’s Greveldum- Capelle, behoort. De eerste, die, nadat deic gemccnle
van ’s Gr evold ui n - C a p e l l e gescheiden was, het leeraarambt alhier
heeft waargenomen , is geweest Casparus N u sio s , die in het jaar 1018
herwaarts kvvam, en in het jaar 1623 ovcrleed. Op de Svnode van
Zuid-Holland in 1699 werd de beroeping door den Ambachtsheer ge-
daan , vernietigd en bepaald dat de Ambachtsheer 1100 gülden zou
tcrugtellen, tot voordeel der armen, bij hem ontvangen, wegens de
beroeping, en eene obligatie , groot 900 gülden, zou verscheurd worden.
Het beroep geschiedt ouder agreatie van den Ambachtsheer.
De R. K., die men er 2020 telt, maken met die uit de burgerlijke
gemeenta ’s G re veldui n-Cape l le , en ,’s Gra v e nmoe r , eene
par. uit, welke tot het apost. vic, van ’s Ilertogenbosch, dek. van Geer-
truidenberg, behoort, door eenen Pastoor en eenen Kapellaan bediend
wordt en ruim 2300 zielen telt, onder welke 1830 Communikanten.
De 5 Isr., die er wonen, behooren tot de ringsynagoge van Oisterwijk.
Men heeft in deze gern, eene school, welke gemiddeld door 60 lecr-
lingcn bezocht wordt.
Thans maakt deze gem. siech ts ¿ene heerl. ui t, welke in eigendom
bezeten wordt door den Heer C o o s e b a n t d ’ A lkemade, woonachtig te
Amsterdam.
Het d. W a s p ik , oudtijds W a e s p i jc k , ook wel verkeerdelijk W asbeek
geheelen , ligt 4 | u. W. van ’s Hertogenbosch , 1£ u. W. van Waalwijk ,
op 81° 41' 14" N. B. en 22° 36' 86" O. L. Er bestaat ee,nige waar-
schijnlijkhcid, dat de naam W aspik een overblijfsel van het forest
Wasda is. Het is een groot d., met vele aanzienlijke huizen , staande
ter wcderzijden van de zoogenaamde Langestraat, welke met keijen
belegd is; de westelijke huizen, welke eene onafgebrokene reeks vor-
men met de oostelijke huizen van Raarasdonk , zijn even als die van
laalstgenoemd dorp, hoekswijze aan dien straatweg gebouwd. Men heeft
twee havens , die beide in het Oude-Maasje uitloopen , de eene genaamd
de Ke rkvaar t en de andere de Vrou wke n s v a a r t . Men telt in
de kom van het d. 233 h. en ongeveer 1700 inw. Het d. wordt in
twee b. onderscheiden, als: Bovenke rk, ten O. en Be n e d e nk e r k ,
teu W. van de kerk.
De Herv. kerk , welke v66r de Reformatie aan- den H. was toego-
wijd, is een tamehjk groot, oud gebouw, met een orgel en een spits
torenlje op het midden , dat van klok en uurwijzer voorzien is.
De R. K. kerk , aan den H. Bartiiolojibus toegewijd, is ecu in 1840
nieuw geslicht, fraai langwerpig vierkant gebouw, met eenen.sierlijken
gevel en eenen kleinen vierkanlen kloktoren , met uurwerk op het
voorfront en van een orgel en drie altaren voorzien.
Men heeft er ook een Distributickantoor van de brievenposterij.
De kermis valt in den eersten Zondag na St. BARTnoLomEOs. Ook
liad men er vroeger twee markten, de eene op Wocnsdag voor den
laatsten Donderdag in Maart en de andere den tweeden Woensdag in
November. Thans bestaan die markten evenwel slechtsin naam , want
men kan op die dagen ter naauwernood zien, dat het markt is.
Tien min. Z, van het dorp en op den rijweg naar ’s Gravenmoer,
lag vroeger eene kanonbatterij met linie voor infanterie, welke in het
jaar 1794 door de Franschen, onder den Generaal O sten , op het ijs
vechtende, werd ingenomen en na 1830 weder hersteld is. Later is
zij echter gesiecht en de aarde op het kerkhof der R. K. gebragt.
