lie bow oners dezer plants woncn als but ware in de wolken , deck'
zijn in deze hunne afzondering , van een sterk en gezond ligchaarosge-
stel; zy genieten huisselijke 'genoegens, zoo als men maar schaars in
de benedenwereld aantfeft.
VVINENIA, imam , onder welken het dorp fVyns, prov. Friesland,
kw. Oostergoo, griet. Tietjerkstcradeel, bij Latijnsche schrljvers voor-
kuint. Zie W yns.
WINGERDEN (POLDER-VAN-VAN-), naam, welke men in de wande-
linggceftaan den Polder-van-Wijngaarden , in het Eiland-van-Dordrecht,
prov. Zuid-Holland. Zie Dordrecht (Polder-van-Wijngaar-den-van-),
VVINIA , later Ponga, voorm. state , prov. Friesland , kw. Oostergoo ,
griet. Ferwerderadeel, arr. en 5 a. N. van Leeuwarden, kant. en 1^ u.
W. ten Z. van Holwerd, 5 min. Z. 0 . van lUarrum, waartoe zij be-
buordc. Ter plaatse, waar zij gestaan heeft, ziet inen thanseeue hoove.
W1NIA, Voorm. state, prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet. Oost-
Dongeradeel, arr. en 1 j u. N.. N. 0 . van Dockum, 5 min. Z. O. van
Jonwswier. Ter plaatse, waar zij gestaan heeft, ziet men thans eene hoove.
WINKEL, gem. in de Niedorperkogge, prov. Noord-Holland, arr.
Alkmaar, kant. Schagen (2 k. d., 14 m. k., 9 s. d.); palende W. en
N. aan de gem. Barsingerhprn-Haringhuizen-en-Kolhorn , N.O. aan de
Zuiderzee, 0 . aan Hoogwond-en-Aartswoud, Z. W. aan Nieuwe-Niedorp,
Deze gem. bestaat uit den Win k e l e r-po 1 der, den Oo s te r-p olde r ,
den We e re -p o 1 der, den Br aakp ol d e r enden Ne d e r l a n d s c h c -
p o l d e r , benevens een gedeelte van den pold. Waa r d - e n-G ro e t ;
bevat het d. Win k e l en de geh. L u t j e - Wi n k e 1, do We e r e ,
Limme r s c h o u w en de La n g e r e i s of Wi jzend. Zij besloeg,
v66r de bedijking van de. Wa a r d - e n -G r o e t g r o n d e n , volgens het
kadaster, eene oppervlakie van 1139 bund. 42 v. r. 17 v. ell., waaron-
dcr 1120 bund. 21 v. r. 41 v. ell. belastbaar land , doch thans nog ruim
600 bund, meer; telt 136 h., bewoond door 190 huisgez., uitmakende
eene bevolking van ruim. 900 inw., die in het kaasmaken , den land -
bouw en binnenvisscherij hun bestaan vinden. Ook heeft men er eene
kaarscnmakerij, eene weverij en eenen koreninolen. Aan riviervisch is
deze gem. rijk ,'zij is vermaard door de heerlijke baars, aal en paling,
die men er vangt, maar vooral door hare pruimen, die men nergens-
zoo smakelijk vindt en in de omliggende plaatsen zeer gezocht zijn.
De Herv., die er ruim 1800 in getal zijn, onder welke 330 Lede-
maten , maken eene gem. uit, welke tot de klass. van Alkmaar, ring
van Scharwoude, behoort. De eerste, die in deze gem. bet leeraar-
am b t heeft waargcnomen , is geweest Gerrit J ans R oijer , die in het
jaar 1373 herwaarts kwam en in het jaar 1574 ontslagen werd. Het
beroep geschiedt door den. kerkeraad.
De Doopsgez., van welke men er ongeveer 50 aantreft, worden lot
de gem. van Oude-en-Nieutce-Niedorp gerekend. — De R. K., van
welke men er ruim. 40 te lt, behooren tot de stat. van het Veld. —
Men heeft in deze gem. e£ne school, welke gemiddeld door 90 A 100
leerlingen bezocht wordt.
Deze gem. was vroeger eene hcerL, welke in hot jaar 1741 door de
Regenten van het dorp is vrijgekocht,.
Hel d. Win k e r ligt 4 u. N. O. van Alkmaar, 2 u. O. Z. 0 . van
Schagen. Het is eene zeer nelte plaals. Vöör de indijking van de
Waard-en-Groctgronden was W i n k e l een zeedorp.cn had onder zijnp
bewoners ook eenige visschers op de Zuiderzee. Men telt er , in de
korn van het d., 101 It. en ongeveer 600 inw.
