In de jarcri 1573 en 1874 w a r d W e s t za a n door d e Spaanschön g c -
genoegzaam plat gcbrand , cn grootendeels van zijno inwoncrs vcr-
laten. Dan , na het cindigen van den oorlog in Holland is het
spoedig wederoni herbouwd , cn door den koophandel bloeijende geworden.
Bij welke gelegenheid de Westzaner Lambert Melisse een
inerkwaardig blijk van moederliefde gaf (1).
Reeds vöör het jaar 1607 gebruikten de ingezetcnen van W estzaan en
K r omme n i e , die, zoo als wij boven gezien hebben , van ouds met
elkanderen een gemecnc banne uitmaakten , tot hun wapen vier leeu-
wen, tegen elkanderen oprijzende , waarvan er twee stondcn in een
rood veld en twee in een wil veld , zonder dat zij eigenlijk konden
zeggen , door welken Vorst hun dat wapen gegeven was ; ofschoon zij
van oudcrs tot ouders verstaan hadden , dat het aan hunne voorzaten
gegeven zou zijn, van wege zekere goede dicnsten den Prins bewezen,
gelijk dit alles blijkt uit het request, hetgeen zij in het jaar 1607
a'an de Algemeene Staten van Holland en West-Friesland hebben over-
geleverd, verzoekende daarbij ook een zegel van den zelfden aard ,
tcr grootte van een oord van een Rijksdaaldcr, te mögen gebruiken ,
hetgeen hun, den 14 December des zelfden jaars , werd toegestaan, met
bijvoeging van dit omschrift in den rand : 't Zegel van Westzaanden en
Crommenie. Sommigen meenen, dat Heer J an van Henegodwen , die
de heerlijkheid van Westzaan en K r om m e n i e , in het jaar 1553, vry-
heid verleend heeft, om door alle zijne landen en steden te varen , zonder
eenigen toi te betalcn , hun ook daarbeneven voorzien heeft van zijn
wapen en dit slechts een weinig heeft veranderd , zijnde dus twee roode
leeuwen , gekarteleerd met twee witte op een rood en de roode op een
wit v eld , tegens elkanderen oprijzende. Dan het schijnt eenigermate
vreemd , dat er in de giftbrieven , die van hem voorhanden zijn ', geen
gewag van deze gifte gemaakt wordt. Misschien Staat hier mede in verband
de Wes t zame r ba n d i n g en de K ro mmen i ee r-ban din g ,
die op twee verschillende dagen , nog hedcn ten dage in den gewonen
Enkhuizer Almanak en wel in Januarij (in dit jaar 1849) de Westzamer-
banding den 16 en de Krommenieer-banding den 19 Januarij staan aan-
geteekend , en welke voor regtdagen gehouden werden , waarop alle regts-
zaken op eens moesten afgedaan zijn.
WESTZAAN-OP-’T NOORD, Doopsgez. kerk. gem., prov. Noord-
Holland.
Deze gem., welke vroeger tot de Waterlandsche Doopsgezinden bc-
hoord heeft, telt 170 zielen, onder welke 80 Ledeinaten. De eerste ,
die voor zoo ver bekend is , in deze gem. het leeraarambt heeft waar-
genomen , is geweest J an Cornelisz. Baas, die in het jaar 1734 her-
waarts kwam , en in het jaar 1784 zijn vijftigjarige dienst mögt vieren.
Het beroep geschiedt door den kerkeraad.
WESTZAAN-OP-’TZUID, Doopsgez.kerk. gem., prov. Noord-Holland.
Deze gem., welke vroeger tot de Friesche Doopsgezinden beboorde ,
telt 190 zielen , onder welke 10b Lcdematen. De eerste , die in deze
gem. het leeraarambt heeft waargenomen , is geweest Gerrit J acobsz.
Korver , die in het jaar 1600 herwaarts kwam , en in het jaar 1608
is overleden. Het beroep geschiedt door den kerkeraad.
WESTZAANDAM, voorm. d. in de heerl. Blois, prov. Noord-Hol-
la n d , arr. en 4 u. N. O. van Haarlem , kant. en gem. Zaandam ,
f l ) Zie d a a rom tren t omstandiger liet a?t. IIooiix , D. V , bl. S04 , e n onze Niev,v:c
Tlerrinneringen uit hei gebied der Geschiedenes, bl. 37.
thans liet westclijk« gedcelte der stad Zaandam uitmakende. — De inw.
vinden meest hun hcslaan in houlhandel en scheepsbouw.
