Pc 7 R. K., die er wonen , beliooren tot de stat. van Venhuizen-
en-Hem. — De dorpschool wordt gemiddeld door 7b leerlingen bezocht.
De kermis valt in in de maand Mei.
Men had er vroeger eene waag, die in 1631 is tot stand gebragt.
Op of aan den djjk stond oudlijds het S lo t - t e -Wi j de n es. Zie
bet volgende art.
In den zomer van bet jaar 1282 landde Floris V hier inet een
leger, om den moord van zijncn vader op de Wesl-Friezen te wreken.
ln 1457 was dit dorp reeds zoo aanzienlijk cn bad toen zooveel belang
bij de vaart en handel op de Oostzee, dat men bet vermeldt
vindt onder de dorpen , die in dat jaar deel namen aan de toerusting
om wraak te nemen over de vijandelijkheden der Oosterlingen.
In lict jaar 1464 viel hier eene zware dijkbreuk, waardoor het dorp
groote schade leed.
WIJDENES, ondlljds W vdelnesse, W idelnisse of Vindonessa en bij
M elis S tore W idbnisse of Widenissa genoemd , voorm. kast. in Drcrj-
terland, prov. Noord-Holland, in het dorp Wijdenes, niet ver van
de Zuiderzee.
Dit kasteel was geslicht door R oeland van W idelnisse. Daar het
gebouw aanmerkelijk was vervallen , deed Graaf E loris V het in het
jaar 1282 verbouwen en aanzienlijk versterken , om de Drcgtcr-Frie-
zen te beteugelen. Na ’s Graven overlijden werd het slot door de
Friezen belegerd , en door den Slotvoogd Heer Boedewijn van Naald-
wijk aan hen overgeleverd , waarna bet verwoest en tot den grond toe
geheel werd afgebroken. Van dit kasteel is niets raeer overig, eu zelfs
de herinnering aan het bestaan is bij de inwoners bijna geheel verloren
, zoodat de oudheidminnaar met moeite de piek zal wqdervinden,
waar het vroeger stond.
W1JDENES-EN-OOSTERLEEK, gem. in Dregt.erla.nd, prov. Noord-
Holland, arr. en kant. Hoorn (3 k. d., 17 m. k., 8 s. d ); palende
N. W. aan de gem. üoster-en-Wester-Blokker, N. aan Venhuizen-
•en-Hem , Z. 0 . en Z. aan de Zuiderzee , W. «an Schellinkhout. Zij
ligt in het zuidwestelijke gedeelte van Dregterland, längs den Zni-
derzee-dijk.
Deze gem. bevat de d. Wijde n es cn O o s t er l ee k ^ beslaat eene
«ppervlakte, volgens het kadasler, van 785 bund. 88 v. r. 98 v. eil.,
waaronder 743 bund. 42 v. r. 43 v. eil. belastbaar land j telt 94 h,(
bewoorid door 112 huisgez., uitmakende eene bevolking van 830 inw.,
die meest in landbouw en veeteelt hun bestaan vinden. Ook is er
een korenmolen..
De inw., die er op 11 na allen Herv. zijn , onder welke 240 Lede-
maten , rnaken eene gem. ui t , welke tot de klass. en ring van Hoorn
behoort. De eerstc , die in deze gem. het leeraarambt heeft waarge-
nomen , is geweest J ohannes Nicolai a W assbnaar, die in 1870 herwaarts
kwam , en in 1580 aaar Amsterdam vertrok. Toen J ohannes V issche-
rds, hier beroepen in 1639, in 1649 naar Bovencarspel vertrok , werden
beide plaatsen gescheiden. W ijdenes bekwam toen tot Predikant
T reodobus van der Meer en O o s t e r l e e k S egerüs Kecchesius , beide
in 1680. Na het vertrek van den Predikant Dirk Y p e ij van Oos t e r leek
, in 1807 , werd dit weder bij W ijdenes gevoegd , en bediend
door den Predikant van W ijdenes, J ohannes H enricos Molen graaf , die
er in 1798 beroepen was. Het beroep geschiedl door den kerkeraad.
De 11 R. K., die men er aantreft, behooren tot de stat. van flem-
en-I'enhuizen, — Men heeft in deze gem. 2 seholen , als: eene te
O o s te r le e k en eene te Wi j d e n e s , welke gezamenlijk gemiddeld
door 115 lecrlingen bezocht worden.
