In 1421 werd W ageningen door de Ulrechlschen bij nacht overvatlen ,
die, na met eenen mnurbreker geweldig op de poort te hebben gebeukt
de stad binnen drongeu , Heer H endrik van I I oihoet met honderd man
gevangen namen , de plaats aan plundering prijsgaven en verbrandden ,
waarna zij weder huiswaarts kcerden.
In 1469 werd de stad door den Hertog van Cleve bij verrassing inge-
iiomen , doch of bij diespoedig daarna weder vertaten heeft , vindt men
niet opgetcekend. De Aartsbertog M ax ihilia an , in bet jaar 1480 ver-
ncmende , dat de Uollandscbe kooplieden , die den Rijn moesten op-
varen , door de burgers van W ageningen dagelijks werden aangelast, zond
den joiigen Graaf van Cleve met J an van E gjbond derwaarls. Deze met
eerie sterke magt over den Rijn getrokken zijude , overweldigden eerst
bet sterke slot Ravenswaay en kcerden zicb , na het plünderen en ver-
branden van de nabij gelegene dorperi , van daar , op den 27 Mei , naar
W ageningen, helwelk zij inet gesladig geweld en allerlei wapentuig aan-
vielcn. De Gelderscben , en onder deze 200 burgers van Doesborgb
aangevoerd door H a r tw ijk te H eker en S ander van den G r o e t en bd v s ,
deed orn den vijand te verspreiden en af te lokkcn, in de tweede week
ua Paasschcn een intogt in de Heller, en plaagden aldaar de Cleetsche
landzaten met rooven en blaken.
Ook trokken zij , onder het opperbevel van den Bisscbep van Munster,
almede uit, em W ageningen te verlossen, bij welken hoop zieh al
weder 200 Poorlers van Doesborgb bevonden met hunne bevelhebbers
J an G oltsmit en W illem M atelank ; als ook de Busmeesler d’ier stad ,
die door des vijands leger binnen W ageningen gezonden werd en daar
voor van stadswege beschonken met 18 klaeskens (28 cents). Die
van Nijmegen, insgelijks op de gang„zijnde werde» door de. Bourgon-
dischen in het dorp Heusden onderschept en 400 hunner, onder welke
ook sominige Harderwijkers , toen zij de wijk wilden nemen naar bet
slot van Randwijk , neder gesabeld. Nadat nu de burgers, met het
volk van de bezetling te zamen spannende, twee stormen manuclijk
hadden afgeweerd en een tijd lang het ontzet van den Bisscbop van
Monster te vergeefs met verlangen te geinoet gezien , en er bovendien
in de stad gebrek hegen te keinen , hebben zij zieh, onder beding
van bebond van lijf en goed , ten laalsle overgegeven , wordende de
stad toen aan de Herlog van Cleve in pandscbap gelalen.
In 1489 werd de stad door de Arnhemmers aan de Cleefsehen
ontweldigd ; doch naderhand anderinaal den Bourgondiers in handen
gevallen zijnde, werd zij in bet laatst van 1808 of het begin van 1806
door Hertog JIarel op nieuw aan Gelder gehecht. De Heer v a n 'Crie-
vRbs deed hierop Filips van B o d r g o n d ie , natuurlijke zoon van Filips
de Goede, en naderhand Bissehop van Utrecht, den. 18 Junij 1806 , bet
beleg voor die stad slaan , doch- deze zag zieh , nadat bij er vier
maanden voor gelegen had, nit gebrek gedwong.en, den 9 October , op
te breken.
De stad heeft sedert zoo. wel als geheel Gelderland , voor de magt
van het Huis van Oostenrijk inoelen bukken. F il ip s II had, in het
ja a r l8 7 2 , nog bezetling in W ageningen, waarvan de ingezetencn aanmer-
kelijken overlast leden. Naderhand viel de stad , met de andere Gel-
derscbe stedcn , der Staatsche partij toe.
Toen de Markies de R ochefort , den 13 Junij 1672, met eenige
Fransche troepen, bij lJsseloord over den Rijn was getrokken, met
last om zieh vän de Veluwe en bet Stiebt van Utrecht meester te
maken, nam W ageningen lerstond vrije hoedc van hem in..
