Holland- en-Zeeland, dek. van K ennemerkmd, behoort en door eenen Pjfc*
sloor bediend wordt. De kerk , aan den H. Odolphus loeg'ewijd , is een
net eil wel ingerigt gebouw , zonder toren. Er is daarin een altaar,
versierd nist een niet onaardig scbilderstuk , voorstellende de Bespotting
des Heilands aan liet Kruis. Vroeger had deze kerk ook zijn eigen Pas-
toor, doch door het verval der geraeenle en der pastorij ten gevolge
van den inval van bet Engelsch-Russiscb leger in 179 9 , is zij onder
Beverwijk gelrokken , en toen werd er de dienst door den Kapellaan
van die stat. waargenomen. In 1844 heeft men echter middelen aan-
gewend, om te W ijk-aan-Zee weder een eigen Pastoor te bekomen ,
en dit werd toegestaan , mits de gem. zieh eerst van eene pastorij
voorzag; deze nu in dat jaar in bestek gebragt zijnde, is , na de vol-
tooijing daarvan , in het jaar 1846, tot eersten Pastoor alhier benoemd ,
J ohannes P etrus V o s s e n , die in Mei 1848 vertrok naar de Weere.
Men heeft er een G a s t h u i s , eigenlijk een Oudemannen- en
V'rou wenh uis , ter verzorging van eenige oudelieden, geboren Wijk-
aan-Zeeers zijnde of aldaar meer dan vijftien jaren hun eigen brood
gewonnen hebbende. Thans worden daarin nog drie ot vier onde lieden
verzorgd, latende de tegenwoordige inkomslen geen meerdere opname
toe. Het buis moet, voor zoo veel men kan opsporen , gestiebt zijn
door zekere A gniet van A kersjloot ; het jaar wanneer is echter niet
te vinden. Het is ingerigt voor tien of twaalf personen , waartoe in
eenen vleugel, op eene dubbele rij , even zoo veel afzonderlijke ka-
mertjes of celletjes bestaan , waar ieder zijn eigene huisvesting heeft,
terwijl de onde lieden gezamenlijk maaltijden. Voor een dergelijk gc-
tal waren dan ook , vöör de tiercering, de fondsen toereikende en had
men daar goede sier, daar , volgens een bestaan hebbend regiement,
bij het verkiezen van nieuwe Gasthuisvaders, op Goeden Vrijdag, voor
ieder der oude en nieuwe Gasthuisvaders , voor de leden van het plaatselijk
bestuur en voor de oude lieden , door de dienstmeid, zes oliebollen
moesten worden gebakken, terwijl op St. Agniet een inaallijd moest
worden gehouden , volgens uitdrukkelijken last van de stichteres , voor
de Gasthuisvaders en moeders en de oude lieden , welke maaltijd echter
niet meer mögt kosten dan 23 of 30 gülden j dit alles wordt echter
thans nagelaten, om, door bezuiniging , de fondsen van het huis, zoo
veel mogelijk, bijeen te houden. ßij het bestaan der visschcrij had
dit huis het regt van de waag en bet is nog in het bezit van de ge-
reedschappen daarvan, welke echter nu slechts gebezigd worden, om
diegeneu der bezoekers van het dorp en het huis, welke zulks verkiezen,
te wegen, voor een drinkpennigje of tabaks- en koflycentje voor
de oude lieden.
De dorpschool wordt gemiddcld door ruim 70 leerlingcn bezocht.
Zij was tot het jaar 1848 achter de onderwijzerswoning , doeh, reeds
sedert lang te bekrompen zijnde, is er in genoemd jaar, door sub-
sidien nit de rijks- en provinciale fondsen , een nieuw sehoollokaal
gebouwd, en met de oude school de onderwijzerswoning vergroot. De
nieuwe school is den 12 October plegtig ingewijd.
