674 Y L S .
cp te breiigen. De parochiekerk u ook' door Nicolaai , Aartsbisschop
van Jadera, en door lueer andere Bisschoppen , met onderseheidenc
aflatcn begiftigd geweest, welke op Sl. Mauritiusfeest en meer andere
dagen in den brief uitgedrukt, te verdienen waren. D e ' Pastoor van
Ylst was een Monnik, misscliien uit de orde der Karmelieten , die daar
een klooster hadden. In het jaar 1437 stond hier als Pastoor Hbe-
»bik van Dul (de Dyla), die met den Kapilein Epo Habinxba , mits-
gaders de gansche gemeente der Parochiekerk «an Y lst, coo als de
woorden der stichting luiden, hier eene altijd durende vikarij gestiebt
heeft. Die vikaris, op eene wettige vvyze gekozen, zoude een
volkomene magt hebben , »oin de missen in kerkelijke diensten aan
»het hooge altaar te doen j Gods woord aan de Christen-geloovigeu
»te preeken; aan de zieken van de gemeente, zoo die nu ziek zijn,
»als die het worden zullen , het Sakrament des altaars en de andere
»Sakramenten der kerk te bedienen j de kinderen te doopen en dooden
»ter aarde'te bestellen ; voorts om alle en iedere heilzame en regel-
»malige bediening in gemelde kerk en parochie te verrigten en uit
» te voeren ; dewelke den waarachtigen Pastoor van Ylst van regts*
»wege, of uit kracht van zekere privilegie of ordonnantie, of van de
»gewoonte toekomen. Eindelijk dat deze vikaris, zoo binnen als buiten
»de kerk, zijnen Pastoor gelijk zal zijn in alle voorgemelde en boven
» uilgedrukte bedieningen en in alles wat den Pastoor , gelijk gezegd
»is, toekomen mag.” Deze brief is geteekend den 22 Maart 1437.
De gemelde stichting en begiftiging is goedgekeurd en bevestigd door
Rcdolphus van Diephodt , verkoren Bisschop van Utrecht. Deze kerk stond
voorheen in het oostelijk gedeclte der stad , op de tegenwoordige begraaf-
plaats; een fräai steenen gewelf, twee reijen pilaren en een welklinkend or-
g e l, goed gestoelte en een ruim koor , gaf daaraan een zeer goed aanzien.
Dit gebouw werd echter van tijd tot tijd bouwvalliger , en het steenen
gewelf begon zieh hier en daar te begeven , waarom men het in 1828
liet afbreken , en eene nieuwe kerk , kleiner van omvang dan de oude ,
doch genoegzaam groot, in 1830 opbouwde. Inmiddels bielden de Hervor
mden eenen tijd lang hunne godsdienstoefeningen in de kerk der
Doopsgezinden , hun daartoe door deze laatste gezindle, voor zoo lang
noodig was , broederlijk des namiddags afgestaän. Dit schoon gebouw ,
dat met eerien fraaijen ingang en spilsen toren prijkt, en bovendien
met een nieuw orgel voorzien i s , Staat niet op - de plaats der oude
kerk, maar legenover hetstadhnis, ophetplein, dat in 1783, door het
bestuur van Y l s t , tot eene veemarkt is aangelegd. Ter plaatse, waarde
oude kerk gestaan heeft, vindt men de begraafplaatsen der Popua’s ,
gedekt met zware zerksteenen , met latijnsche opschriften en verzen ,
doch die-door ouderdom onleesbaar zyn geworden. In de oude kerk
heeft eene marineren tombe bestaan , ter eere van den Heer A bra-
uahds Fbedebiccs Schiierman , welke, op hoog aanzoek, in het jaar
1 8 3 4 , is afgestaan aan het destyds nog bestaande Atheuaeum te
Franeker.
De tegenwoordige kerk der Do o p s g e z i n d e n , aan de weslzijde
van de Ee of I e , is die van de voormalige Waterlandsche Doopsgezinden.
Het is een klein, doch net gebouw, zonder toren of orgel.
Die, welke vroeger bij de Oud Vl a ams c h e Do o p s g e z i n d e n
in gebruik was en in de oostzijde van evengeripemde Ee stond , is af-
gebroken.
Weleerhad men te Y lst ook een k l o o s t e r der Ka rmel i e t e n .
