Oos l e r- en - We s t e r -B l o k k e r , Bo v en c ars-pel , -E,'n kit.ti -i t c n ,
Gro o t e b r o e k , G r o s t h u i z e n - en - Ave ni iorn , ü a r o n c a r -
spe 1 - en - Dirks horn , l lauw e r t , II em , Han s b r o e k , Iloog-
c a r s p e l , Hoogwoud e, Hooru , Koedi jk, Ko l h o r n , Lut je -
b roe k , St. Maa r t e n - e n -V a l k o o g , Mede m b l i k , Midwoude,
N ie,u \v e-N ied or p , Oude -N ie do r p- en - Zi j dewi n d , Obd am ,
Oo s t w o u d o , Op p e r d o e s , O ud c a r s p e l , Ou dcnd ijk , 0 udor p-
e n -Ot e r l e e k , S t. Pan cras , Sch age n, Sc h a rwo ude, Noord-
S c h a rwo u d e , Z u i d - S c h a rw o u d e - e n - Br o e k - op- La n g e n -
d y k , Sehe 11 inkhout , Spa n h r o e k - e n - O p m e e r , T w is k, Veen-
h u i z e n , Ven hui zon , W e rve r shoo f , Wes t woud- e n - B i n-
n e a w ij z e n d , Wi n k e 1 , Wij d e n e s - e n -Oo s t e r l e e k , W og n u m-
e n -Wa dwa y , Zi jbe c ar spe l en Zwa a g en behooren gedeeltelijk
tot de gern, van Zuidzijpe-en-Eenigenburg. Men kceft er 58 kerl ien ,
bediend wordende door 83 Predikanlen.
De Chri s tel ijk Af g e s c h e i d c n e n , die er 760 in getal zijn,
maken de gem. van An di jk, Br o e k - o p -La n g e n d i j k , Enk-
h u i z cn en Medembl i k uit, die vier kerkcn hebben, welke door
vier l'redikanten bediend worden. Yoor eenigen lijd beslond er ook
een te Ho or n, doch deze is te nict gegaan , zijnde de kerk, j de banken
enz. verkocht.
De Rem o n s t r a n t e n , van welke men er 130 telt, onder welke
80 Ledcmaten, maken de gem. van Hoorn ui t , waar zij eene kerk
hebben , welke door eenen Predikant bediend wordt.
De Do o p s g e z i nden , van welke er 1200 wonen, onder welke 600
Ledcmaten, maken de gem. En k h n i z e n , Ho or n, Me d emb l i k ,
Ou d e - e n -Ni e uwe -Ni e d o r p en Twi s k - c n -Ab b e k e r k uit,
en behooren gedeeltelijk tot de gem. Barsingerlwrn-Kulhorn-cn-Wie-
ringerwaard. Zij hebben er 8 kerken , welke door even zoovele Pre-
dikantcn bediend worden.
De He r s t e l d -E v a n g e l i s c h -L u the rsc hc n , zijn er 700 in
g etal, onder welke 520 Ledematen , hebben er drie gemeeuten, te
En k b u i z e n , te Med e i n b l i k en te Hoorn.
De Ro om s c h -K a t h o l i j k e n , die men er ruim 18,000 telt ,
onder welke 15,000 Communikanten , maken de volgende.25 stat. oi t :
O o s l e r - B l o k k e r , We s t e r -B l o k k c r , Bove n ca r s p e i , E n k h
u i z e n , G o o r n - e nG r o s t h u i z e n , Gro o t e b r o e k , Hem- e n -
V c n h u i z e n , Ho o gwo u d , Hoorn ( A c ht e r s t r aa t ) , Hoo r n
{ A ch t e rom) , Lam ber i s c h a g e n - de - W ee r e - e n - Zi jbecars
p e l , L a n g e n d i j k , L u t j e b r o e k , Mede mb 1 ik , N ib bi z-
wo i i d e - l l a uwe r t - e n -B e n n i n g b r o e k , Ob d am , O u d or p ,
S c h a g e n , S p a n b r o e k , S p i e r d i j k - e n - Z u i d e r m e e r , ’tVe l t ,
We r v e r s h o o f , We s t w o u d , Wo g n um en Zwaag. Zij hebben
er 23 kerken , welke door 23 Pastoors -en 12 Kapellaans bediend worden.
Ook hebben zij er 10 eigen begraafplaatsen.
• De 11. K. v an d e Oude C l e z e r i j , welke er 90 in getal zijn ,
onder welke 70 Communikanten, maken de gem. van En k h u i zen
uit.
