Het beslaat, inet de daartoe bchoorende gronden, eene oppervkikte
van ruim 30 bund., en wordt thans in eigendom bezelen door de Heeren
Mr. S. Grataba , President van bet Provinciaal Gereglsbof van
Drenthe , te Assen , en Mr. M. S. Gratabia, lid van de Arrondissements
Regtbank te Groningen.
WAALDUK (DE LINKER-) of Zuider-Waabdijk., dijk, prov. Gelderland
, welke aan de Pruissische grenzen een begin neemt door Nijmegen,
längs het Rijk van Nijmegen en het Land tnssc^en Maas en
Waal., in eene rneest wcslelijke rigting naar Dreumel loopt, waarhij
zieh met den Maasdijk vereenigt; van daar loopt hij vervolgens
weder westwaarts , benoorden den Bommelerwaard en door Zalt-Bom-
mel, tot bij zieh bij Loevestein andermaal met d en M aasdijk
vereenigt.
Deze dijk brak bij den walervloed van Januarij 1820 onder Kekerdom,
omtrent 2£ uur bovcn Nijmegen, door, en wel juist daar ter plaatse,
alwaar de walerkeering voorheen tot overlaat bad gediend. Deze dbor-
braak scbeen in den beginne op twee plaatsen te zijn voorgevallen,
doch werd door verruiming spoedig tot eene gebragt, welke de wijdte
bad van 270 ell.
WAALD1JK (DE REGTER-) of de N oorderwaaedijk , dijk , prov.
Gelderland, welke bij Herwen eenen aanvang neemt, van daar eerst
längs het panderambt van Herwen, ,voorls längs de Betuwe,' door Tiel
en vervolgens längs den Tielerwaard tot aan Vuren loopt.
WAALENBURG, oud adell. b. in bet Overkwartier der prov.
Utrecht. Zie W aienbcrg. (1 )
WAAL-EN-BDRG , pold. op het eil. Texel, prov IVoord-Holland,
arr. Alkmaar, kant. den Helder, gem. Texel, pa.andeN. aan Eijer-
land, N. 0 . aan de schorren en slikken, 0 . en Z. aan bet oudeland
van Texel.
Tot het bedijken van dezen pold. werd in 1436 octrooi verleend,
in 1488 werd zij alzoo bedijkt, doch in 1832 overstroomd zijnde ,
is zij in 1612 herdijkt. Hij beslaat, volgens hetkadaster, eene opper-
vlakte van 739 bund. 43 v. r. 16 v. ell. Daarin staan ongeveer 20 h.
en een walermolen , aan eene voorm. kreek, welke in eene breede kolk
nitloopt, die door eene slnis op de Oesterbedden uitwatert. Het pol-
derbestuu. beslaat uit zeven Leden.
WAAL-EN-HONSW1JK (’T), kerk. gem., prov. Utrecht, klass. en
ring van Wijk bij-Duurstede. Deze gem. bestaat uit T u l l - e n - ’t-
W a a l en H o n sw ijk , en de buurs. R j e t v e ld , die burgerlijk tot
Schalkwijk beboort. Men beeft er eene kerk te *t Wa a 1 en telt er 200
zielen , onder welke 86 Ledematen. De eerste, die in deze gem. na-
dat zij eerst eenige jaren door naburige Predikanlen en ook door Proponenten
bediend was, het leeraarambt hceft waargenomen , is geweest
J ohannes S choten us, ( L eeghschhttee) die in het jaar 1610 berwaarts kwam
en in het jaar 1614 naar Zegveld vertrok.
WAAL-EN-KOOG , kerk. gem., prov; IVoord-Holland, klass. van
Alkmaar, ring van de Eilanden. Men beeft er twee kerken , eene te
Waal en eene te Koog enteil er 260 zielen , onder welke 120 Ledematen.
De eerste, die in deze combinatie bet leeraarambt beeft waargenomen,
is geweest Ds. F ecco P o t t e r , die in bet jaar 1810 herwaartskwam en
in bet jaar 1814 naar Oüddorp c. a. vertrok.
( ij Evenccns zocke inen alle overige art. welke men elders Waa gespeld vindt en
hier niet ro o rk o a e n op Wa. .
