m w o l .
eu ander ongeveer 9000 gülden werd uitgegeven, Daarcnboveu moestei?
beide laalsten van 1742—1755 bijua onafgebroken de dijken verzwaren ,
ein legenden aandrang van het Sloewater bestand le zijn , lervvijl de
Jiieuw-Sabbinge, sleehts ruim 288 gemeten bevatlende , door verlies
aan voorland , zinkwerken , enz., al booger en hooger geschot moest
vragen , zoodatdit, kort na 1745, tot 5 guld. per gemet. wasgeslegen.
Men schreef die zuidelijke verliezen , zoo als wij reeds opmerkten , toe ,
aan de dämmen , welke , op. last vau Gecommitteerde Raden , waren
gelegd geworden door het Wolphaarsdijksche-gat, ten einde de schorren
van Goenje met W olphaarsdijk te verbinden, opdat de Puije of het
Goesche-diep, te dieper mögt worden. Zekeris het, dat zij de haven
cn de sluis van Oud-Wolphaarsdijk dra geheel onbruikbaar maakten
De schippers verhuisden deswege naar de nieuwe haven, aan den Wes-
terlandschen-polder; maar de landlieden hadden het kwaad ; want de
landen stonden des winters veelal onder water, totdat in 1793 eene nieuwe
sluis werd gelegd in den Noorddijk van den Oosterlandsche-polder,
tegenover Rortgene , welke 14,009 gülden kostte.
6° Met het einde der achttiende eeuw was ook de verlanding ten
Zuiden volkomen geworden , en bij de bedijking van den Wi lhel m i n a-
p o l d e r in 181 0 , werd niet alleen geheel Ho n ge r s d i jk berwon-
n en , maar ook eene aanzienlijke hoeveelbeid nieuwe gronden , van welke
2 8 2 bund. 4 2 v. r. 5 5 v. eil. aan W o l p h a a r s d i jk werden toegekend.
7° Het verloren gedeelte van den Hee ren - polde r , werd met andere
oude en nieuwe gronden herkregen in den P e r p o n c h e r - p o l -
d er , bedijkt, ten jare 1846. Daarvan zijn aan W olphaarsdijk toe-
gevoegd 141 bund. 55 v. r. 30 v. eil. Na vijf eeuwen worstelen met
de baren, heeft dus W olphaarsdijk zijne oude uitgestrektheid weder,
en doet alzoo wederom eere aan zijn wapen : een griffioen van keel op
een veld van goud , worstelende gelijk Zeelands Leeuw, op eene zee
zamengesteld uit zes golvende fascen van sinopel ep zilver.
De gezamenlijke ambachten worden bezeten door Jonkvrouwe J ohanna
Maria Baronesse de P erpohcher , zijnde mede portionarissen de Erven
van Cornelis Baron de P erponcbbr S edlnitzky.
WOLPHAARSDIJK , gem., prov. Zeeland, distr., arr. en kant.
Goe% (3 k. d .r 7 m. k., 3 s. d.) j palende N. aan de Zuidvliet, die
haar van de gem. Wissekerke-Geersdijk-’s Gravenhoek-en-Kampens-
Nieuwland, Rortgene en Kats scheidt, 0 . aan Kattendijke-en-Oost-
Beveland, Z. aan het Schenge, waardoor zij van ’s Heer-Hendriks-
kinderen-cn-Wissekerke en van ’s Heer-Arendskerke gescheiden wordt.
Zij bestaat uit hetgeheele voorm. eil. Wol p h a a r s d i j k , met het
d. Oo s t k e r k e en de geh. S a b b i n g e en de Ou d e - k a a i , be-
slaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 2671 bund., waar-
ondar 2627 bund. 89 v. r. 58 v. eil. belastbaar land ; telt 210 h.,
bewoond door 280 huisgez., uitmakende eene bevolking van ongeveer
1350 inw., die hun bestaan vinden in den landbouw. Ook heeft men
er eenen korenmolen en twee havens : eene in de Schengen , welke
sterk opslijkt, en eene goede tegenover Rortgene, waarnaast in het
jaar 1847 een Steiger is gemaakt, tot aanlegplaats voor de dagelijks
van Middelburg en Rotterdam voorbij körnende stoombooten , welke
corresponderen op diligences van en naar Goes. Ook is daar het pont-
veer op Rortgene.
