gebouwd ztjo. De zamenwönidg van zoo velé officieren geeft aan dit
kampement een vecl vrolijker voorkomen dan aan Batavia,
Het Pl e in van W eltEvreden, is, even als de kazernen, welke later
door den Maarschalk Daendels vollooid, vergroOt of vernieuwd zijn ,
aan den Gouverneur Generaal van Overstraeten , die hier een groot
kampement begon aan te leggen,, zijnen eersten oorsprong en ouden
naam verschuldigd. Het was reeds in 1800 met woningen , zoo voor
den bevelvoerenden Generaal als voor de Hoofd- en mindere oiïlcieren ,
omringd. Ten gevolge van eene publikatie der Regering verkreeg het
in 1828 de benaraing van Pl e in, van Wa t e r l o o , terwijl de her-
innering aan den veldtogt, waaraan het zijnen naam ontleent, door
een in het midden der ruimte opgerigt gedenkteeken , wordt levendig
gehouden. Verschillende op of omtrent het plein nieuw opgerigte of
gèhecl veranderde gebouwen hebben aan dit gedeelte van Batavia se-
dert een geheel nieuw en verbeterd aanzien gegeven.
Op dit plein hebben de militaire exercitiën en evolutiën en somwij-
lcn , bij feestelÿke gelegenheden , zoo als op 's Konings verjaardag en
dergelijke, spiegelgevechten plants. Ook is het P l e i n van Wa t e r loo
elken Woensdag het algemeene rendez-vous der Bataviasche beau
monde, welke aldaar bijeenkomt, om een uitmuntend concert bÿ le
wonen , hetwelk door de militaire muzikanten wordt uîtgevoerd.
Op het Plein van Wa t e r l o o Staat de nieuwe R. K. kerk, ten
tijde van den Gommissaris Generaal Dubds de Giusignies gestiebt en den
6 November 1829 ingewijd. Zij is aan de H. Maayd Maria toegewÿd ,
ongeveer 58 eilen lang en 16 eilen breed.
Onder de gebouwen op W eltevreden verdient vooral genoemd te werden
het P a l e i s , weiks opbouw doör den Maarschalk Daendels , die
er het plan van ontworpen heeft, in 1809 begonnen , doch eerst in
1827 , onder den Commissaris-Generaal D cbus de GhisiGnies , voltooid
werd. Dit zeer ruim en hecht gebouwde Paleis heeft aan iedere zij de
een groot vierkant vleugeigebouw en doet zieh even prächtig als smaak-
vol voor. Het heeft zes à zeven tonnen gouds gekost, en was vroe-
ger tot een verblijf voor den Gouverneur-Generaal bestemd. In 1827
werd het echter ingerigt, om er nagenoeg alle de verschillende bureaux
van algemeen hestuur in op te nemen , zoo dat thans het hoofdge-
bouw, dat drie verdiepingen hoog is , waarin men tevens de vergader-
zaal der Regering, de audienliezaal, benevens een kabinet voor den
Gouverneur-Generaal vindt, aan de Generale Directie van Finantiën
en aan het Hooge Geregtshof plaats verleent.- In den Noorder-
vlengel zijn 's Lands kas, de Älgemeene Rekenkamer, het Marine-
deparlement en de Boekhouding. In den Zuidervleugel vindt men
het Militair département, het bureau van den Hoofd-Ingeuieur van
den Waterstaat en ’s Lands gebouwen, het postkantoor en de Lands
drukkerÿ , op welke de Javasche Courant, de Staatsbladen , de Indische
Almanak , de Vcrhandelingen van het Bataviasche Genootschap,
enz., gedrukt worden. Op deze drukkerij heeft men ook Maleische en
Javaansche letters, welke laatste onder het toezigt van den Hoogleeraar
F. R oorda , ter lettergieterij van de Heeren J. E nschedé en Zonen
te Haarlem, vervaardigd zijn. De wanden van de vergaderzaal der
Hooge Regering prijken met het afbeeldsel van koning W illem I en met
die van alle Gouverneurs Generaal van Nederlands Indie , welke elkander