WAALHEM , geh, in bet Land-van-Valkenburg, prov. Limburg.
Zie Waleb.
WAALRE, gem. in de Heijerij van ’s Hertogenbosoh, kw. Hempen
land , prov. Noord-Braband, Herde distr., arr. en kant. Eindhoven
(8 k. d., 24 m. k., 5 s. d.); palende N. aan de gem. Gestel-cn-
Blaarlhem , O. aan Aalst, Z. aan Valkenswaard , W. aan den Dom-
mel, die haar van Dommclen , Riethoven en Veldhoven-en-Mereveldho-
ven scheid I.
Dezegem. bevat het d. Waa 1 r e , met deb. H o o g stra a t en B o lk s-
h e u v e l , benevens de geh. H e ikan t , He u v e i , H u ls t en L o o n en
beslaat, volgens hetkadaster, eene oppervlakte van 1339 bund. 89 v. r.
64 v. ell., waaronder 600 bund. 44 v. r. 48 v. ell. belastbaar land ,
en telt 123 h i bewoond door 137 huisgez., uitmakende eene bevol-
king van 840 inw., die meesl in den landbouw hun bestaan vinden.
Ook beeft men er eene fabrijk van zwarte palroOntaswas, eene ijzer-
draadweverij , eene bierbrouwerij , een water-korenmolen , die tevens
lot runmolen dient en een water-laken-vol- en oliemolen. De grond
is over het gebcel wel ter bebonwing geschikt, en op sommige plaatsen
zeer goed, en levert op : rogge, haver , boekweit, onderscheiden keu-
kengroenten en voederkruiden. Er zijn vele goede weiden aan den
Dommel, en bier en daar eenige opgaande boomen en veel schaarhout
en heggen.
De inw., die er op 4 na allen R. K. zijn , onder welke 630 Com-
munikanten , maken eene par. u it , welke tot betapost. vie. van 's Her-
togenbosch, dek.van Eindhoven, behoort en door eenen Pastoor bediend
wordt.
De 4 Herv., die er wonen , behooren tot de gem. van Valkenswaard-
Hommelen-Waalre-en-Aalst. — Men heeft in deze gem. ééne school,
welke gemiddeld door een getal van 110 leerlingen bezocht wordt.
Deze gem., welke vroeger tot de heerl. Waalre-en-Valkenswaard
behoorde , maakt thans eene afzonderliike heerl. uit , welke in eigen-
dom bezeten wordt door den Heer J. W. C. v a n Veldhoven.
Het d. W a a e r e , van ouds ook W aliie , doorgaans in den omlrek
W olderen genoemd , was reeds bekend in de ächtsle eeuw en kornt ook
voor onder den naam van W adelre of W aderlob en op het jaar 726
onder de benaming van W aderbo en W aderboch ; Villa in pago Tax-
andria super ftumine Duthmala (een dorp in bet landscbap Taxandrie
aan de rivier de Dommel). Het ligt lg u. Z. Z. W. van Eindhoven ,
tusschen de Tongelreep en de Dommel, op welke laatstgenoemde de
beide walermolens ,d eW a a l r e s c b e - in o l e n e n d c L o o n d e r s c b e -
molen gebouwd zijn. Dit dorp is niet fraai ; de huizcn staan er ver
uileen verspreid.
Na den vrede van Munster hebben de R. K. van Waaere geen andere
plaats gehad tot de gezamenlijke oefening van den godsdienst, dan de
buipplaats van de Achelsche kluis. Naderhand bebben zij , bij bet
dorp , eene schuurkerk gebouwd ; doch in het jaar 1798 is tie oude pa-
rochiekerk, ingewijd ter eere van den H. Wibbibrordds , lot het bezit en
gebruik d.cr R. K. wedergekeerd. Deze kerk is een middelmatig gebouw ,
zondcr orgel , doch voorzien van eenen zwaren toreri , welks spits in
1703 door eenen geweldigen storm omver geworpen is ; thans ziel men ,
in plaats daarvan , eene vrij hooge en nette spits op dezen toren. De
voormalige schuurkerk is thans afgehroken.
Het raadhuis is een gewoon gebouw , waaraan uiets bijzoudets valt
op te merken.