s i e WE E .
benevens hen de gewone uitdeelirigen in de parocbiekerk te genieten , *
*00 wcl deze brief als de vroeger aangehaalde zijn in bun geheel
door H. va» Bu» (1) medegedeeld. Wat de kerk betreft, deze is een
schoon , lang en luchtig gebouw, prijkende met eenen vrij deftigen
toren, die tot aan bet dak der kerk vierkant is opgebouwd, de kap
is voor een gedeelte doorluchtig, in welk gedeelte een zeer welluidend
klokkenspel hangt, in 1672 door den vermaarden P etrus Hebomi ver-
vaardigd , en hetwelk nog wekelijks des Dingsdags en bij feestelijke
gelegenheden door den stadsklokkenist bespeeld wordl, boven dit klokkenspel
eindigt de voormelde toren in eenen doorluchtigen appel. Op
bet koor is nog een doorluchtig torentje, waarin de boomklok hangt.
Het kerkgebouw rust inwendig op 18 pilaren van gehouwen steen;
om de meeste van welke de predikstoel, de gestoelten der regering
en anderen zijn geplaatst. Het orgel, dat in het jaar 1592 vervaardigd
was , is in het jaar 1825 door een kostbaar nieuw vervangen , waar-
toe het kerkbestuur was in Staat gesteld door de gemeente en vele
godsdienstvrienden , zoo in de stad als onder de aanzienlijken , die toen
nog in de nabijheid der stad hun zoinerverblijf hadden. Dit orgel is
vervaardigd door de orgelbouwers gebroeders Batz van Utrecht, het
is een zeslien voctswerk en heeft twee mannalen en een aangehangen
pedaal, de manualen zijn groot octaaf beginnende inet groot C.
Het pedaal bevat ruim twee octaaf van groot C tot een gestreept D.
Door vier blaasbalgen wordt de wind in dit orgel aangevoerd. Het
zoude Veel winnen, indien men mögt besluiten daaraan een vrij pedaal
toe te voegen , waarvoor nog genoegzame ruimte in de kas aanwezig is.
Het koor is door een fraai koperen hek van de kerk afgescbeiden , in
gemeld koor hadden voorheen de promotien der Latijnsche scbool plaats.
In 1855 werd aan deze kerk, door eene godsdienstige weduwe een fraai
zilveren doopbekken vereerd. De koperen kaarsenkroonen zijn eenige
jaren geleden door engelsche lampen verwisseld. Tijdens het verblijf van
Ds. F redbrik Hbhdrik Gijsbertus va» I terson , die, in 1857, als Predikant
by de Herv. gem. te Weesp was beroepen, is door dezen in het kerk-
meesterkantoor van gemelde kerk eene hoogst belangrijke vondst van
oude boeken en handschrlften gedaan, die nog van voor den tijd der
Kerkhervorming dagteekenen en grootendeels berkomstig zijn nit het
Oude Convent der Zusteren in S. Johanskloostcr le Weesp van welk kloos-
ter hierna zal gcsproken worden. Deze boeken- en handschriftenschat,
by niemand bekend, stond in eene open kast, vrij bestoven en als gea-
bandonneerd, en er werd door niemand eenige waarde aan gehecht. De
Heer vasIterso» heeft, met onberekenbaar veel moeite en inspanning,
deze geheele' verzameling, bestaände uit 57 incunabelen of allereerste
drukken en 51 handschriften, onderzocht en doorlezen niet alleen ,
maar daarvan gemaakt twee catalogi of liever beredeneerde verslagen,
waarin met veel zorg al het belangrijke en wetenswaardige in ieder
stuk vervat is opgeteekend. » Wat de handschriften aangaat schrijft
vah Iterson zelf (2), » ineen ik te mögen zeggen , dat ik daarin niets,
» van ’t geen er in voorkomt, en schuilt, en dikwijls wegkruipt. heb
» voorbijgezien en onvermeld gelaten.” Onder de incunubelen zijn er
van hoog typographisch belang; daaronder wordt onder no. 45 van
den eenen catologus vermeld een werk van P etrus Hispanus , Textus
Summularum, den 26 Mei 1474 te Aalst gedrukt, door J o b . de
(1) Bist, van het 'Utrechtsche Bisdom, D. I I , bladz. 379-381.