De Herv., die er 3300 in getal zijn , onder welke 1240 Lcdematen ,
maken eene gem. u it, welke tot de klasse van Haarlem, ring van
Zaandam, behoort, en door twee Predikanten bediend wordt. De
eerste , die hier , na de scheiding van O o s l z a a n d am (zie dat art.)
het leeraarambt heeft waargenomen , is geweest Godefridus Lamotujs .
die in 1641 herwaarts kwam , en in 1646 naar Edam vertrok. De
eerste tweede Predikant was Gbrardüs van Aalst, die in 1718 herwaarts
kwam , en in 1785 emeritus werd. Onder de hier gestaan heb-
bende Predikanten verdienen melding, de door h unne Schriften ver-
maarden : Simon Simonides , van 1651—1 6 8 2 , en J ooannes Martinet
Keifers, van 1789—1802.
De Doopsgez., vroeger in twee gemeenten gescheiden , van Wes t -
z a a n d am-Ni c uwe - l I u i s en W e s tzaandam-Oude-H ui s , zijn ,
sinds 21 Februarij 1841 , in eene gemeente en een kerkgebouw veree-
nigd. Deze gem. telt thans 500 Ledematen , en wordt door twee
Leeraren bediend. De eerste, die in deze vereenigde gem. het leeraarambt
hebben waargenomen , zijn geweest G. Leenderfz en B. van
Geons , die er thans . nog staan.
De Evangel Luth., die men er aantreft , worden tot de gem. van
Zaandam gerekend. — De R. K., die er wonen, parochieren gedeel-
telijk aan het Kal f, gedeellclijk te Zaandam.
WESTZAANDAM-IIET-NIEUWE-HUIS , voorm. Doopsgez. gem.,
prov. Noord-Holland.
Deze gem., welke vroeger die der Vereenigde Vlaamschc en Waterlandsche
Doopsgezinden werd genoemd, telde 250 Ledematen ; werd
vroeger door Vermaners , later door twee geordende Lecraars en ein-
delijk slechts door eenen Leeraar bediend , tot dat zij , in het jaar
1841, met die van het O u d e -H u i s vereenigd werd.
WEST-ZAANDAM-HET-OUDE-HUIS, Doopsgez. gem., prov. Noord-
ilolland.
Deze gem., welke vroeger die der Friesche Doopsgezinden werd genoemd
, telt ruim 150 Ledematen. Zij werd te voren door zooge-
naamde ongestudeerdc Leeraren of vermaners bediend, welke als zoo-
danig nu eens uit de Broederschap gekozen werden , dan weder zieh
zelven daartoe vrijwi'.lig aangaven. In latere tijden werd de gemeente
door twee geoefende Predikanten bediend ; een der eerste was T abdso
J aekles de Hoof , die in 1838 in vijf en tachtigjarigen ouderdom en
na eene zestigjarige dienst in deze gem., ontsliep. Sedert werd zij
door zijnen ambtgenoot B. van Gecns allecn bediend , tot dat zij in het
jaar 1841 met die van het N i e u w e - I I u i s vereenigd werd.
WESTZAANDEN . d, in bet balj. van Blo is, prov. Noord-Holland.
Zie W estzaan.
WESTZANEN-EN-KROMMENIE, pold. in het balj. van Blois , prov.
Noord-Holland, arr. Haarlem, kant. Zaandam, gedeeltelijk gem. Zaandam,
gedeeltelijk gem. Westzaan, gedeeltelijk gem. Koog-aan-de-Zaan ,
gedeeltelijk gem. Z a a n d ijk ,en gedeeltelijk gem. Wormerveer; palende
N. aan de Togtsloot, O. aan de Zaan, Z. aan het 1J , W. aan de
Nauernasche-vaart.
Deze pold. beslaat , volgcns het kadaster, eene oppervlakte van
2379 bund. 70 v. r. 84 v. eil., waaronder 1532 bund. 80 v. r. 26 v. eil.
sebotbaar land. Hij wordt door 11 sluizen cn 5 molens , op de Zaan,
het f J en de Nauernasche-vaart, van het. ovr.rtollige water entlast.