WIJK (POLDER-VAN-), pold. i» hct Lnnd-van-Heitsden, prov.
Woord-Bruband, Tweede dist., arr. '$ Hertogenbosch, kant. Heiisdcn
palende N. aan den Polder-van-Veen , 0 . aan den Hoogen-Maasdijk ,
Z. aan den Polder-van-Aalburg, W, aan het Hakkevcld.
Deze pold. beslaat, volgens het kadastcr, ecne oppervlakte van
Ö3S» bund. 61 v. r. 16 v. ell., tot aan de binnenkruin van den rivier-
dijk , en heeft een houten situs of wachter, gelegen op de wijksche nit*
watering, even ten Noordoosten van den Biesheuvelscbe watermolen,
\»ijd 2,04 ell., voorzien met eene drijfdeur aan de zijde van den Aim;
door middel van welke sluisdeze polder, door de Wijksehe uitwatering,
op den Aim van het overtollige water ontlast wordt. Het zomerpeil is
0.25 ell. boven A. P. Het polderbestuur bestaat nit eenen Poldersehout,
tevens Secretaris en vier Leden.
Aan de oostzijde is deze polder over het algemeen zeer hoog van'
grondslag, en men vindt aldaar het dorp W i j k ; midden in dezen
polder treft men de overblijfselen van het oude IM unn i k enhof .
Zie dat woord.
W IJK-AAN-DUIN, voorm. amb. in het balj. van Blois, prov. Woord-
Holland, arr. en 5 u. N. van Haarlem, kant. en | u. W. N. en 0 . van Beverwijk,
gem. Wijk-aan-Zee-en-IPijk-aan-Duin, \ u. 0 . van Wijk-aan-
Zee , bevattende het geh. het Ho f 1 a n d , de W i j k e r t u i n e n , e n eenige
verspreid liggende huizen. Men telt er 72 h. en ruim 450 inw. die
zieh generen met den landbouw en de tuinderij , welke laatste tak van
bestaan hoofdzakelijk zieh bepaalt tot boomvruchtcn, peulen, waarvan
velen groen worden vervoerd, doch de erwten meest droog worden ge-
oogsl, om elders aan de zaadwinkels te verkoopen , aalbezien en aard-
bezien. De teelt van laatstgenoemde vrucht is in de laatste jaren zoo-
danig toegenomen , dat die jaarlijks circa 20,000 guld. opbrengt. De
Wijkerkersen hadden vroeger vermaardheid , doch men is daarvan uit
het soort geraakt.
Er Staat te W i jk - aar-D üir geen kerk. Een gedeelte van het ge-
hucht het Hof land of de hoofdbuurt, behoort, wat de R. K. betreft,
kerkelijk onder Beemskerli, het overige onder Beverswijk, en de Her-
vormden onder Wijk-aan-Zee. — De Israelieten , behoorende tot de
bijsynagoge van Be verwijk, hebben in dit amb. hunne begraafplaats.
Men heeft hier de buitenpl, We s t e rhout en de bouwvallcn van
het Hu i s te F o r e e s t of Oo s t erwi j k ; vroeger waren hier nog het
Hu i s - t eAd r i c h em, e nNo o r d e rwi j k , doch deze zijn gesloopt. —■
De grondcn van het eerstgenoemde worden thans nog gebezigd tot twee
boerderijen, die den zelfden naam behouden hebben, terwijl de over-
plaats , ruim 28 bund, bosch beslaande, in eigendom wordt bezeten door
Jonkh. Mr. A. W ahir te Amsterdam. — De gronden van Noord erwi j k
zijn aangelegd tot tuinen en weilanden.
VVIJR-AAN-ZEE, op de andere zeedorpen W i jk en over het algemeen
W i jk - op- Z ee genoemd, d. in het baj. van Blois, prov. Woord-
Holland, arr. en 3 u. N. N. W. van Haarlem, kant. en 1 u. W. ten N.
van Beverwijk, gem. W ijk-aan-Z ee-en-Wijk-aan-Duin.
Dit dorp schijnt zljnen naam gekregen te hebben van het naburigc
Beverwijk, om dat dit ook in de wandeling doorgaans de Wijk genoemd
wordt , en is zijnen oorsprong verschuldigd aan dc visschers,
die van de omliggende plaatsen hier kwamen om in de Noordzce te vis-
schcn , cn er eerst eenige hutten hebben gebouwd , om er zieh gedu-
rende den besten tyd van het visschen te onlhouden , wclko hutten
met der tijd in bekwame woningen, veranderd en vermccrderd zijn.
