WINDENBURG, voorm. kast., op het eil. Schouwen , piov. Zee*
lan d, distr., arr. en t | it. N. ten 0 . van Zierikzee, kant. en 1£ u.
Z. 0 , van Brouwershaven, geuu cn in het d. Dreiscbor.
llet vroeger vr(j algemeen aangenomen gevoelen , dat dit slot, om-
slreeks 1 4 7 8 , door A nna , bastaarddochter van F il if s van B ourgondib
zoude • gcsticht zijn, is met regt betwyfeld, ja er zijn sporen gevon-
dcn , dat hot reeds eene eeuw vroeger bestaan moet hebben ; men
mag het er daarom met meer grond voor houden , dat gcmeldc Vrouwe ,
Windenbhbg herbouwd of verfraaid zal hebben.
Dit slot heeft, even als zoo vele andere, bier te lande, in vorige tijden
mede tot eene woning voor den Grafelijken tolgaarder gediend , daar
de Lands-tol voor de schepen , die de zoogenaamde Gouwswillevaart
bevoercn , aan bet tolhuis aldaar moest \Vorden betaald.
Het was eeu treifelijk slot , met eene breede en diepe gracbt om-
ringd , welke nog bestaat, doch het gebouw is in 1857 gesloopt. De
daartoe behoord hebbende gronden, worden thans in eigendom bezeten
door den Heer C ornelis de J onge van D reischor , woonachlig le Cleve ( 1 ) ,
WINDESHUM, onde naam van het d. W in s em , in Hansingo, prov.
Groningen. Zie W in sem.
WINDESHEIM, oude naam van het d. W insob , prov. Friesland,
kw. Westergoo, griet. Baarderadeel. Zie W in sem.
WINDESHEIM, doorgaans, bjj Verkorting, W in s em , d. in Zalland,
prov. Overijssel, arr., kant. en 1 u. Z. van Zwolle, gem. Zwollcrkers-
p e l, aan den straatweg van Zwolle naar Deventer. Men telt er 51 h.
en ruim £30 inw., die meest in landbouw en veeteelt bun bestaan
vinden. Ook is er eene steenbakkerg.
Dit d. heeit zijn oitistaan te danken aan een klooster, dat hier vroeger
gestaan heeft. Zie het volgende art.
De Herv., die er ruim 180 in getal zijn, maken met die van de
buurs. Ho o g - Z u t h em, L a a g - Z u t h em , He r c u l o en Herk-
s e n eene gem. u it, welke tot de klass. en ring van Zwolle behoort,
en 620 zielen te lt, onder welke 220 Bedematen. De eerste , die in
deze gem. het leeraarambt heeft waargenomen, is geweest Menso J o-
a n n is , die in het jaar 1652 herwaarts kwam, en in het jaar 1635 naar
Blokzijl vertrok. Het beroep geschiedt door den kerkeraad, onder me-
deslemming van de Heeren E. F. Baron de V os van S t e enw ijk en G,
W. A. Baron van H aersolte van den D oorn. De kerk , naar men wi l ,
een overblijfsel van het vroeger hier gestaan hebbende klooster (zie het
volgende art.), is een langwerpig vierhoekig gebouw , met een klein
torentje , doch zonder orgel.
De R. K., van welke men er ongeveer 30 telt, parochieren te l/eino.
De dorpschool wordt gemiddeld door een getal vanOO leerlingen bezocht.
De kermis valt in de maand Augustus in.
WINDESHEIM , voorm. kloost., prov. Overijssel, 1£ u. Z. van Zwolle.
Het was bewoond door Reguliere Kanunniken en werd, omdat het aan
de H. Maagd M aria was toegewijd, het S t . -M ahia’s-konvent- t e -W in -
d e sh eih genoemd. Het was zijne opkomst verscbuldigd aan Meester
G ebard G roe t e , die, bij zijn sterven , in 1384 , aan F loris R a dewijn cn
andere zyner leerlingen , verzocht, ter zijner gedaebtenis , een klooster
van Reguliere Kanunniken te stichten. Nadat de liefdegaven ,
CI) Men vindt eene fraaye afbeclding van W i n d e n b u r g in Oud-Nederland, i n de u i t
vroegere dagen , ovcrgeblevcne bürgten e n kastcelen, g e s che i s t en afgebeeld door Mr. C. P. E
K o b i d e v a n d e r Aa.
