welke
het water in den boezem opmalen , waaruit het zieh door de groole
schutsluis voor Kolhorn in de Zuiderzee ontlast. De gezauienlijke kosten
dezer onderneming beloopen de sornma van 1,410,000 gulden.
Het bestuur van den polder W a a rd- en-G R oet bestaat uit acht Hoofd-
Ingelanden , een Dijkgraaf, vijf Heemraden en eenen Secretaris.
WAARDENHUEK (DE KLEINE-), geh. in het Land van Altena ,
prov. Noord-Braband, Tvieede distr., arr. en 1 u. W. ten N. van
Js Uertogenbosch, kant. en 4 u. N. W. van Heusden, gem. Werltendam.
WAARDER, gem. in hctbalj. van Woerden, prov. Zuid -llo llan d ,
arr. Leyden, kant. Woerden (6 k. d., 16 m. k., 3 s. d., 2 afd );
palende N. aan de gem. Barwoutswaarder-en-Bekenes , O. aan de gem.
Woerden en Wulverhorst, Z. aan Papekop-en-Diemerbroek en aan Lan-
ge-en-Ruigeweide, W. aan Lange-en-Ruigeweide en Bodegraven.
Deze gem. bestaat uit de pold. h e t O o s t e in d e - v a n -W a a r d e r ,
en het W e s t e in d e - v a n - W a a rd e r en het Kerv e r la n d - v a n -
W a a rd e r ; bevat bet d. W a a rd e r , en gedeelten van de b. N ie u -
w e rb ru g en van het geh. Dri ebr u g g e , benevens eenige verstrooid
liggende hui?en, en beslaat , volgens het kadaster, eene oppervlakte
van 1112 bund. 22 v. r. 54 v.. eil., waaronder 1111 bund. 69 v. r.
96 v. eil. belastbaar land. Men telt er 94 h., bewoond door 96 huisgez.,
uitmakende eene bevolking van ongeveer 320 in w., die meest in den
landbouw en veeteelt hun bestaan vinden en ook handeldrijven in vee
en in kaas.
De Herv., die er 480 in getal zijn , behooren tot de gem. van
Waarder-en-Lange-en-Ruigeweide, welke in deze burgerl. gem. eene
kerk heeft. — De R. K., die men er ruim 30 telt, parochieren le
Woerden.
Men heeft in deze gem. twee scholen, als : eene in het dorp Waarder,
zijnde eene openbäre dagschool, en eene in het geh. N ie u w e r b r u g ,
zijnde eene bijzondere school der eerste klasse, behoorende tot de
zoogenaapide kapel van de Nieuwerbrug, die gezamenlijk gemiddeld
door 100 leerlingen bezocht worden.
Deze gem. is eene beerl., welke in het tnidden der vorige eeuw in
eigendom werd bezeten , door C o r n e l i s R o e l s , Raad en ßurgemeester
van Schoonhoven, die haar naliet aan zijnen zoon N i c o l a a s B o ü d ew i j s
R o e l s , Raad in de Vroedschap van Schoonhoven. In 1791 werd zij
gekocht door C . R o e l s Az., wiens weduwe baar in 1804 verkocht aan
de Heeren Mr. H b i b e r t G r i f f i g e n v a n W a a r d e r en E w o b t R i j k a e r t s in
gemeenschap , waarna zij uit de nalatenschap van den eerstgenoemde,
in het jaar 1836, is geprelegateerd aan den tegenwoordigen eigenaar
den Heer M a r c o s J a c o b o s v a s E r p T a a l b a b K i p , woonachtig te
Woerden.
Het d. W aarder ligt 6 j u. O. ten Z. van Leyden , 1£ u. Z. W.
van Woerden. Men telt er in de kom van het d. 20 h. en 78 inw.
De kerk, slond vöör de Rcformatie ter begeving van den Land-
Kommandeur van S x . Catharina te Utrecht. De koster werd destijds
door de dorpelingen aangesteld en trok de inkorasten van tien morgen
lands. Deze kerk is een kruisgebouw, zonder orgel. De Vierkante
toren had eene achtkante spits, die voor § het eigendom was van de
gem. W aarder en voor van de gem. L a n g e - e n -Ru i g ewe i d e . Die
toren is in vorige jaren geheel afgebroken en op de kerk een houten
koepel gebouwd, waarin het uurwerk is geplaatst.
Vroeger is hier een kommandeurschap der Ridders van Rhodus of
Maltha geweest, staande onder het land-kommandeurschap van St.
C a t r a r i s a , le Utrecht.
De openbare dagschool telt gemiddeld 40 en de bijzondere school
gemiddeld 60 leerlingen.
Vroeger stond in deze gem. een heerenhuis het H o f - t e -W a a r d e r
geheeteu. Zie het volgende art.
De kermis valt in den 17 September.
Het wapen bestaat uit een veld van zilver , met drie waarden in
hunne naluurlijke kleur.
XII. D e el . 3