Sedert de oprigling van de Noord- en Zuidholländsche Reddingsmaat-
schappij is hier ook eene Red d i ngb o o t gestationneerd , van den noodi-
gen toestel voorzien; terwijl tot de bediening daarvan eenige vaste
boolsgezcllen zijn aangewezen , en met de boot en verderen toestel,
van tijd tot lyd , proeven worden genomen of wordt geiixerceerd. Al-
mede beslaat er een Ba d h u i s , waardoor men gelegenheid vindt, zoo
om zieh binnenshuis, als per badkoets in zec te baden , zijnde er te
dien cindc, in het jaar 1839, aan het logement, dat daarloe zeer ge-
schiktis, drie badkamerljes en'eenige boven-logeerkaniers aangebouwd,
met den noodigen toestel tot verwarming der baden. Deze inrigting
is boofdzakelijk daargcsteld voor lieden van den burgerstand, -welke die
geneeswijze noodig hebben, zijnde da^rom de baden niet te hoog in prijs
gebragt en het logement en de bediening er goed , maar zeer billijk , zoo-
dat deze klasse daar beter teregt kan komen dan aan de prachtvolle
etablissemenlen te Scheveningen , te Katwijk of te Zandvoort; alhoewe!
de aanzienlijken van de naburige buitenplaatseu er des zomers ook veel
gebruik van maken.
W i jk - aan- Z ee mag zieh beroemen op de geboorte van den Ku n s t s
c h i l d e r R u k e b t A artz , bijgenaamd R i jk met de S tell , t in Mci 137 7.
In 1491 werd dit d. door de Hoekschen onder J an van N a a idw i jk .
overvallcn , terwijl de dorpelingen nog te bed lagen j velen die de wa-
penen aangrepen van het leven beroofden cn eenige huizen in brand
staken en plunderden. Het schijnt dat de Hoekschen tot deze gewel-
denarijen vervoerd werden , omdat de dorpelingen zieh te weer stehlen ;
hetwelk nogthans dezen , die van hun oogmerk onkundig waren , niet
kwalijk te nemen was. . . .
Door den hevigen orkaan van 29 November 1836 zijn hier zes wo-
ningen geheel vermeid ; terwijl het groolste gedeelte van de daken he,-
roofd was. Men is daarin echter door de publieke weldadigheid ruim-
schoots te geinoet gekomen , daar , op de uitnoodiging van eene zieh
daartoe gevormd hebbende commissie, ruim 1700 guld. tot hcrslel
werd ingevorderd.
Er zijn hier nog al dikwijls walvisschen gestrand of aangespoeld , zoo
iecst men van eenen in het jaar 1331 ruim 23,30 eil. lang, terwijl zijn
bek opengespart zijnde 3,76 eil.-wijd.en de staart ruim^ o eil. breed
was ; van eenen in het jaar 1601 lang ongeveer*19 eil., dik 11,30 eil ,
hoog 4,39 Ml., zijnde de bek 3,76 eil. wijd ; en men weet nog van
eenen in het jaar 1791 , lang 13 eilen , welke is verkocht voor 243 gülden
j van eenen in het jaar 1826 , lang 12 eilen , verkocht voor 493 gülden
, aan het Museum van Natuurlijke Historie te Leyden ; terwijl laat-
stelijk nog een in het jaar 1833, hier aanspoelde , die lang was 17 eilen,
voor 1000 gülden is aangekocht voor een partikulier kabinet
van Natuurlijke Historie te Amsterdam, waar hij thans te zien is in
de verzameling van het genootschap : Natura Artis Magistra ; voorts
in het jaar 1841 , nog eene groote dolphijn , lang 6 eilen die verkocht
is voor 140 gülden.
WIJK-AAN-ZEE-EN-WIJK-AAN-DUIN, gem. in hetbalj. van Blois,
prov. Noord-Holland, arr. Haarlem, kant. Beverwijk (8 k.d. , 7 m. k.,
3 s. d. ) ; palende N. aan de gem. Heemskerk, U. aan Assendelft ,
het Wijkermeer, en de gem. Beverwijk , Z. aan de gem. Beverwijk en
» Velsen, W. aan de Noordzee.
Vöor de inlijving van ons vaderland in het Eransehe keizerrijk, maakten
W i j k - a a n -Z e e en W i j k - a a n -D b in ieder eene gem. of banne uit en ston-
' den onder een afzonderlijk bestuur, zieh uitstrekkende de eerste tusschen
de Noordzee en tot de bebouwde landen , doch toen zijn beide gem.
met B e ve r wi j k vereenigd geworden , tot in 1817, als wanneer, bij
de nieuwe plattelandsverdeeling, W u k - a a n - Z e e - e n -W u k - a a n -D d i n als
eene vereenigde gemeente , onder een eigen bestuur zijn gesteld. Omlrent
de zaken der Nationale Militic zijn zij echter nog met Beverwijk vereenigd.
De gem. W u k - aan-Z e e - en-W u k - aan-D oin bevat dus het d. Wi jk-
a a n - Z ’ee en het voorm. ainbt W ij k -a a n - Dui n ; beslaat, volgens