210 WEB.
die tegenWoordige Achtergracht), waarachter men naar luid van het oe-
trooi wilde maken » eene goeden vasten walle in plaats van de oude*,
» en daarvoor eenen gracht van "t sestich oflte 't seventich voeten wijt.”
Eindelijk is, bij octrooi van gemelde ßidderschap Edelen en steden van
Holland en West-Friesland van den 8 November 1647 , geamplieerd
bij octrooi van de Staten van Holland en West-Friesland van den'
17 September 166 8 , toegestaan , om die landen en erven gelegen aan
de Oost- en Noordzijde der stad, en tot vergrooting van haar' benoo'
digd te mögen onteigenen , en daarvoor eenen vasten wal te leggen ;
en dit is de laatste vergrooting geweest.
Graaf A ib b e ch t van B e ijeb en vergunde , inhetjaar 1 3 8 6 , aan W eesp
eene vrije jaarmarkt, gednrende vier dagen vöör en na St. Victorsdag,
den 18 October. Thans bcgint de jaarmarkt steeds op den eersten Maan-
dag der gemelde maand. Zonder bepaalde weekmarkten worden er da-
gclijksch markten gehouden van groenten , viscb , bloemen enz'. Voorts
houdt men er jaarlijks twee paardenmarkten; de eerste den derdeD
Woensdag in de maand Mei; de tweede op den Woensdag in de eerste
volle week der maand October. Nog bestaan er jaarlijks vier beesten-,
markten ; als in het voorjaar, de eerste, den derden Dingsdag in de
maand April, de tweede veertien dagen daarna, en in het najaar,
de eerste den derden Dinjgsdag in de maand October en de laatste veertien
dagen daarna.
Yolgens de gedachten van P ontaniis (1), zou de stad W e esp hären
naam gekregen hebben van de Usipeten of Usipiers; hetwelk geen groote
waarschijnlijkheid heeft, om dat men eer mag stellen, dat deze Volkeren
een hoek van Cleefland en Munsterland bewoond hebben. Vol-
gens anderen zouden zij nevens de Bructeren in Overijssel gewoond
hebben. Dat W e esp aan zekeren Bebo de W e so pa , die aldaar een
kasteel van dien naam zou gesticht hebben, hare benaming verschul-
digd i s , is even onzeker, en dat zij, om hären gedurigen kloekmoe-
digen tegenstand door hare vijanden, leenspreukig W espe of W is p b
zou genoemd zjjn, hiervoor is geen den minsten grond te vinden.
ln vroegere eeuwen had de stad Weesp even als'de meeste steden in
ons vaderland, eene bemuring met torens, welke zij als eenige verster-
king behield, toen door hare uitbreiding en vergrooting, ten gevolge
der reeds gemelde octrooijen van 1613 en 1647, die verdedigingsinrig-
tingen grootendeels vervielen en nutteloos werden.
Volgcns de ondste bekende grondteekening van de stad van het jaar
.1361 ter seeretarie aanwezig, had zij toen vier poorten of uitgangen,
a ls: aan het noordelijk einde der Hoogstraat de Muid er po o rt , aan
het zuidereinde van gezcgde Hoogstraat, de La n g e b r u g s p o o r t ,
waarvoor de brug van dien naam lag, die over de Vecht was geslagen;
ter zij de van evengenoemde poort, en naar het Zuiden gekeerd, de
Kl i n k e t - p o o r t , naar den Klompweg voerende , en de Gein-poort
Am s t e r d amsch e - p o o rt aan den noordwestelijken hoek der stad,
vöör de Slijkstraat. — Van geen dezer poorten is thans iets meer aanwezig.
Volgens de gemelde grondteekening waren alle deze poorten ter
wederzijden met rondeelen versterkt, met uitzondering van de Lange -
b r u g - p o o r t , welke slechts eeneopening in den stadsmnur schijnt geweest
te zijn en daarom zeer zelden als poort vermeld is. Bij de bou-
wing der nieuwe schutsluis in 1816 , werd aan het znideinde der Hoogstraat
eene doorgraving gemaakt, ten dienste der scheepvaart, zoo lang
(1) Tooneel van Beider, bl. 17.
