en eene andere van 100 goudguld. (150 guld.). Dan was er nog eene
derde, die jaarlijks 55 goudguld. (52 guld. 50 Cents) opleverde en den
Koster loegelcgd was. De Proost van St. Janskerk te Utrecht trok
10 Schilden (22 guld. 40 cents). Deze kerk, die ruim en groot i s ,
pronkle weleer inet eeneu hoogen spitsen toren , die in 1665 gebouwd
werd, in plaals van den vorigen , die door den bliksem, anderen
schrijvcn door eenen geweldigen stormwind, beschadigd of omver ge-
worpen was. Nu ziet men er een eenvoudig koepeltorentje, midden
op de kerk , gemaakt in 1819.
De Doopsgez., die er ruim 40 wonen, behooren tot de gem. van
Witmarsum-en-Pingjnm, welke hier nog het eenvoudig bedehuis heeft,
dat door M e n n o S im o n s , die hier Priester was en er, in 1 5 5 6 , de II. K.
godsdienst verliet, gestiebt is. Men ziet daarin nog zijn fraai, door v a n
d e r K o o i geschilderd, afbeeldsel. Vroeger maakte W it m a e s o m eene af-
zonderlijke gem. ui t , maar in 1827 werd P in g ju m daarmede ver-
eenigd.
De R. K., die men er 125 aantreft, paröchieren te Boisward. —
De in 1856 nieuw gebouwde dorpschool wordt gemiddeld door 106 leer-
lingen bezocht.
De kermis valt in den tweeden Zondag in Augustus.
W it h a b s u m is de geboorteplaats van den Godgeleerde D a n ie l D a m m ib s
( v a n D am ) , geb. in 1 5 9 4 , f 12 Junij 164 1 , als Onder-Regent van het
Staten-Collegie te Leyden , na eerst Hoogleeraar in de Redeneerkunde
te Franeker te zijn geweest. Yan 1625 tot 1628 is hij Predikant in deze
zijne geboorteplaats geweest. J o h a n n e s S ib b a n d i , die als Lector in de
Grieksche Taal te Franeker, den 18 December 1696 , overleed, was
hier geboren , den 20 September 1668.
W1TMARSSUM-EN-PINGJUM, Doopsgez. gem., prov. Friesland.
Deze gern, heeft twee kerken , als: eene te Wi tma r s s um en eene
te P i n g j um, en telt 150 zielen.
WITSEL (HET), ven in de Meijerij van 's Hertogenbosch, kw. Peelland
, prov. iSoord-Braband, gem. Soerendonk-Sterksel-en-Gastel, £ u.
N. W. van Soerendonk , £ u. N. vftn Gastei, in de heide.
Het beslaat eene oppervlakte van 17 bund. 96 v. r. 10 v. e il., en
bestaat uit twee bijna aan elkander grenzende waters, het eene
genaamd bet Gr o o t -Wi t s e l , het andere het K l e i n -W i t s e l of
S tr ij p e r-W i tse 1. Zie beide volgende art.
WITSEL (HET GROOT-), water in de Meijerij, van ’s Hertogenbosch,
kw. Peelland, prov. Noord-Braband, gem. Soerendonk-Sterksel
en-Gastel, £ N. W. van Soerendonk £ u. N. van Gastei, eene
oppervlakte beslaande van 11 bund. 50 v. r. 10 v. eil.
WITSEL (HET KLEIN-) of h e t S t r u p e h - W i t s e l , water iri de Meijerij
van 's Hertogenbosch, kw. Peelland, prov. Noord-Braband, gem.
Soerendonk-Sterksel-en-Gastel, \ u. N. W. van Soerendonk, £ u. N.
van Gastei; eene oppervlakte beslaande van 6 bnnd. 56 v. r.
WITSEN, voorm. fort of logie in Opper-Guinea, aan de Goud-
kust. Zie W itzen.
WITSMEER (HET), pold.in West-Friesland, prov. Noord-Holland.
Zie ScHAGEH-WAAHD (De).
WITSSENBURGH, WiTSBNBORG of W it z e n b o h g , herberg in Delf-
land, prov. Zuid-Holland , arr. en 1 u. Z. O. van ’s Gravenhage,
kant. en £ u. Z. W. van Voorburg, gem. en 5 min. N. 0 . van Rijswijk,
ter plaalse, waar de straatweg van Delft naar ’s Gravenhage door den
straalweg van Voorburg naar Rijswijk wordt. doorsneden.