Zie K armeliter- klooster ,
Y P E. 671»
Er is aldaar een Departement der Maalschappij : Tot Ffut «an 't A l-
gemeen, hetwelk den 1 Februarij 180!» is opgerlgt en ongeveer 20 Laden
teil. _ ■
Y lst mag roem dragen op het adellljk geslacht van P opma , dat on-
derscheidene geleerde mannen heeft geleverd, A okb P opha , met zijne
eehtgenoot, J odk van H ettinga , hadden vijf zonen met name S ixtcs (S ik k b )
T itos (T ie t e ) , C tpbianos (S ipk e ) , A osonids (A okb) en R ien k . Eerstge-
noemde werd te Dole , in Bourgondie, Doctor in de regten en schreef
C. Celcus, de arte Dicendi, T iet e over de Epistolae Familiäres van
Cicebo etc, S ipk e of C ypbianus over S allostiüs , en A okb schreef on-
derscheidene geleerde verhandslihgen. H essel , zijnde een zoon van
T ie t e of T itos , heeft iets over C obtios in het licht gegeven , en was te-
vens een bekwaam sterrckundige. Ook was hier geboren R icht H ynbs ,
die , in 1847, de eersle Doopsgezinde martelares in Friesland geweest is.
Ten tijde van de droevige verdeeldheden tusschen de Schieringers
en Vetkoopers heeft Y lst veel geleden. Het was altoos de Schieringers
toegedaan en heeft dus van den overlast en de baldadigheden der verbasterde
Vetkoopers ook rijkelijk haar aandcel gehad, zijnde meer dan
eens door hen. ingenomen , geplunderd en verbrand.
By den watervloed van Februarij 1825 konden de bewoners dezer stad,
alwaar het water aan de noordzijdo tot op de straten stond, zieh van
dit buitengewoon verschijnsel in het eerst geen denkbeeid vormen , doch
toen men den aandrang uit het Zuiden met eene tegenovergestelde wind-
streek vernam , vermoedde men , dat er eene dijkbreuk had plaats gehad
, hetgeen nader bleek waar te zijn. Des Zondagsmorgens stond
het , bij denhoogsten waterstand, tot zespalmenin velehuizen , waar-
door 50 huisgezinnen op de zolders of bij anderen moesten verblijven.
Vijf boeren, onder het behoor der stad , vlugtten met verlies van eenige
zchapen , derwaarts, ■ en vele daglooners kweten zieh pligtmatig, in het
helpen redden van vee in den omtrek.
Het wapen dezer gem. fiestaat in een veld van azuur met een schip
zonder roer van goud.
YLTS, st., pro «.Friesland , kw .Westergoo. Zie het voorgaande art.
YMSWÄLDA, Friesche naam der oude b. E e b sw o o d , prov. Fries-
land, kw. Westergoo, griet.' Wonseradeel. Zie E emswodd.
YMSWALDRAHEM, Friesche naam van E eh sw o bd ebh em, prov. Friesland,
kw. Westergoo, griet. Wonseradeel. Zie E ehsw obdebhem.
YMSWOUDE, b. prov. Friesland, kw. Westergoo, griet. Wonseradeel.
Zie E ehswoode.
YMSWOUDERHEM, bam of uitgestrektheid aangespoeld land, prov.
Friesland, kw. Westergoo, griet. Wonseradeel. Zie E ehswoodbbhbh .
YOOL , groep kleine eil. in Oost-Indie, in den Moluksche-Archipel,
N. van het eil. Wageo, door koraalriffen omgeven.
YPEKOLDEGE , oude naam van het d,. Y pekolsga , prov. Friesland,
kw. Westergoo, griet. Wymbritseradeel. Zie het volgende art.
YPEKOLSGA, Y pecolsga of E pekolsga , volgens sommigen eigenlijk
St. H yfolitosga , oudtijds Y pekoldege , in het oud Friesch I pekeldekbbkb ,
vroeger een d. thans slechts een geh., prov. Friesland, kw. Westergoo,
griet. Wymbritseradeel, arr., kant. en 3 u. Z. Z. W. van Sneek,
naby het Slooterraeer. Deze plaats , welke zijnen naam ontlepnt van
den H. H ypolytüs , aan wien vöör de Reformatie de kerk was toegew(jd,
bestaat uit eene streek koemelkeryen , die zieh Z.W., } u. gaans, tusschen
Woudsend en de grenzen van de griet. Hemelumer-Oldephaert-
en-Eoordwolde, uilstrekt, bestaande uit eentoonige wei- en hooilanden ,