hetbehoort, aan liet voetpad, hetwelk uit de veenen van Aengwirden,
door do Zwagen , naar Gorrcdijk loopt.
WIJNGAARDEN (POLDER-VAN-), pold. in den Alblasserwaard,
prov. Zuul-Holland , arr. Gorinchem, kant. Sliedreeht, palende N. aan
den Alblas en aan den Zuidzijdsche-polder, 0 . aan Ruybroek, Z. aan
den Polder-van-Sliedrecht, Z. W.aan Zuid-Matena, W.aan Noord-Matena.
Deze pold. beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van
474 bund., waaronder 469 bund. 57 v. r. 20 v. ell. schotbaar land
en wordt door eenen molen van het overtollige water ontlast.
W1JNGAARDEN (POLDER-VAN-), pold. in het eil. van Dordrecht,
prov. Zuid-Holland. Zie Dordrecht (Folder-van-W ijngaardbn van-).
WIJNGAARDEN-EN-RUYBROEK, gem. in den Alblasserwaard, prov.
Zuid-Holland, arr. Gorinchem, kant. Sliedreeht; palendeN. aan de gem.
Bleskensgraaf en Hofwegen, 0 . aan Molenaarsgraat, Z. aan Giessendaui-
en-Giesseu-Oudkerk en Sliedreeht, W. aan Papendrecht-en-Matena.
Deze gem. bestaal uit den P o l d e r - v a n-W i j n g a a r d e n en den
P o l d e r - v a n -R u y b r o e k , beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte
van 630 bund. 71 v. r. 11 v. ell., waaronder 630 bund.
30 v. r. 80 v. ell. belastbaar land ; telt 58 h., bewoond door 45 huisgez.,
uitmakende eene bevolking van ongeveer 360 inw., die in den land-
bouw en veeteelt bun bestaan vinden.
De inw., die allen Herv. zijn, onder welke 85 Ledematen , maken
eene gem. ui t , welke tot de klass. van Dordrecht, ring van Sliedreeht,
behoort. Van 1582 tot 1605 was deze gem. gecombineerd met Slie-
drecht; van 1604 tot 1615 met Bleskensgraaf; van 1616 tot 1620
wederom met Sliedreeht en van 1620 tot 1623 werd zij door de Pre-
dikanten van den ring bediend, waarna zij afzonderlijk tot Predikant
bekwam Izaök Barents , die in het jaar 1631 naar Sliedreeht veclrok.
Het beroep is eene collatie van den Ambachtsheer.
Men heeft in deze gem. eene school te Wijngaarden.
Deze gem. is eene heerl., welke te leen gehouden werd in hooge
jurisdictie van de grafelijkheid van Holland. F l o r i s V, Graaf van Holland,
verklaarde bij eenen open brief, gegeveb te Medemblik, den 3 Mei
1 2 8 5 , dat zij eene oude vrije heerlijkheid was , en daarvoor gehouden
moest worden: dat alle ballingen , uit ’s Graven landen of steden geban-
nen, behalve die eenig verraad of moord tegens den Graaf of zijne kin-
deren gepleegd hadden, zieh te W ijngaarden moglen ophouden ; dat de
ingezetenen der heerlijkheid vrij zouden zijn van alle scbaltingen, van
dienst, van hetzoogenoemde heergevaart, van klokslag enz. Alle welke
voorregten naderband, te weten in het jaar 1 4 4 5 , op nieuws d o o r F i l i p s
van Bourgondie als Graaf van Holland, .zijn bevestigd.
Deze heerl. behoorde vroeger onder de bezittingen van het geslacht
van Brederode. In 1421 werd daarmede verleid Heer Arknd van Gen t,
Bidder, bij overgifte van Heer -Willem van Brederode ; welke Heer
Arend haar in het jaar 1432 verkocht aan Godschalk Oem , Raad- en
Rentmeester-Generaal van Holland , Zeeland en Friesland, uit een oud
adellijk geslacht te Dordrecht gesproten, hetwelk zieh sedert dien tijd
Oem van W ijngaarden genoemd heeft. In het midden der vorige eeuw
was Vrijheer van W ijngaarden- en-R bvbroek , J akob Baron van R u t ,
Heer van Woestwezel, Werkendam en de Werken. Thans wordt deze
heerl. in cigendom bezeten , door den Heer Bonaventera Cornelis de
L ange van W ijngaarden, wojnachtig te Haarlem.