tut den opbouw van dit klooster en tot de rniddclen van onderhoud ,
waren bQ elkander verzameld , was men er op bedacht, oiu eene goed
gelegene plaats uit te kiezen , waar men bet bouwen konde. W il l e m ,
llertog van Gelder, had het liefst op den Veluwschcn bodem, omtrent
Halten), geplaatst; doch F loris van W evelikroaen , die deslijds Bisscbop
van Utrecht was, het. belang, iijns bisdoms behartigende, drong door,
dat het aan de overzyde des IJssels, in zijn eigen stift, werd ter neder
gesteld, waar men met den opbouw dan ook aanving in 1387, en
daarincde genoeg vorderde, om nog in Auguslus van het zelfde jaar
de kloosterlingen in te nemen en de kerk te laten inwijden. Een gc-
deelte der giften bestond in landerijen , waarvan sominige onder Windesheim
en sommige onder Suilhem lagen , terwijl de ligging van anderen
, te weten , die door A leid D rrters gesebonken waren , niet wordt
gemeld.
Den 9 October 1391 schonk gezegde Bisscbop dit klooster het regt,
om eenen windmolen te zetten , waar men wilde. Omtrent dien zelf-
den tijd werden de aangelegde gebouwen geheel voltooid. Dan daar
deze vervolgens niet meer genoegzaam waren , om de toevloeijendc
menigte van inwoners te bevatten , werden zij , omtrent het jaar 1400,
aanmerkelijk uitgelegd , onder den Prior J ohannes V os , die ook in
andere opzigten het klooster zeer verfraaide en met eenen slevigen en
hoogen muur, van eenen zeer grooten omtrek, besloot; terwijl bij tevens
de roem wegdroeg , dat onder zijn bewind Paus Bonifacios IX , niet
alleen alle de voorregten en giften , te voren aan bet klooster verleend ,
bevestigde , maar er een nieuw voorregt bijvoegde, volgens hetwelk de
vergadering van het kapittel of van de onderscheidene kloosters , die uit
dit voortgesproten waren , altijd te W indesheim inoesten gehouden worden ;
waarvan dit kapittel dan ook zijnen naam ontleende. In deze kapil-
telsvergadering zat mede de Prior van W inbeshbim als Aartsprior voor,
een regt, helwelk zoo lang als het klooster zelf heeft stand gehouden ,
en als aanzienlijk mag beschouwd worden , daar er niet minder dan
86 mans- en 16 vrouwenkloosters, zoo in Duitscbland als in de Ne-
derlanden , tot dit kapittel behoorden.
De spoedige aanwas van rijkdommen, die men onder dezen Prior
aan het klooster bespeurde, liet onderwijl niet na de afgunst van
velen op te wekken. Immers namen de Heeren van Wijnbergen , een
huis, niet verre van daar, aan de overzijde van den lJssel, in de
Veluwe, gelegen, het zoo euvel op , dat een uit hun geslacht, bij
het aannemen der orde tevens alle zijne bczittingen aan bet klobslcr
had afgestaan, dat zij moord en brand dreigden en de bevreesdc Mou-
niken , die te vergeefs hulp bij den Bisscbop gezoebt hadden, ook
met de daad noodzaakten , om het grootste gedeelte der goederen van
hunnen blocdverwant weder terug te geven. Ook gaven die schatten
aan de regering van Zwolle aanleiding tot het invoeren eener wet ,
waarbij den Geestelijken verboden werd , op welke wijze ook, eenig
otiroerende goed in eigendom te bezilten. Welligt was ook de overvloed
oorzaak , dal de strengheid der lucht onder de Kloosterlingen en daar-
door ook de achtbaarheid onder de Leeken zeer verminderde, want wij
lezen , dat J ohannes Vos de weelde zocht le beleugelen door op zijB
sterfbed te bevelen, »dat de broederen zieh niet in tinnen , maar i«
»aarden of steenen valen zouden laten aanregten, dat , zij niet te
»paardzouden reizen, dat zy siechte kleedcren zouden d ragen en nooil
»vleesch proeven , dat aan het spit gebraden was.’’ In bet jaar 1467
werd de nieuwe kerk van dit konvent gebouwd. In de Gcldersclie