iaar 1795 werd dit herkgebouw hersteld, verbcterd in verfraaid door
««na nieuwe vloer, mabon\jhouten predikstoel, nieuw doophek, rege-
rinffsWstoelte , banken en stoelen, door de milde geschenken bekos-
tiffdvan weldoende godsdienstvrienden , zoo in als buiten dezegemeente,
onder welke vooral moet worden genoemd Jonkheer Baron van Luhden
tot Lunenborg en familie. De toren , waarmede deze kerk prykt,
is een dikke stomp, in den lateren Gothischen styl gebouwd. Op
eenen der hoeken was hij vroeger van eene kleine spits voorzien , waarm
een wenteltrap gevonden werd. In de kerk is eene afbeeldmg van
den toren, zoo als die geweest zoude zijn , wanneer by volbouwd wäre
^ De R K. hadden bier vroeger een Re r k h u i s , in de Avhterstraat,
hetwelk'in het jaar 1816 vervangen is door de tegenwoordige Rooms c h -
Katbo l i j k e kerk , in de Kloosterstraat, zijnde een fraai gebouw , even
als de vorige, aan den H. J ohannes den Dooper toegewijd , en in 1818
van eenen toren voorzien. Zij is in den moderneri Italiaanschen stijl
volbouwd , heeft drie altaren en fraai beeidwerk ; zij Staat op de plaats
van het klooster der Witte Zusters.
Er stond oudtijds eene Ka p e l , nabij de tegenwoordige begraat-
plaats die nog bekend is onder den naam van St. Antoniuskapel,
zoo als ook een gedeelte van de tegenwoordige begraafplaats , v66r
bare aanlegging , den naam van St. Antonius kerkhof Aroeg. Deze
kapel, buiten de muren der stad gelegen, had eene vikary, door de
Heeren van G a e sb e e k gestiebt, doch is in het jaar 1386 algebrand.
Bii J a c o b d e l a T o r b e , in zijn Ropmsch V erhaal, wordt, onder anderen,
pewag gemaaktvan zeker Kl o o s t e r van Adel l ijke Jonk-
vrou w e n , te W i j k gestiebt, waarvan wij echter geen nader bescheid
vinden. Bij den zelfden Schrijver Staat ook geboekt, dat aldaar mede geweest
is eenvermaard Kl o o s t e r van R e g u l i e r e No n n e n doch
zonder naderc aanwijzing. Mogelijk werd daardoor verstaan bet N on-
n c n - k l o o s t e r v a n de St. D omi n i c u s o r d e , in de Klooster-
slraat. gestiebt in den jare 159 9 , door W i llf .m v a n A b c o o d e G i j s b e r t s -
zo o n , Heer van Duurstede, en M am a zijne echtgenoot; door bevordermg
van H ü i b e r t S c h e n k , Bisschop van IJperen , Suffragaan van Utrecht,
welke zijne dagen in dit klooster geeindigd heeft en ook daarin begra-
ven is. Paus B o n if a c ib s IX gaf daartoe, in het jaar 1400, zijne toe-
stemming , en wilde, volgens eene nadere bulle van bet jaar 140 4 , dat
de Nonnen zouden besloten worden , en de rcgels van hare orde stip-
lelijk onderbouden , terwijl de gczegde Paus ook, volgens zekere bu*le
van het jaar 1 4 0 3 , den bovengemelde H ü ib e b t S c h e n k tot eersten Prior
aanstelde. Tot eerste Priorinne werd benoemd M a g d a le n a v an B a e tm y n g e ,
eene maagd van slechts 24 jaren oud, welke drie kloosters begonnen
heeft, namelijk te W i j k , te Westroijen en te Steinbach, van welke
laatste zij reeds Priorinne was , alvorens zij te W i j k kwam. Ter plaatsc ,
waar dit klooster gestaan beeft, zict men thans plantsoen.
De S y n a g o g e , in de V olderstraat, is een klein, doch net gebouw.
Men heeft er een Ga s l h u i s , in de Oeverstraat, door den Heer
van G a e s b e e k in bet jaar 1400 gesticht, en aan S t . E w o b d e n E l i z a -
bb th toegewijd; van buiten is het met fraai beeidwerk voorzien, en
daarin worden thans nog een twintigtal lieden verpleegd.