Deze gem. was vroeger met S c h e l l i n k h o u t als eene gemeene
stede , onder den naam van S c h e l l i n k h o u t vereenigd ; doch F il ip s ,
Herlog van Bourgondie, verklaarde , bij een handvest van 6 Januarij
1429 (1430), dat W ijdenes en Oo s t e r l e e k voortaan van S c h e l l
i n kho u t zouden gescheiden blijven, en als tot eene stede verheven ,
zouden aangemerkt worden. De ambachtsheerl. van W ijdbnes-en-O os-
terleek werd , in het jaar 1 7 4 1 , uit de Graaflijkheids-domeinen aan
de Regenten dier plaatsen verkocht.
Het wapeo dezer gem. bestaat uit eenen bürg , ter regterzijde be-
schermd door eenen leeuw.
WIJDENES-EN-OOSTERLEEK (DE POLPER-VAN-), pold. io Dregterland,
pro \. Noord-Holland, arr. en kant. Hoorn, gem. Wijdenes-
en-Ooslerleek; palende N. O. aan den Polder-van-Wester-Blokker , N.
aan den Polder-van-Hem, Z. 0 . en Z. aan den Dregterlandsche-Zee-
dijk , W. aan den Polder-van-Schellinkhout.
Deze pold. beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van
783 bund., waaronder 743 bund. 42 v. r. 43 v. ell. schotbaar land j
telt 99 h., en wordt door 2 molens, op de Zuiderzee,. van het over-
tollige water ontlast. Het polderbesluur bestaat uit twee Leden van
het Gemeentebestuur bij afwisseling.
WIJDENMUHL, alleen staande molen in het balj. van Rem.ich.en-
Grevenmacher, grooth. Luxemburg. Zie W eidenbohl.
WIJDSCH1LD (HET), benedenste gedeelte van den Tielerwaard,
tusschen den Dalemschen-Lengskensdijk en de vestingwerken der stad
Gorinchem, even buiten de Dalempoort dier stad. Het behoort gc-
dceltelijk tot de prov. Zuid-Holland, arr., kant engem. Gorinchem,
en gedeeltelijk tot de prov. Gelderland, arr. en kant. T ie l, gem. Vu-
ren-en-Dalem. Oudtijds lag bet geheel buitendijks, doch door het leg-
gen van den nieuwen dijk , in het jaar 181 5 , is het meerendeeis bin-
nengedijkt.
Bij het leggen van dien dijk , vond men aldaar de grondslagen van
het tweede kasteel van Arkel, aarden kannetjes, steenen kogels enz.
WIJDWATER (HET), meertje, prov. Friesland, kw. 0 ostergoo,
griet. Kollumerland-en-Niettw-Kruisland, J u. N- W. van Kollumer-
zwaag, dat ten W. met de Ri j p en ten N. 0 . met het Ue r r i e g a t
in verbinding Staat.
WIJ EN , geh. in de Meijerij van ’s Hertogenbosch , kw. 10 aasland,
Eersle distr., arr. en 4 u. 0 . van ’s Hertogenbosch, kant. en 1£ u. Z. Z. 0 .
van Oss, gem. en 8 min. W. van Nistelrode; met 24 h. en 140 inw.
WIJENRADE , voorm. adell. h. in den Tieletwaard, prov. Gelderland,
Benedendistrikt, arr. en I 5 u. Z. W. van T ie l, kant. en u.
Z. 0 . van Geldermalsen, gem. en 8 min. W. van Vank.
WIJER (DE), voorm. kast. in het Nederambt-van-Cuyk, prov. Noord-
Braband, Berste distr., arr. en 8 u. 0 . Z. 0 . van 's Herlogenbosch, kant.
en 1£ u. Z. W. van Boxmeer, gem. Oploo-St.-Antonis-en-Ledeakker,
10 min. van Oploo, waartoe het behoorde.
WJJHE, gem. in Zalland, prov, Overijssel, arr. Deventer, kant.
Raalte (4 k. d ., 6 m. k., 2 s. d . ) ; palende N. aan Zwollerkerspel,
N. 0 . aan Heino, 0 . aan Raalte, Z. aan Olst, W. aan den IJssel,
die haar van de Geldersche gem. Heerde scheidt, en ook onmiddellijk
aan die gem., als liggende een klein gedeelte der gem. Wyhe ter westzijde
van den IJssel.