Het wapen dezer heerl. beslaat uit een veld van zilver, met eene
fasce van keel , beladen met een half te voorschijn koincnde (issant)
leeuw van goud en vergezeld van 15 liggende blokjes van sinopel,
staande 5 en 4 boven eu 5 , 2 en 1 , onder de fasce.
WIJNGAARDSCHE-DIJK (DE), dijk in den Alblasserwaard, prov.
Zuid-Holland, welke zieh in eene oostelijke rigting van Giessendam
tusschen de gem. Sliedreeht en Wijngaarden-en-Ruybroek door naar
Noord-Matena uitstrekt.
WIJNGAARDSCHE-STEEG (DE), weg in den Alblasserwaard, prov.
Zuid-Holland, loopende in eene zuidelijke rigting van Wijngaarden
naar Sliedreeht. Deze weg is in het jaar 1847 bezand,
WIJNGAARDSCHE-STEEG (DE), weg in het Overkwartier der prov.
Utrecht, gem. Do om, in eene zuidelijke rigting , loopende van Doorn
naar Langbroek.
WIJNGAARDSCHE-UITWATERING (DE) of db S liedrechtsche-A ch-
terwetering, water in den Alblasserwaard, prov. Zuid-Holland, welke
aan de Giesscndamsche-Vliet een begin neemt en tusschen de gern. Slie-
drecht en Wijngaarden-en-Ruybroek door, naar de Sliedrechtsche-Vliet
loopt.
WIJNGAARDSCHE-WEG (DE), weg in den Alblasserwaard, prov.
Zuid-Holland, loopende in eene noordelijke strekking van Wijngaarden
naar den Rijsbrug, die over den Graafstroom ligt.
W1JNINGE-POLDER (DE), naam, onder welken oudtijds voorkwam
en soms nog weleens voorkoint de Oranje- polder in Staats-Vlaanderen ,
prov. Zeeland, distr. S lu is , gem. Biervliet. Zie Oranjb- polder.
WIJNKOOPSBAAI (DE), ook wel de W u n k o o p e rsb a a ij, bij de inlanders
Palaboewanratoe genoemd, baai in Oost-Indië, in de Indische
Zee, aan de Zuidkust van het Sundasche eil. J a v a , resid. Preanger-
Regentschappen, aan de westzijde dier resid., tusschen de monding der
Tjibarenok en den hoek Sodong-parat gelegen.
Deze baai wordt ter helft, namelijk van de Tjibarenok tot aan den
mond der Tji-mandiri, door de kustgebergten van het vrije land
Soekaboemie, en van de monding der Tji-mandiri zuidwaarts tot Sodong
parat, door die van het Tjandjorscîbe distrikt Djampang-Koelon
gevormd. Zij werd in 1 8 0 1 , op last van het Gouvernement, door den
Kapitein J an Cornelis R aane , opgenomen en gepeild , uit wiens bevin-
ding bleek , dat de baai tusschen den mond der Tji-mandirie en der Tji-
barenok, aan de Bantamsche grenzen, voor middelmatige schepen be-
vaarbaar was en van tien tot twintig vademen goeden ankergrond op-
leverde. Haar omtrek bevat dertig en eenige palen ; hare breedte irt
eene regte lijn van den mond der Tjibarenok tot Sodong-parat kan men
op tien Engelsche Zeemijlen begrooten.
Het aan deze baai voor eenige jaren opgerigte établissement van koffij-
en zoutpakhuizen is van groot belang voor den handel en de welvaart
der ingezetenen van deze zoo ver afgelegene districten.
Door de overstrooming van 10 Januarij werd vooral aan deze baai
veel schade aangerigt, terwijl daardoor veel vee verloren ging. — Er
zijn in den laatsten tijd aan deze baai verdedigingswerken aangelegd.
WIJNKOOPS-EILAND (HET), eil. in Oost-Indië, in de Indische-zee ,
aan de Zuidkust van het Sundasche eil. Java, 7° 28' N. B., 121° 42' 0 . L.
WIJNKOOPSPUNT , kaap in Oost-Indië, in de Indische-zee, aan
de Zuidkust van het Sundasche eil. Ja va , resid. Preanger-Regentschap-
p en , W. van de Wijnskoopsbaai.
W1JNP0LDER (DE), voorm. pold. in Staats-Vlaanderen, prov.
Zeeland, distr. S luts, N. van Schoondijke, die in de zestiende eeuw
gevloeid en onder dien naam niet weder herdijkt is.
XII. D bel, 28