BÖ den walervloed van Januarjj 1809 liep by dit dorp de dijk zoo-
danig over, dat twee huizen gevaar liepen weg te spoelen. De overloop
had plaats van het eene huis tot ’s Grcvcldum-Capelle toe, waardoor
negen doorspoelingen werden vcroorzaakt, zoodat het dorp in groot
gevaar was , als zijnde het water nooit zoo hoog geweest. 1 In den avond van 20 December 1835 ontstond er brand in eene
schuur van de gem., welke zoo spoedig toenam, dat binnen weinige
oogenblikken I behalve de schuur, ook het daaraan verbonden woon-
hnis in volle vlam stond en deze, benevens 10 stuks vee, den win-
tervoorraad en inboedel, een prooi der vlammen werden.
Het wapen van deze gem. bestaat in een schild van azuur, met drie
kaaüwen van goud , geplaatst twee en ¿¿n.
W ASPIK (BINNENPOLDER-VAN-GROOT-), pold. in de Langestraat,
prov Noord-Braband. Zie W aspiksche-B ihhenpolder.
WASPIK (BÜ1TENDELLEN-VAN-GROOT-), pold. in de Langestraat,
prov. Noord-Braband. Zie B bitesdellen-vah-W aspik-O ost-en-W est.
VflOOWRtfNSVAART.
WASPIK (GROOT-), voorm. afzonderlijke heerl. in de Langestraat,
prov. Noord-Braband, arr. ’s Hertogenbosch, kant. Waalwijk, gem.
Waspik ; palende N. aan Dussen-Munsterkerk, O. aan Klein-Waspik,
waar längs het zuidwaarts henen liep, met eenen hoek oostwaarts sprong
en er weder ten. N. van afgescheiden werd tot aan Capelle, waaraan
deze heerl. mede ten 0 . paalde , Z. aan ’s Gravenmoer, W. aan Raamsdonk.
'
Deze heerl. bestond uit den Gr o o t -Wa s p i k s c h e -B i n n e n p
o l d e r , de Bij s t e r s , de Bin n en- Bi j s t e r s , d eB u i t e n d e l -
len en de Bu i t e n d e l l e n - v a n -Wa s p i k - t e n - Oos t e n - v a n -
Vr o uwk e n s v a a r t en gedeelten van den Bui t e n d i j k s c h e -Ho o i -
polder , van den O . ve r di e ps c h e -Ho oi - p o ld er en van den Oost -
polder , alsmede een klein gedeclte van den Po l d e r - vOn - sGr e—
v el d u i n - Cape l l e ; bevatte hel d. Wa s p ik en de geh. de Ruy cht
en S c h a r l o , en bcsloeg eene oppervlakte van ongeveer 1320 bund.
De Herv., die er zijn, behooren tot de gem. van Waspik. — De
R. K., welke men er aantreft, parochieren te Waspik. — Men heeft
in deze heerl. eene school te Wa sp ik.
Deze heerl. behoorde in het midden der vorige eeuw aan FaAitqms
B ernard C odsebant , als in huwelijk hebbende Vrouwe M aria C atcarina
E monds , in wiens geslacht zij tot nu toe verbleven i s , wordende zy
tegenwoordig , vereenigd met JC le in -W a s p i k , als ¿¿ne heerl., zoo
als wij op het art. W aspik reeds gezien hebben, bezeten door den Heer
C ousebant d’A lkemadb , woonachtig te Amsterdam.
WASPIK (KLEIN-), voorm. afzonderlijke heerl. in de Langestraat,
prov. Noord-Braband, Tweede distr., arr. 's Hertogdnbosch, kant.
Waalwijk, gem. Waspik; palende N. aan Dussen-Munsterkerk, O.
aan Nederveen-Ca pelle, Z. en W. aan Grüot-Waspik.
Deze heerl. bestond uitdepold.: Bo v e n - d e - Kerk , Bo v e n - d e -
Ke r k - o v e r - d e -Vr o uwk e n s - v a a r t , den P o l d e r - o v e r - d e -
Gan tel pn K l ein-Was pi k- o v er - ’tdi e p; bevatte het geh. Bo v en
en V. rouwkensvaart ,« benevens eenige verstrooid liggende huizen,
en besloeg eene oppervlakte van 682 bund. 27 v. r. 37 v. eil. .
De Herv., die er wonen, behooren tot de gem. van Waspik. — De
R. K., welke er zijn , . parochieren te Waspik. — In deze heerl. is geen
school, maar de kinderen genieten onderwijs te Waspik.
Deze heerl. behoorde in het midden der vorige eeuw aan den Koning
van Pruissen , uit de erfgoederen der Prinsen van Oranje. Thans inaakt
zij een gedeelte uit van de heerl. Waspik.