Dc paardoninarkt vnlt in den 9 Juntj , dc kermis den derdon Vrrjv
dag in September
W illemstad is de geboorteplaats van den L n i l e n a n t Admi r a a l
Gerard Callenbero , geb. 8 April 1643 , t Vlaardingen , 8 October
1722. ,
lloewel deze stad niet vöör in het laatst der vorige eeuw cene be-
legering heeft moeten doorstaan , is zij , in tijden van oorlog, zeer bc-
kend geworden , voornamelijk bij en door do Engelscben, die zoo iue-
nipmaal zij , als Bondgenoo-len van den Staat, in Braband en Vlaan-
deren eenige veldtogten hebben bijgewooud, bun krijgsvolk telkcns
in de haven van W illem s ta d ; plagten te ontscbepen j e n , bij bunne
lerugkeering weder in te schepen; zoo als ook de Hessen-Hanausche
troepen en Artillerie, welkein 1776, ten dienste van Groot-Brittanje ,
legen de Ainerikanen gezouden werd, mede in do W illem s ta d derwaarts
scheep gegaan zijn. „ „ „ , .
In het jaar 1588 zocht R obeiit Sacqdet of S bcqoet , een Engelsch-
man , misbruikende den naam der Koningin van Engeland , de bezet-
ting te W illemstad aan bet niuilen te brengen , en zieh van de plaats
en van den Bevelhebber meester te maken. Doch zijnen toeleg ont-
dckt zijnde, werd bij gevangen naar ’s Gravenbage gevoerd. Hij be-
leed bier, dat zijn voornemen geweest was, da vesting aan P arma,
te leveren waarop bij ter dood veroordeeld werd.
In bet jaar 1787 hadden er eenige oproerigo bewegmgen in de Wi llemstad
plaats , die den 11 Julij aanvingen en vijf dagen duurden Eenc
afkondiging der regering was krachteloos ora de gistende gemoederen
tot bedaren te brengen. Do Kolonel-Kommandant van het krijgsvolk
vam Meelieb wist cehter den voortgang des gewelds te stuiten. Drie der
voornaamste oproermakers werden gevat en gevangen gezet. Do groote
meerderheid der inwoners leden met ongeduld dit bedwang. Zij gaven
aau de regering, bij eene ongeleekende verklaring, de reden van bun
misnoegen te kennen , bestaande in de staatsbegrippen van eenigen
bunner medcingezetenen, bovenal hadden zij het geladen op den school-
meestcr, dien zij als een heftig Patriot beschouwdcn en voor de oor-
zaak van het misnoegen en der gerezene verbittering hielden. Dezen
bun zoo hatelijken man wilden zij afgezet hebben , en drongen aan
op de loslating der drie gevangenen , die zieh het rneest bij bet op-
roerig geweld ondcrseheiden hadden. De sehoolmcester, voor de par-
liiwoede beducht, verliet eene stad, waar hij het hoofdvoorwerp van
den liaat des volks was j ook voldeed de Regering aan den eiscn, oin
de drie gevangenen in vrijbeid te stellen, en nu kwam de stad schijn-
baar tot rust. De maand was echter nog niet ten einde of het eerstc
bataillon van het tweedc Rcgcment vam W aldeck, dat in de W illemstad
parnizoen hield , sloeg aan het mniten, haalde met geweld de
vaandels uit het huis van den Kolonel, niettegenstaande eenige Ofli-
cieren die met den degen tot het uitersle verdedigden. Hiermede met
lev reden wilden zij mede de bataillonskas hebben. Deze werd ook
aan hunnen dwingenden overmoed afgestaan. Met de vaandels en de
bataillonskas trokken zij , zegepralende, naar de kazerne, riepen
bunne kameraden zamen , om zieh insgclijks te wapenen , in gelederen
te stellen en alzoo de W illemstad te vcrlaten. De Oificieren waagden ,
niet zonder levensgevaar, eene laatste poging, met door de gelederen
te gaan en de Soldaten te vermanen , om in de plaats hunner bezct-
ting te blijven ; doch bet baatte niets. Zelfs moestcn onderscbeidenc
Officieren, die zij voor Prinsgezindtsn hidden , cn in welke zij eenig
Tertrouwcn steiden , bun aan dc hand beloovcn , dat , indicts zij niet
terstond wilden mcdcgaan, zij ten minsten des anderen daags zouden
volgen. Hierop presten zij karren en paarden, om dc bataillonskas
cn do eqtiipaadje te vervoeren , en togen , door ecnen Ondcr-oflicier ge-
le id , met vliegende vaandels cn slaande trom de poort ui t, om , zoo
zij zeiden , naar Nijmegen te vcrtrckken. In deze vlugt verlicp mecst
bet geheele bataillon, behalve een sergeant , een tambour en 25 Soldaten
, die zieh in de huizen verborgen hadden. De Officiers, die
allen bleven, en alles gedaan hadden , om dit wegloopen te stuiten ,
nioestcn , door gewapende overmagt gedwongen , oanschouwen , dat dc
vesting , om welke te beschermen en te verdedigen , zij met eene slraf-
waardig ongehoorzame manschap gezonden waren , door die manscbap
verlaten werd.
