Zwaag-Uoog-cu-Laag-Zwaagdijk, Z. en Z. W. aan Bcrkbout-cn-Baars-
dorp, W. aan Spanbroek.
Dezo gem. bestaat uit den P o l d e r - v a n -Wo g n um- e n-Wa dwa y,
bevat de dorpen Wo g n um e n Wa d way , en beslaat, volgens bet
kadaster, eene oppervlakto van 1646 bund. 20 v. r. 84 v. eil., waar-
onder 1632 bund. 43 v. r. 27 v. e il., belastbaar land. Men telt er
198 h., bewoond door 248 huisgez. uitmakende een bevolking van
2130 inw., die meest in het boter en kaas maken en in den landbouw
hun bestaan vinden.
De Herv., die er ongeveer 380 in getal zijn , onder welke omtrent
200 Ledematen , maken eene gem. u it, welke tot de klass. van Hoorn ,
ring van Spanbroek, behoort. De eerste , die in deze gem. het leeraar-
ambt heeft waargenomen, is geweest C ornelis R avestein , die in het
jaar 1374 herwaarts kwam, en in het jaar 1676 overleed. (Zie Voorts
h e t art. W adway) . Het beroep geschiedt door den kerkeraad.
De R. R., van welke men er ruim 770 telt , maken gedeeltelijk de
stat. van Wognum uit en parochieren gedeeltelijk te Spanbroek.
Men heeft in deze gem. twee scholen als eene te Wo g n um en öene
te W a d w a y , welke gezamelyk gemiddeld door een getal van 1 3 0 leer-
lingen bezocht worden.
De ambachten en dorpen Wo g n um, Wa dw a y , Ni b b i xwo u d e
en Hau wer t , te weten de westkant van Hauwert, eertijds O u d ebo k s-
w o u d e genaamd, hebben bij een handvest van Hertog F iu p s v a n Boür-
g o n d ib gegeven den 13 April des jaars 1 4 3 6 , een poortregt met de
stad Hoorn verkregen en zijn , ten eeuwige dage , aan de regtbank van
Hoorn onderhoorjg gemaakt. Bij de zelfde handvest, kregen Burgemees-
ters van Hoorn regt , om Vredemakers te Wognum en in de plaat
sen daaronder behoorende aan te stellen , en werd de regtspraak over
de zelfde plaatsen aan Schout en Schepenen van Hoorn toegekend.
Het wapen dezer gem. is van azuur, met eenen boom , staande op
zijn terras en vastgehouden door twee leeuwen , alles van goud.
WOGNUM-EN-WADWAY (DE POLDER-VAN-), pold. in de Vier-
Noorderkoggen , prov. Noord-Holland, arr. en kant. Hoorn, gem.
Wognum-en- Wadway ; palende N. aan den Zijbecarspel-polder en den
Benningbroeker-polder, O. aan den pold. Nibbixwoude, Z. O. aan den
pold. Dampten, Z. aan den pold. Berkhout en het Baarsdorper-roeer,
W. aan den Spanbroeker-polder.
Deze polder beslaat , volgens bet kadaster, eene oppervlakte van
1646 bund. 20 v. r. 84 v. eil., waaronder 1399 bund. schotbaar land.
Het polderwater is gemeen met de Vier-Noorder-koggen , met uitzonde-
ring van de hooge afgekade landen, welke hun water door pompen
daarin ontlasten , en van de Achter-kogge of läge afgekade Spierdijker-
landen, welke hun water daarin uitmalen. Het polderbestuur bestaat
nil; vijf Poldcrmeesters, (onder welke een President) geadsisteerd door
eenen Secretaris-Penningmeester.
WOGNÜMERKOGGE of S panbroekerko66e , ook wel de Z oiderkogob ,
genoemd, een der Vier-Noorderkoggen, in West-Friesland, prov. Noord-
'Holland; palende N. W. aan de Hoogwouder-kogge, N. N. O. en
N. O. aan de Middel-kogge der Vier-Noorder-koggen , Z. O. aan den
Zwaagdijk , Z. W. aan de Wester-koggc van Dregterland en aan het
Baarsdorper-meer, W. aan den Spierdijk en de Kaager-polder.
