Schoolsteeg, was in de. vorige eeuw tot S t a d s s e h o o l ingerigt. Het
is in 1826 weggcbroken, en in het jaar daaraanvolgende vervangen
door een nieuw gemetseld Wa c h t h u i s voor de S c h ü t t e r i j , waar
achter, in de Schoolsteeg, twee Br a nd s p u i t h u i z e n , en daarnaast
de tegenwoordige Waag zijn geboüwd.
l)e S y n a g o g e der I s r a e l i e t e n , in den jare 1840 gesticht en
in dat jaar den 50 October plegtig ingewijd , is een vrij goed en net
gebouw , staandeaan de oostzijde van de Nieuwstraat, bij de Slijkstraat.
Inwendig is in hetmidden een vierkant verheven voorlezersgestoelte of
tabernakel, en in het Oosten eene nette kast of Arke des Verbonds,
t.er berging van de Heilige rollen , boven de ingang is eene van tralie-
werk voorziene gaanderij voor de vrouwen.
Onder de gestichten van liefdadigheid dezer stad , bekleedt het S t.
Ba r t h o l ome u s Ga s t h u i s , waarVan de hoofdingang of poort in de
Middelstraat is , eene eerste plaats. De tijd van de stichting is onzeker j
dat het echter van geen jongen tijd is , blijkt uit den naam van hem
aan wien het is toegewijd , en wiens beeldtenis of naam boven alle de
buiten ingangen van dit gesticht is üitgehouwen. Het is een groot en
geen onaanzienlijk gebouw. Uit drie vleugels of le zamen vereenigde
gebouwen bestaande, die wij de noorder, ooster en zuider vleugel zullen
noenien ; aan de westzijde is dit gebouw begrensd door het stadhuis,
en bij de bouwing daarvan , in het jaar 1772, is van de noorder vleugel
vari het gasthuis een gedeelte weggebroken en door het stadhuis
ingenomen , waarvoor de stad nog altijd aan het gasthuis eene jaar-
lijksche schadeloosstelling betaalt. In het midden van het gebouw is
eene ruime open plaats. De noorder en ooster vleugels voeren het
jaargetal 1623 en de zuider vleugel dat van 1650 , doch het is dui-
delijk dat beide deze jaartallen slaan op verbouwingen. Gfschoon voor
zoo verre men kan nagaan , alleen geschikt voor een gasthuis of ber-
.berging voor vreemdelingen, worden thans mede daarin verpleegd
de weezen, vroeger in het Armenweeshuis opgenomen, zoo mede de
weezen, die in het Burgerweeshuis behooren , welke laatste daarin
worden besteed en onder afzonderlijke Regenten staan j terwijl voorts
ook gebrekkigen of behoeftigen , hetzij voorrekening van Diaconen of
particnlieren daarin worden opgenomen. De noorder vleugel bevat be-
halve de kamer van Regentessen en de woning voor den vader en moe-
der van ’t gesticht eene ruime zaal, dienende tot dagelijks verblijf en
eetzaal der oude liedeu en weeskinderen; de bovenverdieping is ingerigt
tot afzonderlijke slaapvertrekken voor mannen en weeskinderen.
De ooster vleugel, waar boven geene verdieping is , bevat de slaapkamer
der oude vrouwen. — In de zuider vleugel is de eigen bakkerij van
het gesticht, benevens de Regentenkamer , een ruim vertrek , waarin
onder eenige andere schilderijen ook nog een groot schilderstuk gevon-
den wordt van den dikwijls genoemden G ijsb e r t J ansz. S ib il ie , in 1647
geschilderd en voorstellende ' een gebouw van barmhartigheid, voor
hetwelk eene menigte van behoeftigen gekleed en verkwikt worden.
Het oostelijk gedeelte van dezen vleugel, is thans tot de stads Armenschool
ingerigt, waarboven een lokaal gevonden wordt, dat eenige jaren
tot S t a d s t e e k e n s c h o o l heeft gediend. In het gasthuis worden
thans verpleegd 5 mannen en 12 vrouwen en er bevinden zieh thans
16 weeskinderen , onder welke 7 jongens en 9 meisjes.