De I s r a e l i e t e n , die er 600 in getal zijn, hebben eene ring-
synagoge te Hoorn en eene bijkerk te Medembl ik.
llet opzigt over de dijksregering van West-Friesland stond in aloude
tijden geheol aan den Baljuw of Kastelein van Medemblik , tot dat zij
in vier dcclen onderscheidcn werd , die in den volgenden rang gc-
noemd worden : D r e g t c r l a n d , de Vi er - N o o r d e r k o g g c ii ,
Ge e s tme r -Amb a c h t en de Schagcr- en Ni cdorpcr k o g g e n .
Wanneer deze verdeeling werd ingevoerd , is ons nergens geblekcn ; doch
men vindt ze reeds bij elkander gcmeld in eenen brief van het jaar ÍJuJ.
Ilet blijkt ook uit andere stukken , dat er een onderscheid of verdec-
Uns van diikgraafschappen in W b st fr iz s ia n d geweest is. Hertog A lbbeciit
van Beijeren stelt, bij een handvest van 14Februarij 1 4 0 0 , naarloop
van den Hove eenige order op het verkiezen van Hecmraden uit Hoog-
wouder-ambacht, nu de Yier-Noorder-koggen , en deed ook het zelfde
ten aanzien van Dregtcrland, b{j handvest van 13 February 1401.
Het ambt van Dijkgraaf schijnl echter alleen aan den Baljnw van
Medemblik gebleven te zijn, en geduurd te hebben tot het jaarloU3,
wanneer aan Dregterland eenen bijzonderen Dijkgraaf vergund is. Deze
verdeelingen worden gemeenlijk koggen of ambaebten geheeten. ln
deze vier ambachten zijn drie onderscheidene dijkgraaf- en heemraad-
schappen: het dijkgraaischap van Dr e g t e r l a n d , het dijkgraafscbap
der Vi e r -No o r d e r - k o g g e n , van ouds de l lo o gwoud e r- ko g ge ,
en het dijkgraafschap van Ge e s tme r -Amb a c h t met S c h a g e r -
en N i ed o r p e r - k o g g e . Zie die woorden.
W estfrieslahd was van ouds de verblijfplaats van een zeer knjgs-
haftig volk , hetwelk langen tijd met wanhopenden moed de Graven
van Holland weerstond ; twee van hen , A rnodd (in 995) en W illem I I ,
Roomsch-Koning (in 1234) deed snenvelen, en eindclijk eerst door den
zoon van laatstgemelden, E loris V , volkomen bedwongen werd. De
Westfriezen waren hier de eerste , die in 1572 het Spaansche juk af-
schuddeden, waarna zij in 1888, loen men, na het verlrek van
L e ic e s t e r , de republiek wilde vestigen, een eigen souverein gewest
begeerden uit te maken, hetwelk hun nogtans mislukte; doch de Stalen
der provincie droegen altijd den naarn van Staten van Holland en
West-Friesland.
Veel gevaar en onheilen heeft deze landstreek van alonde en in
latere tijden doorgestaan en geleden door de zware stormen en hooge
watervloeden, die vele doorbraken en overstroomingen der landen ver-
oorzaakt hebben. In het jaar 1375 , op St. Marcellusdag of op den
30 October, brak de dijk in W estfrieslakd op verscheidene plaatsen
door,. en men had, in het jaar 1464, wederom een doorbraak bij
Wijdenes.
Sedert het jaar 1 6 7 0 had men hier onderscheidene watervloeden en
menigvuldige doorbraken, die groote schade aan de dijken en ingeze-
tenen toegebragt hebben. De Allerheiligenvloed van het. jaar l e ) 7 0
was* een der zwaarste, die, gelijk zij .aan geheel Holland .en andere
provincicn vele rämpen deed gevoelen , ook op vele plaatsen zeer seba-
delijk was voor de ingezetenen van W e st fr ie sla n d . In het jaar 1 6 1 0
werd het gevaar en de uiterste nood aan den Westfriesche-dijk ge-
keerd door de uitvinding, om scheepszeilen , met zwaarle van ankers
cn steenen, voor den dijk te laten zinken en de vveggescheurde gaten
van achteren met stroo en andere stoffen te vullen. In de vorige
ecuw , voornamelijk in de jaren 1 7 0 2 , 1 7 1 7 , 1 7 3 5 , 1 7 7 5 en 1 7 7 6 ,
alsmede nu laatstelijk in 1 8 2 5 is de Westfriesche-dijk mede wel in
groot gevaar geweest en zeer beschadigd , rnaar echter gelukkig voor
doorbraken en het land voor overstroomingen behoed.
Een nieuw gevaar onderging W estfriesla nd sedert het jaar 1731 ,
door het schadelijk zeegewormtc, dat het paalwerk voor de dijken door-
knaagde cn aaulciding gaf> om de dijkaadje op eenen anderen voet aan
te leggen, door middel van zwaren steen aan de dijken te brengen.