(1) K u t en R o i j a a r d ' s Archief voor Kerl. Gesch., D. XI.
£ ä s “
b,id . . . . dat hu “ ¡ „ ^ n^ bC ” phen c,„h,k.„d scbijnt . . .ijn
dr"PV , i „ r ™ T ”.n • » « tuannen L . gewees , met i«teondcnnif v den. . ,^. , . evna nM . .o, ,L. .^, . . ,r
welke lap‘st®,, ganhaalJt belgeen door de la Serna (die door zijne voor-
• l y d met T hbodorus Mertens, welke bij de Beigen algemeen
Äals eeÄrsie S S . I hi- S ee.¡n=eh v«lI) n)ge wyze mbeweert,m dat dit
boek nimmer bestaan heeft. Nadat deze verzameling van boeken en
handschriften , door den Heer van I terson onderzocht en daardoor het
belangrijke daarvan was aan het licht gekomen hebben heeren Ke k-
ineesteren gaan.e er voor willen zorgen dat deze letlerknndjge scl.at
“an nu aan der wetenschap tot belangrijk nuten voordeel zal kunnen
verstrekken. Bij besluit van gemelde Heeren i s , m 1846, deze geheele
verzameling aan de koninklijke bibliotbeek ten geschenke gegeven ,
onder hijvoeging van de twee catalogi, door den Heer van Itersob ver-
^ o K e e f t ter dezer stede eene Waal sc h e H er vormde gemeente
bestaan waarvan niet blijkt dat zij een afzonderl.jk kerkgebouw heeft
b S e n ’ Uit een oüd rekeningenboek blijkt, dat het traktement voor
den Franschen Predikant door de Yroedscbappen bepaald was op
twee honderd gülden ’sjaars, in te gaan primo Augustus 1689. e
ernte Predikant bij deze gemeente was P ierre P elet , Wiens naam .n
1692 nog in voormeld Bekeningenboek voorkomt. In 1695 echter
wordt gemeld dat het traclement betaald is aan J oha» de ea Brutn,
Predikant van de Waalsche gemeente binnen deze stad, en verder
worden in vermeld boek geene meerdere aanteeken.ngen gevonden ;
Tchter heeft deze gemeente langer bestaan, hetgeen u,t dekerkeraads-
boeken der Ned. Herv. gemeente is te bewyzen , immers blykt daaruit,
dat de Waalsche gemeente de helft van de inkomsten harer D.acon.e
pkeg af te staan aan de Diaconie der Ned. Herv. gemeente, en zulks
on bevel van Burgemeesteren , maar dat in 1697 die van de Waalsche
gemeente aan den kerkeraad der Ned. Herv. gemeente verzechten ,
die inkomsten gebeel voor zieh te mögen behouden, ten emde die
ten meeste nulte hunner eigene gemeente te kunnen aanwenden , well
i g dat deze gem. hare godsdienstoefenmgen heeft gehouden in het
koor der Herv. kerk. Wanneer zij is opgeheven is onbekend
De E v a n g e l i s c h - L u t h e r s c h e g e m e e n t e te W eesp di e , van
hare stichting af tot in het jaar 1647, bare godsdienstige byeenkom-
sten in een klein hnisje op de Achtergracht had gehouden , werd in
het pemelde jaar in Staat gesteld tot den aankoop van een hms en
erve in de Gorterstraat, hetwelk, ' in 1 6 5 4 , met een daarnaast ge-
lep-en buis en erve vergroot werd , en welke huizen alstoen tot eene
kerk zijn verbouwd, die tot in het jaar 1820 door de gemeente als
zöodanis is gebruikt geworden. De vervallen Staat van dit gebouw had
irimiddels de behoefte aan een beter doen gevoelen , waarom het te-
eenwoordig kerkgebouw geheel nieuw van den grond af werd opgebouwd
en in 1820 voltooid, in welk jaar de eerste godsdienstoefenmg daarin
werd gehouden. Het Staat aan de westzijde van de gracht, genaamd
de Nieuwslad, bij de Kromelleboog-steeg, een weinig inwaarts , heb-
_ ' l • . . . . _• _1_ . ffaKnnw c ln n l (Yohpoi VPI1 •