In bet midden van het dorp Staat ccn net Raadhuis, met een honten
torentje, helwelk vierkaut uit het dak rijst, hoogcr op met eene lan-
taarn gedekt cn van een uurwerk voorzien is.
Da kerk, welke vddr de Reformatie aan den H. L ucas was toege-
wyd , plagt by beurten door den Paus en de Domkerk van Utrecht,
die het in naam van den Domproost deed , vergeven te worden. De Koster
werd door den Graaf aangestcld. Aan het kosterschap waren geinaakt
3 percelen lands, S n e e d s e n (1) genaamd, die jaarlijks 30 stuivers
opbragten. Deze kerk stond midden in het geboomte , bijna aan het
cinde van het dorp, niet verre van den Westfriesche-zeedijk , en had
een laag, vierkant torentje, met eene zeskante spits. Vroeger stond
die kerk in het midden van het dorp , doch door afspoeling, toen de
dijk nog zoo zwaar niet was , is dit dorp ingekort. Volgens overle-
vering zou eene vroegere kerk meer buitenwaarts gestaan hebben , op
pene plaats die later door de golven overspoeld en , met de Waard- en
Groetgronden , ingedijkt is. De later hier gebouwde kerk , zeer in verval
zijnde , is in het jaar 1843 afgebroken en vervolgeirs door eene ge-
hecl nieuwe vervangen , waaraan , den 16 Junij 1844 , de eerste sleen
gelegd is ; tcrwijl zij den 17 Mei daaraanvolgende is ingewijd.
W in k ei, is de geboorteplaats van den Oo s t e r s c h e Ta a l g e l e e r d e
H endrik E ngelincs W e ije r s , geb. 14 Mei 1 8 0 5 , f 31 Maart 1844,
als Hoogleeraar te Leyden.
W inkel heeft eenige vermaardheid in de geschiedenis, doordien A rnoud ,
Graaf van Holland, in 993 , in de nabijheid in eenen slag tegen de
West-Friezen sneuvelde. Zie daaromtrent voorls op het art. W in kelmad e.
In 1169 werd dit dorp in brand gestoken, door de Kennciners ,
onder den Heer van E gmond , in weerwraak op de West-Friezen , die
in 1166 Alkmaar het zelfde lot hadden doen ondergaan.
Graaf F loris III verbrandde W inkel in het jaar 1180,
In het jaar 1195 hielden die van W inkel en N i e d o r p de zijde
van W il l em , broeder van D ir k VII , Graaf van Holland, doch A l e id ,
D ih k ’s geinalin , wist hen door geschenken in haar belang over te ha-
lcn , terwijl zij nog schenen eene lijn met de andere West-Friezen te
trekken. Zelfs vervoegden zij zieh bij W illems leger, dat zieh om-
trent Alkmaar ter neder sloeg , gereed om Vrouw A leid , die er ler-
stond op aantrok , af te wachten. Naauwelijks nam de strijd eenen
aanvang, of die van W inkel deinsden terug. De andere West-Fric-
zen, geen kans ziende, om de Holländers , die toen veel sterker in
getal waren dan zij, het hoofd te bieden , volgden hun voorbeeld.
W illem alleen , van weinige manschappen verzeld, hield stand; doch
de Keunemers drongen zoo sterk op hem in , dat hij genoodzaakt werd
insgelijks de wijk te nemen. Hij ontkwam dus ter, naauwernood de
gevangenis , en de zege verklaarde zieh te eenemale voor Vrouw A l e id .
In het jaar 1517 werd dit dorp door den zoogenaaraden Zwarte
hoop gebrandschat.
In het jaar 1649 zijn hier acht huizen en het Raadhuis verbrand.
WINKEL , geh. in de Meijerij van ’s Hertogenbosch, kw. Oister-
v>ijk, prov. Noord-Braband, Ttveede distr., arr. en 2 | u. Z. W. van
’s Herlogenbosch, kant. en 1 | u. N. 0 . van Tilburg, gem. en 25 min.
van Udenhout.
(1) In de onde lanflmaat h e e ft men ook in deze gemeentc h e t land verdeeld in
g e erzen , snezen en ro ed en ; lg e e r s doet 12 sn e z e n , X snees 20 t-oed, waavin dit woord
is b e y a a rd gebleven.