De Herv., die er ongeveer 1250 in getal zijn , onder welke 470 Le-
dematen, maken eene gem. uit, welke tot de klass. van Goes, ring
van Goes, cerste sectie, beboort. De eerste , die hier het lccraarambt
heeft waargenomen is geweest Ja» de K riekel of C rbekb» , àio er io
1582 kwam , en nog ten zelfden jare vervangen werd door Matthias
Carnopiüs of E s sen , Predikant te Yerseke, en in 1591 opgevolgd door
P ieter de B e rt. Het beroep geschiedt door den kerkeraad , onder medc-
stemming van den Ambachtshcer. De kerk Staat te Oos t k e r k e .
Zie dat woord. , , . ,
Er bestaat sedert het jaar 1824, ook eene gern. der Afgescheidenen ,
die 75 zielen telt. Haareerste Leeraar was W ijnand G abdenibb , die er
in het jaar 1844 kwam en nog in dienst is. Het kerkje Staat mede
te Oos t k e r k e . n a r
De 8 R. K., die er wonen, parochieren te Goes. — ue i isr.,
die men eraantreft, behooren tot de ring-synagoge van Middelburg. —
Men heeft er ééne school, te Oo s t k e r k e , welke gemiddeld door
150 leerlingen bezocht wordt.
Het wapen der gem. W olphaarsdijk is bet zelfde als dat van het
eiland. _ ________________ „ , ,
WOLPHAARSDIJKSCHE-GAT (HET), voorm. water, prov. Zeeland,
hetwelk uit het Schenge, noordoostwaarts door het verdronken Hon-
qersdijk naar de Zandkreek liep, en in den Wilhelmina-polder is in-
gedijkt. Zij dient thans tot uitwatering van dien polder, waartoe
eene sluis in den zuidoostelijken dijk ligt.
WOLPHAARTSDORP, W olfaartsdoep of W olpertsdorp , voorm. d.
op het oude eil. Borssele, dat is ondergevloeid en thans niet meer
l)6Stdät
WOLPHEREN, voorm. kleine heerl., prov. Zuid-Holland ; palende
N. aan het Land-van-Arkel, O. aan de Lin ge, waar deze toen in
de Merwede uitliep, Z. aan de Merwede, W. aan Schelluinen-sloot of
de Schelluinensche haven.
Deze heerl. werd, omstreeks het jaar 1 2 3 0 , door J an X I , Heer rn»
Arkel van Graaf Otto van B entem gekocht en aan het Land-van-Arkel
^IiTde'ze heerl. stond een kasteeltje, met eene kerk, omgeven door
eenige visschershutten , welke alzoo een dorpje vorraden , mede W o l-
pheren of W olf are geheeten. Dit kasteeltje zoude, naar sommigen
willen, bet onderste gedeelte van den tegenwoordigen kerktoren van
Gorinchem geweest zijo. J an van A rkel liet het dorp afbreken en de
hutten nader bij het kasteeltje in de gedaante van eene stad weder
opbouwen. De steenen , die van de kerk kwamen , zaude hij gebezigd
hebben bij het bouwen van de 9 in het jaar 1844 afgebroken , Groote»
of St. Janskerk te Gorinchem, waardoor hij alzoo de eerste grondlegger
van die stad geweest is. De naam W olpheren is nog overgebleven in
eene ten W. van Gorinchem gelegen pold. Zie het volgendo art.
Deze heerl. is tijdens den aanleg van den Nieuwen-Wolpherensche-
of inlaagdijk in de zeventiende eeuw ten deele buiten gedijkt, welk
laatste gedeelte thans genaamd is de Go r i n c h ems c h e -Av e l i n g e n
of Gr oo t e -Gr i end .
WOLPHEREN, gedeelte van een pold. in het Land-van-Arkel, prov.
Zuid-Holland, arr., kant. en gem. Gorinchem; palende N. aan de
Schelluinensche-vliet, die hem van den pold. Kwakernaak en de Haar
scheidt, 0 . aan de Lange-Slagen, Z. aan het Kanaal van Steenenhock ,
W. aan den Polder-van-Boven-Hardinxveld.
Dit gedeelte beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van
148 bund. 51 v. r. 1 3 v. eli. Daarin staat één h., zijnde eene boer-
derij, en wordt, met het verdere, door 2 molens van het overtollige