108 W A R.
WARM, buurs. in hot graafs. Zutphen, pro v. Gelderland, arr. et?
5£ u. Z. 0 . van Zutphen, kant. en | u. Z. van Terborgh , geiu. en
1| u. N. W. van Gendringen, nabij Ellen, waartoe zij behoort.
WARMELO, bavez., prov. Overijssel, arr. en 8 u. 0 . ten Z. van
Enschede', gem. en 8 min. Z. van Diepenheim.
Deze havez. wordt thansin eigeudom bezeten door den Heer F. W.
Baron S lo et .
WARMENHUIZEN , gem. in Geestmer-ambacht, .prov. Noord-Hol-
land, arr. Alkmaar, kant. Schagen (2 k. d,, 12 m. k., 3 s. d.) ;
palende N. W. voor een klein gedeelte aan de gem. Zijpe, N. aan
St. Maarten-Eenigenburg-en-Valkoog en aan Harihgcarspel, 0 . en Z.
aan Oudcarspel , W. aan Bergen en Schoorl.
Dcze gem. bevat bet d. Wa r menl i uiz e n , de b. Krabbcn-
dam en het grootste gedeelte van het geh. S c b o o r l d a i n ; beslaat
eene oppervlakte, volgens het kadaster, van 1313 bund. 84 v, r.
46 v. eil., waaronder 1302 band. 73 v. r. 84 v. eil. belastbaar land ;
telt '176 h., bewoond door 210 huisgez., uitmakendo eene bevolking
van 900 in w., die meest in landbouw cn veetcelt liun bestaan vinden.
Ook beeft men er eene schuitenmakerij en eenen korenmolen. Vroe-
ger waren er nog 1 zaagmolen, 1 bierbrouwerij en 1 linnenweverij.
De Herv., die er 480 in getal zijn, onder welke 200 Ledcmaten ,
maken eene gem. ui t , die tot de klass. van Alkmaar, ring van
SchartBOude, behoort. De eersle, die in deze gem. het leeraarainbt
beeft waargenomen, is geweest H ieronymus . . . . . . , die in
bet jaar 1578 herwaarts kwaru en in het jaar 1580 overleed. Het
beroep gesehiedt door den kerkeraad, onder agreatie van den Ara-
bachtsheer. ; ■. ' . .
De R. K., die er 480 in getal zijn, onder welke 560 Communi-
kanten, maken eene stat. uit, welke tot het aartspr. van Holland-
en-Zeeland, dek. van Noord-Holland, behoort, en door eenen Pastoor
bediend wordt. De Pastoor , die het leeraarambt alhier waarnam toen
de reformatie zieh tot deze streken uitstrekte, was P etrus van B oukhorst,
een vermaard Godgeleerde en Kanunnik van het kapittel van Haarlem j
hijwerdin de nabijheid van Brielle om zijne standvastigheid in bet ge-
loof zijner voorvaderen inet den strop om het leven gebragt, in het jaar
1574. — \a n dien tijd af waren de Katholijken te W armenhuizen en om-
streken zondcr Pastoor., tot dat in het jaar 1622 J acobus. van R oosendaal
de’pastorele bediening aanvaarde, die in 1666 wederom werd opgevolgd
door H enbicus H ulshorst.
Men beeft in deze gem. twee scholen, als: 66ne te Warme n hut-
zcn en eene te S c h o o r l d am , welke gezamenlijk gemiddeld door
150 leerlingen bezocht worden.
Deze gem. is eene heerl., welke vroeger behoord heeft tot de nala-
tenschap van den beroemden L amoraal , Graaf van E gmond, waaruit z ij
in het jaar 1605 door de schuldeischers van zijnen zoon , mede L amoraal
geheeten, verkocht is; doch door de Staten weder genaast zijnde, werd
gezegde L amoraal van E gmond daarmede verleid. Toen deze echter deze
heerl. later weder verkocht, schijnt zij gekomen te zijn aan Mr. W illem
B ardesius , zoon van den Amsterdamschen Burgemeester Mr. W illem B ardesius
; althans deze komt in 1612 als Heer daarvan voor. In het mid-
( den der vorige eeuw werd zy in eigendom bezeten door H endrik van H oobn ,
wegens Zeeland Afgevaardigde ter Algemccne Staten , uit kracht van zijn
buwelijk met Vrouwe A ntonia de la P o btb. Later behoorde zij aan Jonk-
faeer J acob A driaan Baron du T our. Thans is Heer van W arbenruizen
W A R .