In deze afdeeling der Vier-Noorderkoggen liggen : de d. Wo g n um ,
Wa dwa y en Spa n b r o e k , uitmakende de gem. Wo g num- e n -
Wa dwa v en Spa nbr oek. Zij beslaat. alzoo , volgens het kadaster,
eene oppervlakte van 3030 bund. 27 v. r. 24 v. eil., waaronder
2937 bund. 41 v. r. belastbaar land ; telt 362 k., bewoond wordende
door 333 huisgez., uitmakende eene bevolking van 2180 inw., die meest
in den landbouw en het boler- en kaasraaken hun bestaan vinden.
Deze kogge Staat onder het bestuur van de Vier-Noorderkoggen.
WOGNUMER-MEER, naam , welken men ook wel eens geeft aan
het B a a r sd o r p e r -m e e r , in de Vier-Noorderkoggen, prov. Noord-Holland.
Zie B a a r sd o r p e r - m e e r .
WOIJO , d. in Oost-Indie, resid. Ternate, op het eil. Xoela-Taljabo.
WORAN, eil. in Oost-Indie, in den Moluksche- Archipel, tot de
Aroe-eilanden behoorende, N. W. van Kobroor, 3° 30' Z. B. Het
wordt door Cbristenen bewoond.
Behalve bet hoofddorp Wo k an , vindt men ten Noorden nog eenige
kleine dorpen , waarvari S u m a u het voornaamste is.
Op dit eiland had de Ooslindiscbe-Compagnie reeds vroeg een fort,
met eene bezetting van eenen Onder-Officier en eenige manschappen.
Dit fort, hetwelk sedert ongeveer zestig jaren vertaten i s , is thans
zeer vervallen en bestaat uit niets anders dan op vele plaatsen inge-
storte muren, ter hoogte van 6 eil. en 9,41 eil. dik. In het geheel
beslaat het een vierkant van ruim 78 eil. en heeft op de vier boeken
bastions , waarvan thans naauwelijks eenige sporen meer zigtbaar zijn.
Op de bastions heeft men in later tijd palen geheid, waarop eenige
lila’s geplaatst waren. Het huis van den Orang-Kaja , dat midden in
het fortje lig t , is het eenige goede woonhuis; alles is voor het overige
in eenen Staat van diep verval, en de inwoners zijn zeer begeerig
■naar eene bezetting van eenige Nederlandsche militairen. Zij zonden ,
zoo hun dit vergund werd, gaarne handen aan het werk slaan , om
het fort wederom in goeden Staat te brengen.
Men heeft er ook nog eene kerk, ten Z. van het dorp Wokan ,
zijnde een schoon en sterk opgemetseld gebouw, en ofschoon er deuren
en vensters aan ontbreken , is het overigens in vrij goeden Staat en
zindelijk gehoaden. Aan beide zijden , bij het inkomen , .zijn banken
met lessenaars geplaatst voor de mannen, en in het midden voor de
vrouwen eene menigte stoelen, die zeer ouderwetsch uilgesneden en
zeker anderhalve eeuw oud zijn. Hier en daar ligt eene enkele zerk,
waarvan het opschrift onleesbaar is geworden. De lijken der bewoners worden
thans niet meer in of bij dit kerkgebouw ter aarde besteld , maar op
een kerkhof, een goed eind weegs ten N. 0 . van de kerk gelegen.
Dit nieuwe kerkhof is omheind en de grafsteden zijn allen op onder-
scheidene wijze versierd. Hel mag als een prijzenswaardig bewys van
de goede gezindheid dezer bevolking aangemerkt worden , dat men er
onderscheidene grafsteden van voormalige hier overledene ambtenaren van
het Nederlandsche bestuur aantreft, welke , even zorgvuldig als do gra-
ven hunner eigene voorouders en volkshöofden , in orde worden gehouden.
WORAN, d. in Oost-Indie f op het Moluksche eil. Wokan, aan de
Westkust.
Bij dit d. liggen het fortje en de Hervormde kerk, Zie het vorige arl.
Iets ten Noorden van het dorp woonden in der tijd eenige Mohham-
medanen, door onderlinge onlusten uit het dorp verdreven. Deze
zijn thans onderworpen aan het gezag der Christencn , met welke zij
in zeer goede verstandhouding leven.
WOLBERHOFF , geh. in de heerl. Beaufort, grooth. Luxemburg ,
kw., arr. en 4 u . Z. 0 . van Diekirch , kant. 1 | u. Z. W van Echternach,
gem. CoiudorfjF; nicl 8 h. en 50 inw.