W E fi. 211
de nieuw te bouwen sluis afgedamd zoude zijn; bij die doorgraving zijn
de Frondslagen der oude Klinketpoort ontdekt en Weggeruimd gewor-
den (11 D e Mu i d c r - p o o r t , die bet langst in wezenis geblcven ,1 s
echter' mede ten jare 1839 gesloopt. ln den voorgevel zag men het
keizerlijke wapen uitgehouwen en daaronder het jaartal 1562, zoo dat
het schijnt dat zij na het maken der voormelde grondteekening, ts
Vfi v X e n t een naa mvkeurig kaartje , bij Boxhobn voorkomende (2) , be-
stonden in 1632 alle de genoemde poorten nog, met uitzondering van
de La n g e b r u g - p o o r t , in plaats waarvan slechts een open doorgang
¡rezien wordt, behalve de Ge i n - p o o r t ziet men , op.dit kaartje, aan
de westziide in de stadsmuur nog drie uitgangen aangewezen, waarvoor
bruggen over de oude gracht gelegen zijn met welke men m de
nieuwe stad ging. De bemuring der stad aan de Hoogstraat Was toen
reeds grootendeels weggenomen en door andere gebouwen vervangen ,
en een der rondeeleh aldaar tot stadhuis ingerigl; ook is op dit kaartje
de vergrooting aan de westzijde geteekend met de A c b t e rgach ,
doch van den Vas t e n wal , in het octrooi van 1613 vermeld, eö de
daar vöör te maken gracht is daarop nog geen spoor aanwezig.
Dat de 3 hoofdpoorten nog in 1663 beslonden , blijkt uit het octrooi
van 1647, geamplieerd bij dat van 1663. In het eerstgemelde wordt
aan de Regering toegestaan , om,' daar al reeds aan de oöstzyde van de
Vecht eenige huizen waren getimmerd en anderen getimmerd zouden
worden, aan die zij d e , »van de Mui d e r - p o o r t af , tot aan oi over
»de K 1 i n c k e 11e - p o ort to e , achter de betimmerde of nog te betiM'-
»meren erven , te maken eene goede vaste walle met eene bermte ,
»breed omtrend de honderd voeten, ende daarvoren eene gracht^van
» ook omtrend de bonderd voeten wijt, ende alsoo hare stad aan de OöSt-
»zijde over de riviere van de Vecht uyt te leggen, als mede aan e
»noordzijde, van de Muid'Or-poort tot aen de Ge y n - p o o r t , o te
»tot Smal Weesp toe, ende voorsebeven walle aan de oostztjdeook te
»maken met twee puncten, dienende zoo tot versterking van de voorsc .
»stad als met een oock ten dienste van Onsen Lande, beboudehjk noch-
»thans dat de wallen en de vestingen van de voorsch. vergrooting , met
»den aankleve van dien, zullen worden geleyt ende gemaakt met a vys
»ende ordre van een goed en ervaren Ingenieur, bij Onze Gecömmit-
»teerde Raden te nomineren.” — Hier uit blijkt, dat men toen reeds
ook van wege de lands regering er op uit was, om de stad m beteren
Staat van tegenweer te brengen ; eerst in het jaar 1673 echter, ten
gevolge van den inval der Eranschen in Nederland, die in het vorig
jaar tot Naarden waren doorgedrongen , is de stad W e e s p bestemd geweest
, om geheel nieuw versterkt te worden en eene der Vaste punteta
uit te maken van de oude Hollandsche wateriinie, waarbij de toen ter
tijd reeds bestaande uitbouwingen ten Oosten, Noorden en Westen
dier plaats in de omwalling begrepen werden. Omstreeks dien tgd
werd de Lan g e b r u g , aan het einde der Hoogstraat, weggebroken en
meer in het midden over de rivier gelegd, en de tegenwoordige Naar -
der- of ’s Gra v e l a n d s c h e - p o o r t , te gelijkmet de Ut r e c h t s c h e -
of Kl omp p o o r t , in 1676 gebouwd. Amsterdam droeg eene belang-
rijke som (80,000 guld.) bij, tot oprigting dezer vestingwerken en
van dien tijd a f , tot aan het jaar 1 7 9 9 , bleef de stad W e e s p steeds
(1) Gede.nkschrift der Nicu'xeüuis.
(2) Tooneel van H o llm d t, bl, 33S.