Het Stads s c b o o l g c b o uw, in de Kerkstraat, is rnim en fraai
en wordt gemiddeld door 200 leerlingen bezoeht. *
Men had hier vroeger mede eene S c h u t t e r i j , welke zieh van onds ,
jaarHjks, op eenen vastgestelden dag, plag te oefenen in het schielen
met de Imog. Men vindt dal H endbik van B eheb en , de acht en vijf-
ligste Bisschop van Utrecht, en F loiiis , Graaf van Buren, in het
jaar 1327, deze liefhebberij hebben bi jgewoonden dat de Bisschop
toen de prijs gewonnen heeft.
In het jaar 697 viel nabij W u r - b i j -D ccrstede een hevig gevechl voor ,
lusschen P e p i jn , Groot hofmeesler van Frankrijk en den Frieschen Ko-
ning R adbodd. De Friezen kregen de nederlaag. R adbobd werd op de
vlugt gedreven en genoodzaakt diep in Friesland te wijken. P e p ijn en
de Franken keerden rijkelijk met buit beladen terug.
Keizer L o d ew ijk de Fronte, gaf in het jaar 826 W i jk - b i j -D cbbstede
(Vicum Dorestadum) aan den verdreven Deenschen Vorst H e b io l d , en
diens broeder R orbk ter leen. Doch het leed maar tot in het jaar 834 ,
toen do stad, die in oude Schriften nu reeds den naam van koopstad
(Emporium) droeg , door de Denen , waarschijnlijk uit baat tegen H e r i -
old , overvallen en plat gebrand werd. In do twee volgende jaren,
hervatten die woeste benden den togt, in welken W i jk , ten tweede en
ten derde male geplunderd werd. In het jaar 837 kwamen zij weder-
om in de stad, en noodzaakten de ingezetenen tot het belalen eener
aanzienlijke brandschatting. W i jk werd in het jaar 847 , wederoni
overmeesterd door de Denen, welker gedurige invallen, eindelijk, de
trouw van H ebiold , bunnen landsman , die met D udrstede belecnd
was, verdacht maakten bij de Markgraven van den Keizer, die hem
overvielen en van het leven beroofden. R oruk , broeder van H eriold ,
niet minder verdacht dan deze, was in hechtenis genomen , op bevel
des. Heizers; doch bij ontvlood uit den kerker, verzamelde eenige
sehepen, en voer er den Rijn mede op , waarna bij zieh, in of oni-
trent het jaar 830 , meester maakte van D borstede , hetwelk Keizer
L otharios hem sedert afslaan moest. Eenige nieuwe veranderingen in
bet Deensche rijk, alwaar H orik I I , een jong Vorst , den troon beklommen
bad , gaven R orbk eerlang aanleiding , lot het smeden van
eenen aanslag, om in zijn vaderland , deel aan de regering te beko-
men. Hij rustte hier , met verlof van zijnen lleer , Koning L otharios
I I , eene vloot ui t , met welke hij , naar de Deensche grenzen
zcilde. Zijne aankomst bragt zoo veel te weeg, dat de jonge H o r ik
hem het land , lusschen de Eider en de Oostzee gelegen, afstond. Doch
eer dit verdrag nog getroffen was , waren de Denen , zoo het schijnt,
wederoni herwaarts gekomen, en hadden zieh van D borstede meester
gemaakt.
In January 863 kwamen de Denen wederom herwaarts. Zij: voeren
den Rijn op , eil hadden het op Keulen genuint. Vooraf echter moest
D b o r s t e d e wederom eene plundering ondergaan. De Friesche kooplie-
den , die hier omtrent liandelden , hadden zieh , de aankomst der Denen
vernemende, in grooten getaie binnen D b o r s t e d e begeven, wanende
aldaar yeiliger te zullen zijn ; doch zij vonden zieh bedrogen. D u u r s
t e d e werd haast overmeesterd. Een groot getal kooplieden sneuvel
den ; ook werden er vele ingezetenen gevangen genomen, R o r b k be-
woog zijne landslieden echter eerlang tot het verlaten der stad, doch
zieh sedert gehaat gemaakt hebbende bij de landzaten en bij Keizer
L o t h a r i o s , word hij in het jaar 867 ten lande nitgejaagd, en sneuveldc ,
zoo men wil , eenige jaren later , in een gevecht.
Men vindt niet, dat er v66r het jaar 1010 eene nieuwe aanslag op
W i jk gesineed werd. Doch deze aanslag schijnt mislukt te zijn. En
na dien tijd leest men niet meer van cenigen Noordschen inval in
deze landen.