W.OLFEREN (HOOG-), buurs. op den Feluwenzoom, prov. Gelderland.
Zie Wolfrbes (Hoou-).
VVOLFEREN (UET HUIS-TE-), voorm. adelt, b. in de Ot>er-Ile-
tu we, prov. Gelderland, distr., arr. en 2 n. W. ten N. van N ijmegen,
kant. en 2 u. Z. W. van E i s t, gem. Loenen-en- IF olferen ,
10 min. N. W. van bet geh. IF olferen.
Ter plaatse , waar hetgestaan heeft, ziet men thans eene boerenwoning.
De daartoe behoord hebbende gronden , beslaande eene oppervlakte van
64 bund SO v. r. SO v. ell., worden in eigendom bezeten door Jonkh.
Jan Carel Willem Fabriciijs van Leijenbdrb , woonachtig te Amsterdam.
WOLFEREN (LAAG-), buurs. op den Feluwenzoom, prov. Gelderland.
Zie W o l f h e e s .
WOLFERSCHEN DIJR (DE N1EUWE-), dljk van den Alblasser-
waard, prov. Zuid-Holland. Zie Wolpherensche-dijr (De Nieowb-).
WOLFERTSD1JK , eil. en gem., prov. Zeeland. Zie Wolphaarsdijk.
WOLFERTS-POLDER , voorm. pold. in het eil. Zuid-Beveland,
prov. Zeeland, ten Z. van den Nieuw-Borssele-polder, waarschijnlijk
in bet jaar 1616 of ten minste weinige jaren later bedijkt. De in-
gelanden van Borssele hadden gedurig oneenigbeden met de ingelanden
van den Woiferts-poldeh , tot d a t, na hcrhaalde grondbraken , in het
jaar 171S , deze laatste verloren werd.
WOLFHAG o f W o l f s h a a g , g e h . i n h e t Land-van^s Hertogenrade,
p r o v . Limburg, a r r . e n 5 u . 0 . t e n Z. v a n Maastricht, 2 u . O . Z. 0 .
v a n Gulpen, g e m . Vaals.
WOLFHAGEN , geh. in bet Land-van-Falkenburg, prov. Limburg ,
arr. en 4 u. W. van Maastricht, kant. en 1 u. N. van S itta rd , gem.
en i u. Z. van Schinnen; met 23 h. en ruim 110 inw.
WÖLFHEES of Wolfrezb, landg. op den Feluwenzoom, prov. Gelderland,
arr. en 2 u. W. N. W. van Arnhem, kant. en 2£ u. N. O.
van IFageningen, gem. en 2 u, N. Ü. van Rencum, 1 u. N. W.
van Oosterbeek. _
Dit landgoed moet reeds vroeger dan de veertiende eeuw zijn bekcnd
geweest. Immers vindt men , in eene rekening van het jaar 1333 ,
van de tienden der nieuw aangemaakte landen te W o l fh e e s gewag
gemaakt. Het was reeds sinds verscheidene eeuwcn een eigendom
van de balie der Duitsche orde te Utrecht, die haar van den huize
Montfoort ten leen hield, en misschien reeds voor lang weder in
erfpacbt uitgegeven had, toen de eigenaar der heerlijkheid Doorwerth
haar in het jaar 1726 aankocht. Sedert is W o l fh e e s te gelijk met
D o o r w e r th nit het geslacht van A ld en bu rg in dat van B e n t in ck
overgegaan en door de versehillende Heeren dier heerlijkheid in ert-
pacht bezeten. Het beslaat eene uitgestrektheid gronds van bijna
400 bund., waaronder 324 bund, heideveld en een bosch van 00 bund.