Ter plaatse, waar thans deze herberg Staat, verhief zieh vroeger
een bürg, waarop de Graven van Holland eene vrij talrljke besetting
hidden, dienende, om die van de stad Delft, welke hier kwamen
stroopen en brandstichtcn, in loom te houden ; naderhand is die bürg
gebruikt tot een klooster , hetwelk door het oproerige Kaas- en Brood-
volk geplunderd en gesloopt is geworden , zoodat van deze oudheid niets
overgebleven is , dan de naam W it s s e n b d b g h en het jaartal 1662 in
den gevcl der herberg ; de groud zelf is door aankoop van de graafe-
lijkheid , de eigendom van particnlieren geworden.
Men plagt in vorige tijden , in de uabijheid, eene kapel te hebben,
welke aan den H. W il l ib r o r d was toegewijd , en het was längs een,
daar nog aanwezig voelpad , dat de processie en bedevaartgangers hun-
nen weg naar die kapel moesten nemen.
WITTEI1EEREN-KLOOSTER, voorm. mannenklooster te Haarlem,
prov. Noord-Holland. Zie A n t o n i s - p r o o s t d i j .
WITTE-HOEFJE (HET), voorm. hofst. op het eil. Zuid-Beveland,
prov. Zeeland, distr., arr., kant. en gem. Goes, welke gesloopt is.
W1TTEHUIS (IIET), landh., prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet.
Leeuwar deradeel, arr., kant. en 1| u. N. ten W. van Leeuwarden,
l u. Z. O. van Stien s, w'aartoe het behoort.
WITTE-KLIP (DE), naam , onder welken het Ambonsche eil. K e l a n g
wel eens voorkomt. Zie K e l a n g .
WITTELTHE, W i t t e l t e , W i t h e l t e of W i t h o l t e en in het perka-
incntboek van het bisdom Utrecht W i t h a l t e , geh. in Dieverderding-
s p il, prov. Drenthe, arr. en 5 u. Z. W. van Assen, kant. en 4 u.
N. O. van Meppel, gem. en £ u. Z. van Diever; met 20 h. en 125 inw.
Men heeft hier eene winter-bijschool, die gemiddeld door 15 leer-
lingen bezocht wordt.
Keizer H e n d r ik III schonk deze plaats, uit de goederen van
U l f o en van zijnen broeder, aan B e r n o l p h b s , den twintigsten Bis-
schop van Utrecht.
WITTELTHERSCHUT (HET), schutsluisin Dieverderdingspil, prov.
Drenthe, gem. en £ u. Z. van Diever, nabij Wittelthe, in de Smil-
dervaart. Het is eene der zeven sluizen in de boofdvaart, en heeft
geene bijzondere bestemming.
WITTEM , gem. in bet Land van Epen, prov. Limburg, arr. Maastricht,
kant. Gulpen; palende N. aan de gem. Wijlre en Simpelveld,
O. aan Bocholt en Vaals, Z. aan de Belgische gem. Teuven , Z. W,
aan de gem. Slenaken, W. aan Gulpen.
Deze gem. bevat de dorpen Wi t t e r n , Wa h lw i l l c r , Me c h e l
e n , E p e n , E y s en N i j s w i l l e r , benevens" de geh. P a r t h e y ,
P i e pe r , E y s e r h e i d e , T r i e n t e l e n , Ba tme n h e i d e , Üve«
r e y s , S c hwe b e r g , de He l l e , H i l l e n s h a g e n , Ep e r h e i d e ,
Te rz i j t cn Ku t t i n g e n . Zij beslaat, volgens het kadaster, eene
oppervlakte van 5570 bund. 67 v. r. 55 v. eil., waaronder 5455 bund.
belastbaar land; telt 768 h ., bewoond door 820 huisgez., uitmakende
eene bevolking van 5550 inw., die bijna alleen in den landbouw hun
bestaan vinden. Oök heeft men er eene papierfabriek te Me ch el e n .
Dfe inw., die allen R. K. zijn, maken de par. van Ep e n , E y s ,
Me c h e l e n en Wa h lwi l l e r ui t , welke hier elk eene kerk hebben.
öok zijn er te Wi t tern cn te Ni j swi l l er kapellen.
Men heeft in deze gem. drie scholen, als: eene te Me c h e l e n ,
6ene te Eys en ¿¿ne te Ep e n , welke gemiddeld door 500 leerlingen
bezocht worden.