De gebeurtenis echter , welke de W illemst\ d voor eenwig in de geschic-
dcnis beroemd heeft gemaakt, is hare manhaftige verdediging in 1795
door den Luitenant-Generaal K arel Baron vam Boetzelaer. Deze Gouverneur
der vesting , toen zij door de Franscben bedreigd werd, beijverde
zieh ten niterste, om zieh ter verdediging toe te rüsten. De twee
inundatiesluizen waren geopend, de toegangen tot de stad, door verhak-
kcn en instiijdingen , belemmerd, eenige gebouwen in den omlrek ,
waarin de vyand zieh zou hebben kunnen nestelen , verbrand en een
gewapende hoeker , voerende 16 stukken , had met twee kotters post
gevat in het Hollandsch-diep , om aan de vesting hulp te verleenen. Van
de W illemstad werd in het Franscbe leger naauwelijks eenige verdediging
verwacht; men vermeet zieh zelfs, voör dat er nog eenig krijgs-
volk voor de stad was , een trompelter te zenden met de mondelinge
vraag, nit naam van D emouriez , of de Bevelhebber de stad wilde over-
geven. Een eenvoudig JSeen was het lakonisch antwoord ; en eene
schriftelijke opeisching , door den Generaal B ernemoh , den 28 February
gedaan, werd even bepaald beantwoord , met de verklaring, dat de
Gouverneur, als een man van ee r, de hern toevcrtrouwde vesting zou
verdedigen. Toen openden, op den 1 Maart, drie batterijen baarvuur
tegen de stad, waarvan eene van vijf stukken, aan de zöogenaamde
Hel , tegen den Droogen dijk aan , was geplaatst j eene andere, van
vier, aan denWestdijk, en eene derde , van drie, aan den straatweg.
Welken angst en verwoesting ook dit schieten met gloeijenden kogels
en het werpen van granaten mogten te weeg brengen , geen ijdele schrik
sloeg in het hart van Boetzelaer en zijne strijdraakkers. Het kruid-
magazijn werd ontledigd en de voorraad in holen onder de wallen geborgen,
waar men ook begon veilige verblijfplaatsen voor de Soldaten
in te rigten. Even bedaard werd een onbesuisde aanloop afgewacht ,
door de Franscben , op den middag van den 5 Maart, tegen de Land-
poort beproefd. Dfe onderwaterzetting , namelijk, rondom de stad ,
had veel van hare lioogte verloren, door dat de vijand reeds in den
nacht na den 22 February zieh had meester gemaakt van de sluis van
den Ruigenhilsche-polder, want deze sluis , een half uur van de stad
gelegen , had niet bezet kunnen worden , en door die open te zelten
liep het inundatiewater voor een groot gedeelte af. De Franschen kon-
den derhalve, met eene kleine voetspoeling, längs den straatweg na-
deren. In den nacht, vöor dat zij den voorgenomen storm onder-
namen , hadden zij twee groote mortieren en acht handmortieren in
batterij gebragt , om daarmede het gesehnt, hetwelk de straatweg be-
streek , tot zwijgen te brengen. Het gelukte him inderdaad , onder
dc manschappen van een batterij in de vesting zoo veel verwarring