Tot op onze dagen vertoonde deze plaats , in zekere lasten en vrij-
heden , die daaraan verbonden waren , een aanmerkelijk overblijfsel
der leenstellige regering. Het w a s, namelijk, ingevolge die beruchte
middeleeuwscbe inrigtingen, dat, ook op de Veluwe , alle grondbe-
zitters (de Edelen en de steden alleen uilgezonderd) den Graaf of Her-
tog zekere zoogenoemde gewone diensten (servitia ordinana) te bewij-
zen hadden, als bij voorbeeld : het huisvesten van ruiteren en knechten
, de pondschatting, het maken van wegen en dijken, het vocrcn
van graan in des Heeren schüren en diergelijke , vaak willekeurig op-
gelegde lasten, en zulks terwjjl hunne goederen nog daarenboven met
de Edelen en de steden in de buitengcwonc schatlingeh of beden dragon
moesten , van die gewone diensten nu waren de bezitters der zooge-
uoemde wildfurstige goederen bevrljd , welke in geene andere lasten
droegen, dan alleen in die , welke ook door de edelen en de stedeu
betaald werden , echter waren zij daarentegen gehouden, om op des
iapermcesters bevel , zelfs met verlating van ploeg en akker , kar
en paard te doen volgen , ter vervoering van het vorstelijke jagtge-
reedschap en van het gevangen grove wild ; ook moesten zij , telkens
na vier jaren , zekere belasting , onder den naam van ruimgeld be-
kend, betalen. Zulk een, van de gewone dienstbaarheid bevrijd,
aanzienlijk wildfurstergoed was , onder weinig anderen , dit W o l f h e e s ,
gelijk het ook in de voorregten en lasten , daaraan verbonden tot op
onzen tijd toe gedeeld heeft.
Van den Ulrechtschen weg leidt een digt belommerA pad naar het
huis van W o l f h e b s , dat, hoewel thans tot eene landmanswoning in-
gerigt, in zijnen breeden voorgevel en hoog opgetrokken muren , zijne
vorige bestemming tot eene aanzienlijke heerenhuizing niet onduidelijk
vertoont. Van Doorwerth loopt thans een grindweg naar W o l f h e e s ,
welke alzoo den straatweg van Utrecht op Arnhem doorsnijdt.
Het beslaat, met de daartoe behoorende gronden, eene oppervlakte
van S68 bund. 67 v. r. 80 v. ell., en wordt in eigendom bezeten
door den Heer J acques A d r ie n P r o s p e r , Baron van B r a k e e l van D o o r w
e r t h , woonachtig op het kasteel Doorwerth,
WOLFHEES (HOOG-), buurs. op den Feluwenzoom, prov. Gelderland,
distr. Feluwe, arr. en 1^ u. W. ten N. van Arnhem, kant. en 2 u.
N. 0 . van IF ageningen, gem. en 1 u. N. van Doorwerth; met 4 h.
en 115 inw. — In de nabijheid is eene station van den Rijnspoorweg.
WOLFHEES (LAAG-), buurs. op den Feluwenzoom, prov. Gelderland,
distr. Feluwe, arr. en 2 u. W. N. W. van Arnhem, kant. en
2jU.N.O. van Wageningen, gem. en 2 u. N. 0 . van Rencum, 1 u.
N. W. van Oosterbeek, waarloe zij kerkelijk behoort; met 4 h. en 13
jnw. — In deze buurs. ligt mede het landg. Wo l f h e e s . Ziedatwoord.
WOLFHEES (LAAG-), landg. op den Feluwenzoom, prov. Gelderland.
Zie W o l f h e e s .
WÖLFLINGEN, d. in het balj. van A rlon , meijerij van Martelin-
gen, groolh. Luxemburg. Zie W o lw e l in g e n .
WOLFOE , naam , welken de negers geven aan dc suikerplant. K l e in -
h o o p , in Nederlands-Guiana, kol. Suriname. Zie K l e in h o o p .
WOLFSBARGE, geh. in het Gooregt , prov. Groningen. Zie
W o l f s b e r g e n . '
WOLFSBERG , geh..in de Meijerij van 's Herlogenbosch, kw. Peelland,
prov. Noord-Braband, Derde distr., arr. en 4 n. 0 . Z. 0 . van
Eindhoven, kant., gem. en 10 min. Z. 0 . vän A sten ; met SO h.
en 280 inw.
WOLFSBERGEN of W o l f sb a r g e , geh. in het Gooregt, prov. Groningen,
arr. en 2J u. 0 . ten Z. van Groningen, kant., gem. en 1 u.
Z. W. van Iloogezand , niet ver van Kropswolde, waartoe het kerkelijk
behoort; met 20 h. en 200 inw.
Er was vroeger eene kapal opgerigt, ter eere van de H. M a r ia , welke
kapel eerlang eene buitengemeene vermaardlieid verkreeg door de won-
dercn , welke de H. Maagd aldaar verrigtte. ßij een.bulle van Bisschop
Wir.BoLD, van het jaar 1 4 0 9 , werd aan de bezoekers dezer plaats veer-
lig dagen aflaat loegekend. Zij was geslicht van " wege de abdij van
Aduard en behoorde vroeger onder Noord-Laren , maar werd reeds in
het jaar 1282 daarvan afgescheiden en vrij verklaard, waardoor aan