de Heer E d n a b d H o u > Baron R e n o b r s v a n W a rm e n h u iz e n , woonachtig te
toegewyd, J . d ruim gebouw, met eenen
b ^pn^oren waarvan J e t onderste gedeelte vierkant is , doch daar bo-
lagcn toren 0 het midden van het dak was vroeger neg een
Iui„ ö - ' » “M S * Ä l : M,n
h“ o i i". 1". kTrk f««" «"S«1'* toegewijd, ¡1 «e» n i« .« , in bei
iaar 1 8 5 7 gestiebt , gebouw , met eene kapel, eenen toren cn een tram
oreel. Men heeft daarin een altaar. In het ja a r 1 8 4 7 S t naast de kerk
eene bijzondere begraafplaats voor de R. K. aangelegd.
De dorpschool wordt gemiddeld door 1 0 0 leerlmgen bezocht.
De kerniis valt in d e n tweeden Zondag m Augustus; vroeger had z.j
in de week na Pinksteren plaats.
W a rm e n i i u i z e n is de geboorteplaats van J o h a n n e s S a s k e r i d e s , die n
het midden der zestiende eeuw Hoogleeraar der godgeleerdheid te
Koppenhagen was , en van N i c o l a a s S c h e l t i u s , R. K. Priester van St
Maarten, een geleerd man, die het Pausdom verl.et cn m 1 ^ 6 naar
Amsterdam beroepen werd , vanwaar hy , in 1 5 6 7 , om de vervolgmg ,
naar Emden week. Men houdt W a b m b n h u i z e n mede voor de geboorteplaats
van Co’r n e l i s K o o l t u i n , R. K. Priester van Harmgcarspel, die
de leer der Hervorming voorstond, zieh in het jaar 1 8 5 9 opcnlyk
daarvoor verklaarde, ten gevolge daarvan het land ontweek naar Kn-
geland en daarna naar Koppenhagen , waar bij Hoogleeraar in de Hebreeuwsche
taal werd. . .
In de iaren 1 6 1 2 was hier vrij wat oneenigheid tusschen de Hemon-
slranten en Contra-Remonstranten. In het laatstgemelde jaar was
P e t r u s E m i l i u s , die Remonstrantgezind was , aldaar, naar de kerken-
ordening des jaars 1 5 9 1 , tot Predikant beroepen; doch het gfemeen,
van buiten opgemaakt, hield hem uit de kerk. Men sloot de kerk-
deur met nieuwe sloten e'n sloeg er palen voor, zoo dat W i l l e m B a r d e s ,
Heer van W a r m e n h b i z e n , geweld moest gebruiken , om de kerk open
tekrijgen. Doch het beroep op E m i l i u s bleef steken, en het had nader-
hand nog veel moeite in , om eenen Predikant te krijgen , tot redelijk
genoegen van den Heer en van de gemeente. In het jaar 1 6 1 8 moeten
hier al weder oneenigheden ten dien opzigte-ontstaan zijn ; althans op
den 16 November van dat jaar, werd bij ’s Lands Staten verstaan ,
dat de beide gezindheden , beurtelings , in de kerk te W a r m e n h u i z e n
zouden prediken.
Na de landing der Engelschen en Russen in Noord-Holland, in het
jaar 1 7 9 9 , had de Generaal A b e r c r o m b i e , den 1 4 September, het
dorp W a r m e n h u i z e n door een talrijk detachement doen bezellen. In
den volgenden nacht deed de Generaal D u m o n c e a u dien post aanvallen
door eenige Jagers van het vierde bataillon en de Grenadiers der zesde
halve brigade, aangevoerd door den Kapitein G o u d o e v e r , met dat gevolg,
dat zij met zeer veel onversaagdheid zieh meester maakten van het dorp,
en de vijand genoodzaakt werd zijne gekwetsten cn bagaadje achter te
laten.
Het wapen dezer gem. bestaat uit een veld van keel , met 5 chevrons
van 'zilver.