Het moet reeds in het begiu der vijfliende ecnw cenigzins in aauzicn
geweest zijn en handel gedreven hebben op de Oostzee, daar men het
vermeld vindt, onder de plaatsen, welke in 1437 deel namen in de toe-
rusting , om over de vijandelijkheden der Oosterlingen wraak te nemcn.
Men telt e r , met de daartoe behoorende boerderij T us s ch en wij k ,
60 h. en 300 inwoners , die meest in den landbouw en scbulpnering
hun bestaan vinden. Vroeger was de visscherij de eenige handel of
nering, de visch werd veel te Amsterdam en elders ter markt ge-
bragt, of ook voornamelijk in den zorner aan de omliggende buiten-
plaatsen, bleekerijen , Zaanlandsche en naast gelegene dorpen vertierd.
In 1820 is het laatst nog eens eene reederij van visschuiten opgerigt
met drie pinken, doeh sedert 1833 is die weder geheel te niet. Toen
de visscherij bier nog in bloei was, was het dorp ook zeer welvarend ,
bebbende toen tot het vervoer van den visch alleen drie veerschippcrs
van Beverwijk op Amsterdam noodig. Ook had men er destijds vele
Commandeurs ter Groenlandsvaart. — Als een blijk van vroegere bloei
van dit dorp kan gelden, dat men hierin 1732 nog 164 huizen telde.
Het dorp ligt voor de zee beveiligd in eene kom, achter eene groep
der hoogste duinen van de geheele kust, en heeft gemeenschap met
het strand längs eene beek, de R e I genaamd , welke in zee uitvloeit
(zie dat woord), en met Be v e r w i j k door eenen schulpweg, die in het
jaar 1845 aangelegd i s , welke de gemeenschap tusschen die beide plaatsen
zeer veel bevordert, want daar men vroeger ’s winters, om den
siechten modderigen weg en des zomers om den gullen zandweg, er
bijkans niet kon doorkomen , kan men nu van eenen zeer goeden weg
gebruik maken.
De Herv., die er 60 in getal zijn , behooren tot de gem. van Wi jk-
aan-Zee-en-Wijk-aan-Duin, welke hier eene kerk h eeft, die zeer oud
i s , doch niet meer zoo groot als vroeger , daar het koor en een derde
gedeelte der kerk, reeds voor een geruim tijdsverloop verwoest, of door
verval ingestort zijn. Zij heeft eenen vierkant opgemelselden toren ,
met stompen spits of pannen dak ter hoogte van o7 Ned. eilen , waar-
uit eene yzeren spil rijst, op welke de weerhaan draait., Tot vöor eenige
iaren stond nog het grootste gedeelte van het oude muurwerk der ver.val-
lene kerken koor, doch dit is toen gesloopt, om de a fkörnende stee-
nen te gelde te maken tot herstel der kerk. De oude grondslagen , die
er nu nog liggen , kunncn, door hunnen omvang en hechtheid, gc-
tuigen van de vroegere bevolking en welvaart van dit dorp.
De kerk van W i jk - aar- Z ee was reeds voör de Reformatie eene pa-
rochiekerk, welke op naam van den / / . Belijder Oddiphus ingewijd
was. Het regt, om de pastorij te begeven , kwain den Graaf var E gbord
to e ; de voorstelling werd door den Abt van Egmond gedaan. Nader-
hand is dit regt den Graaf vah E gbord ontzegd en heeft de Abt het
gceigend. Doch volgens een ongedrukt register van het jaar 1 o 14 ,
stond de begeving aan de Graven van Holland , en werd de bevesti-
ging door den Aartsdiaken van Utrecht gedaan. De Pastoor had geen
vaste inkomsten, en als kij er niet woonde , had hij niet meer dan
20 Rijnlandschc guldens (28 guld.), en kon er ter naauwernood de kost
en kleeding krijgen. Het kosterschap werd insgclijks door den Graaf
van Holland begeven ; doch , om dat het geen vast inkomen h ad ,
huurden de ingezetenen eenen Koster, die zij 14 of 15 Rijnsche gulden
(19 guld. 60 cents of 21 guld.) loelegden.
De R. K., van welke men er 240 te lt, onder welke 150 Gorn-
munikanle'n , maken, eene stat. ni l , welke tot het aarlspr. van