van P ieter BoTRaf, tot den laatste toe , zijn opgevolgd , -en leveren zoo
eene even fraaije, als door de herinneringen , welke deze galerij als
van zelve doet oprÿzen, treffende en indrukwekkende vertooning
or, In de benedenverdiepingen van dit statige gehouw zijn de noo-
4 , j« U ä j - * * » ■*' "*“'*« f ™ ™ 0“ •fp-
. i j i n ’n i - i - r «*>“ T ° r
; S , 1 . “« in >®t j . a r , 8 5 8 ’8i«. fStU ’A,V f.„’ Äf k f , O . . U » « U .« e n ,
en eerst voor weinige jdren uil den grond opgebouwd ; de M111-
tai rc k a n t i n e , in het jaar 1832 opger.gt , benevens het L a -
¡ o r a t o r i um en het K r u i d m a g a z ij n ; terwgl verder in ver-
schillcnde rigtingen daaromtrent verspreid liggen de houlen en steenen
k a z e r n e n , het A r s e n a a l en La b o r a t o r ium voor de Ar-
De *11 o" 11 a n d s c h e S c h o uw b u r g , een langwerpig vierkant ge-
bouw, aan den weg van W e l t e v e e d en , is i n 1818 door liefhebbers
gesticht en van de ai'braak van het Spi nhui s gebouwd. In den
voorsrevel staat: Ut desint vires tarnen est laudanda voluntas (d. i-- 'J*-
schoon de krachten onlbreken is evenwel de wil le prjjzen). Van
Linnen omgeeft eene galerij een ovaal met zitplaatsen, alleen voor de
vrouwen bestemd ; de langwerpige binnenrnimle wordt door de Heeren
bezel, die alzoo door eenen kring van vrouwen omgeven wordt. Er
bestaat geen vast tooneelgezelschap en de stukken worden er door
tooneelbeminnaars, meestal uit ambtenaren cn officieren bestaande ,
uitgevoerd en de vronwenrollen veelal door Heeren vervuld. De klee-
ding der tooneellisten is rijk en prächtig en de decoratien zijn zeer
fraai. Van tijd tot tijd hebben op W e l t e v e e d e n Hoogduitsche en
Fransche tooneelgezelschappen voorstellingen gegeven , die veel bijval
vonden ; echter konder zij, bij sterfte vaneenige hunner leden , moeye-
lijk andere vinden , om zieh staande te houden.
Naast den schouwburg S ta at het groote P o s t s t a t i o n , met stallen
voor de aldaar steeds aanwezige paarden.
Aan de zuidzijde van W elteveeden is , onder bet bestuur van den
Gouverneur-Generaal van den Bosch , een Mi l i t a i r Hospi taal ge-
beel nieuw gebouwd, in hetwelk echter ook Ambtenaren en andere
bnrgerlijke personen worden opgenomen. Hel voormalige Hospitaal,
dat digter bij Noordwijk stond , is destijds voor den bouw van de citadel
Prins F re de r ik ontruimd. Zie F bedeeik (P rins).
WF.LTEVRKÜEN , kofiijplant. in [Vederlands-Guiana, kol. Suriname,
aan de Beneden-Commcwijne, ter linkerzijde in bet afvaren ;
palende bovenwaarts aan de koffijplant. Akkerboom , benedenwaarts
aan de verl. plant. Beekenhorst, 800 akk. groot; met 89 slaven. —
De Negers noemen haar F rberie of F reybie.
WELTEVREDEN, kostgr. in JVedcrlands-Guiana, kol. Suriname,
aan de Beneden-Saramacca , ter linkerzijde in het afvaren ; palende
bovenwaarts aan de koffij- en kacaoplant. Herstelling, benedenwaarts
aan den kostgr. de Goede Onderneming ; 800 akkr. groot.
WELTEVREDEN , houtgr. in Nederlands-Guiana, kol. Suriname,
aan de Suriname, ter linkerzijde in het afvaren ; palende bovenwaarts
aan den mond van de Klipkreek , benedenwaarts aan den verl. grond
Reynersberg j 7000 akk. groot j met 73 slaven.. De Negers noemen
haar Hassi-gron.
WELTEVREDEN, plant, in Wesl-Indie, op het eil. Curasao, in
de JFest-Divisie, Z. van den Tafelberg St. Hieronimo.
WELTHERDING, erve in Zalland, prov. Overijssel, onder Enschede',
reeds vermeld in 1188.