Het voorm. Bu r g e rwe e s h u i s , aan de Oude-Gracht, in vroeger
eeuwen een gedeelte van het klooster voor de zusteren van S t. Jas
de Evangelist, genaamd het Oude Convent, i s , bij fundatiebrief van
de Ridderschap, Edelen en Steden van Holland en West-Friesland van
26 November 1611 opgerigt. Bij die«fundatiebrief of ordon" ^ ‘ie
¡reordineerd en gestatueerd : » dat de Regenten niemand boven de ne
» Pen jaren oud zijnde ofte in Onecht verwekt en van Onechte oude-
» ren of seen twaalf jaren in deze Stede of Carspel gewoond, en huune
» poortersebap gekocht en betaald hebbende, zullen mögen innemen ,
ß maar alleen de echte en eerlyke poortenaren verstorven klt'de« ‘ ;
Dit gebouw is in den jare 1812 verhuurd aan de Diacome der -Herv.
geraeente die daarin eene spinnerij van garen en kntoenen heeft opger
L t . In het jaar 1819 is het in het openbaar verkocht geworden aan
de Heeren P a p e g a a y en v a s A c h t e r , die daarin eene spinnerij , w o -
kammerij en tapijtfabrijk hebben opgerigt, welke fabrijk een aantal
jaren zeer heeft gebloeid ; in de laatste jaren echter is zy trapsgewijze
verminderd en heeft cindelijk opgehouden te bestaan. Thans wordt
in dit gebouw eene S t oom-w a s ch - en bl eekeri j uitgeoeiend. .
Het voorm. Arme nwe e s h u i s , mede aan de Oude-Gracht staande
en vroeger evenzeer een gedeelte uitgemaakt hebbende van het St. Jans
klooster, is thans gedeelteüjk ingerigt tot eene Stad* b u r g e rs eh o o 1
en gedeeltelijk tot S t a d s w e r k p l a a t s . ln 1662 is, door Regenten
van het St. Bartholomeus gasthuis , tot de opngting van een armenweeshuis
besloten , de armenweezen werden echter tot 1667 in het gasthuis
gehuisvest en zijn in dat jaar naar het ■Armenweeshuis. overgebragt, al-
waar zij zijn verbleven tot 1 7 9 0 , als wanneer zij, op het besluit van
Burgemeesteren en Yroedschappen, wederom naar bet gasthuis zijn ver-
voerd en sedert dien tijd aldaar zijn opgevoed.
In den iare 1839 is door de R. K. gemeenle aangekocht een huis
en pakhuis aan de noordzijde van de lleerengracht, welke perqelen
tot een doelmalig en wel ingerigt gebouw zijn vertimmerd , thans be-
kend onder den naam van Ge s t i c h t - v a n -L i e t d a d i g k e i d . net
'strekt ter verpleging van oude mannen en vrouwen, alsmede tot op-
voeding van weezen tot die gemeente behoorende , daarin worden thans
verpleegd 5 mannen tj vrouwen en 3 weezen. _
Nog dient te worden melding gemaakt van hetgeen door den Heer G o r-
heus v a n Drosthagen , in leven Notaris en Procureur te Weesp, bij besloten
uitersten wi l , in 1714,' is gemaakt en in 1718 door zijn dood beves-
tigd, volgens welke hij zijne nalatenscbap, bestaande in huizen en lande-
rijen — thans in inschrijvingen op het grootboek der Nationale schuld en
landerijen — onder het beheer van drie executeuren heeft gesteld, » welke
» executeursnaar luid van het testament, » altoos in cas van afster-
» ven van een van hun drien verpligt zullen zijn een ander bekwaam
» en eerlijk persoon (zullende moeten zijn twee van hun drieen van
' » de R. K. religie) in des eerstoverledenen plaats te eligeren ende ad-
* sumeren, die gelijke magt zal hebben.” De zuivere inkomslen dier
nalatenschap , moeten in drieen verdeeld worden , als aan zijne behoef-
tige vrienden van moeders zijde, aan de Armen der H- E- gemeente
en .aan het Armenweeshuis. Ter gedachtenis van dezen Heer is in
een gevel van een der gebouwen , ,tot deze nalatenschap beboord heh-
bende , staande in de Middelstraat nabij de Slijkstraat, een steen > ge-
plaatst, waarop men het volgende versje le est:
D e v o o r z o r g v a n D r o s t h a g e n
V oor A r m e n , W eez’ en M ag en,
Z u steeds b ij ’t N ageseacht
M et DANKBAARHE1D HERDACUT.
MDCCLXXYIII.