In het jaar 1707 was er te W a g e n in g e n eene hevige opschudding. Men
twistte er over de uitsluiting van den Prins van Oranje uit den raad van
State. Op e e n e kwarliersvergadering hadden, nevens de slad Arnhem,
die van W a g e n in g e n deze uitsluiting zeer ernslig doorgedreven. Onver-
hoeds traden deze in het gevoelcn der Ridderschap, die beweerde dat do
zaak op eene laudscbapsvergaderiag raoest worden afgedaan. Nogthaus
dedeii de gemeenslieden van W a g e n in g e n de Afgevaardigden der stad ver-,
manen oin te stemmen volgens hunnen last. Tot de uitsluiting van den
Prins werd hierop bij de meerderheid besloten. De band van eeuigbeid
was nn lusscheu de Geldersche sieden gebroken. Op eenen kwartierdag,
die binnen Arnhem werd gehouden , openbaarde zieh het eerst deze af-
keerigbeid, ter zake van bet begeven van zekere amblen ; waar omlrent
vier van de zeven Afgevaardigden van W a g e n in g e n van die van Arnhem
verschilden. Een hevig gemor ontstond er onder het volk, klagende dat
zij bunnen pligt overtreden hadden. De gemeenslieden werden verdacht
gehouden bij de Begering , (lit vuur gestookt te hebben , waarom zij on-
derzoek deed bij de scbutterij en Gilden om hen te doen afzetlen. In
weerwil der tegenkanting van somijiigen geschiedde dil op staande voet.
Onder de afgezette gemeenslieden bevond zieh G o d e r d v a n Issdm , deze ,
tevens Hopman over eene bende vrijwilligers, bragt zijn volk op de been ,
ondanks het verbod der Regering. Een ander , J a n A a ld e b s genaamd ,
verzoebt bulp te Arnhem en vervvierf.die. Aan bet hoofd van eenige
vrijwilligers , en met vier stukken geschut, trokken twee Burgemees-
ters , op besluit der Wetbouderscbap, den 11 October 1707 , op W a g e b
in g en aan, waar de scbutterij thans onder de wapenen storid. Men
bield er de pqorten geslolen , en ,deed den Arnbemmers aanzeggen, dat
zij zicb voor dadelijkheden hadden te wachten ; welke deze betnigden
niet in den zin te hebben, mits, men de poorlen opende , hetwelk
evenwel geweigerd werd. Die van Arnhem, middelerwijl, eenen bnr-
gerscbildwaebt buiten de slad aangetroffen , en door deze de Regering
tot een mondgesprek hebbende doen uilnoodigen , trad de voorzittende
Burgcmeester inet drie Scbepenen naar buiten. Zij waren naauwe-
lijks bijeen , of een der Arnbemsche Burgemeeslers trok den degen ,
en riep met luider stemme : » Deze zijn b e t, welke wij moeten hebben
; nu zijn ze in onze magt,” en voorts hen hun zijdgeweer beb-
b.ende doen afnemen , werden zij naar W a g e n in g e n terug gevoerd. De
poorlen waren hier nog steeds gesloten wesbalve die van Arnhem
daarvoor bet geschut planlten , en zieh door geweld eenen weg baau-
den. Slraks voerde men de gevangene Heeren naar het stadbuis , en
bield ze in gestrenge heebtenis , tot diep in den nacht, wanneer ze
naar de stadspoort ge.bragt, en aldaar, door twee stadsboden uit
naara der afgezette Gemeentclieden , van hunne bediening cn den daarop
gedanen eed ontslagen zijnde , naar Arnhem gevoerd werden. Doch zij
zaten hier niet lang, maar.keerdeu welras, onder geleide, en nog
als gevangenen , naar W a g e n in g e n . Op verzoek der hloedverwanten en
een groot getal burgers,, besloten eerlang de Staten van Gelderland,
dat de Wageningsebe Heeren op vrije voeten gesteld en in hunne ambteu
zotiden hersletd worden. Ook werden zij te rade, eenig krijgsvolk
derwaarts te zenden ,. om een wakend oog le houden op de rust der
stad. De Wageningsehe Heeren werden hersteld in bunne waardig-
lieden. Het geruebt wegens bet naderen van krijgsvolk deed de zul-
ken , die de band badden gebad in bet bemagtigen van de stad, be-
slui.ten om buitens lands te wijkcn. De vrijkorpsen , of vrijwilligers
die ginds cn elders een schrik en teugel waren voor de regering,