w o o .
heeft tu deze bunrs. ccne school, welke gcmiddcld door 73 lecrlingen
bezocht wordt.
WOOLDERBEEK (DE), watertjein Twenthe, prov. Overijssel, dal
onder Lonneker, omstreeks Enschede, ontstaat, met eenen noordwes-
telijken loop längs Hengelo vloeit, aldaar de L o n n e k e r - b e e k op-
neemt, en zieh ten Noordwesten van Borne ¡in de Aa ontlast.
WORAU (DE), riv. in Oost-Indie, op het Ambonsche eil. Ceram ,
op Hoewamohel, met eene oostelijko rigting in de Ceramsche zee uit-
loopende.
WORCUMUM', Latljnsche naam van de stad W obkcm . prov. Friesland,
kw. Westenjoo. Zie W orkbii.
WORDRAGEN, buurs. in den Bommelertvaard, prov. Gelderland,
Benedendistrikt, arr. en 15 u. Z.W. van Tiel j kant. en 1 ( n Z. Z. W.
van Zalt-Bommel, gem. en 10 min. N. van Ammersoden; met
19 h. en ongeveer 100 inw.
WORDT-RHEDEN, buurs., op den Veluwenzoom , prov. Gelderland.
Zie R heder (W ordt).
WORICHUM , oude naam ’van de stad W oudbichedi , in bet Land-
van-Altena , prov. Gelderland. Zie W oüdricoem.
WOR1GEZAND (HET), voorm. gors, ten N. van het eil. Pfoord-
Beveland, prov. Zeeland. Zie Orisant en O uwelek.
WORKAY, eil. in Oost-Indie, in den Moluksche-Archipel, tot de
Aroe-eilanden behooreude.
Men vindt op dit eil. onder de voornaamste dorpen: Ni e uw-Af f a r a ,
Oud- Af f a ra , Goor , Lon g a r en Tr ee . Voor Goor ligt eene
groote parelhank, waarop door de Oost-Indische eompagnie, de vis-
scherij gelasl werd , die naderhand vervallen is. Ook zouden , vol-
gens het zeggen der bewoners, aldaar geen paarlen meer gevonden
worden.
Het eil., dat een der belangrljkste is voor de tripangvangst , ligt ge-
beelopenaan den Oostwal der Aroe-eilanden. Op twee mijlen afstands
ontdekt men nog eenige eilandjes , die verder oostwaarts gelegen zijn.
Tässchen W orkay en deze eilandjes vindt men de tripangbanken.
Honderden Alfoeren, met hunne vrouwen en kinderen , ziet men bi j
laag water, met een rnandje op den rüg en voorzien van eenen stok ,
waaraan eene ijzeren punt i s , van W orkay tot aan de geiqeldc eilan-
den door het water waden , waar van 0,60 tot 1,20 eil. diepte is. Waar
het water hooger Staat, gebruiken zy kanoos. Op verder afgelegene
tripangbanken gaat de Alfoer met zijn geheele huisgezin in eene praauw ,
die voor deze visscherij besteind is , en een geheel vreemd voorkomen
hceft. De achtersteven loopt in eene hooge bogt op, van voren ste-
ken er onder en boven twee planken 1 verder dan de voorsteven uit ,
overigens zijn de praauwen zeer breed , zij hebben twee rocren en zijn
met een hek of latwerk voorzien , denkelijk om het overboord vallen
der kinderen voor te komen. Het geheele gezin huisvest in drie of
vier hutten, met atap (palmbladen) gedekt, op deze praauw , die met
twee masten prijkt, welke tot geen ander oogmerk dienen , dan om
er eenige vlaggetjes tot sieraad aan le hechten. Een andere mast, van
drie aan elkander gcbonden bamboezen gemaakt, dient, om een groot
z e il, van biezen te voeren , hetwelk , even als op de Chineesche jon-
kcn, als een waa(jer wordt toegevouwen.
WORKOM, naam, welken men b(j verkorting gccft aan de st. Wou-
unicuiiM in bei Land-van-Altena, prov. Noord-Bruband. Zie Wou-
BAIGHEH.
WORKUM, kerk. ring, prov. Friesland, klasi. vau Sneek, be-
slaande uit de volgcnde 8 gem.; Hi n d e l o o p c n , Kou du m, Mol k -
werum , P a r r e g a -H i c s l um - e n -G r u o n t e r p , S t a v o r c n ,
T j e r k w e r d - e n - D e d g u m , Wa r n s - e n - S c h a r 1, en Wor-
k u in, welke 10 kerken hebben , waarin de dienst door acht Predi-
kanten wordt waargenomcn. Men telt er 6200 zielen, onder welke
£ 7 0 0 Ledematen.
WORKUM, gem., prov. Friesland, kw. W esteryoo, arr. Sneek,
kant. Hindeloopen (13 m. k., 8 s. d.) ; palende N. aan Wonseradeel,
N. O. aan Wymbritseradeel, Z. 0 . aan Hemelumer-Oldephaert-en-
Noordwolde en aan de gem. Hindeloopen, W. aan de Zuiderzee.
Deze gem. bestaat uit de st. Wo r k um, benevens de Kl o k s l a g
v a n -Wo r k um, waartoe verschillende buitenbuurtjes , bet He ide n-
sc hap , het drooggemaakte K o l meer en ver bet grootste gedeelte van
het Wo r k ume r -Ni e uwl a n d , behooren. Zij beslaat, volgens het
kadaster, eene oppervlakte van 2929 bund. 62 v. r. 82 v. eil., waar-
onder 2378 bund. 77 v. r, 34 v. ell. belastbaar land ; telt 336 h.,
bewoond door 730 buisgez., uitmakende eene bevolking van 3200 inw.,
die hoofdzakelijk door de zeevaart hun bestaan vinden.
Men vindt aaDgeteekend , dat in 1781 het aantal kofschippers, dat
hier woonde , op 66 en dat der pottebakkerijen op 17 begroot werd.
Eene reeks van bekende oorzaken hebben voorzeker het meeste toege-
bragt, om deze bron van welvaart zeer te verminderen. Thans
beefl men hier, even als in de meeste steden, eenen overvloed van
winkel- of neringdoende burgers in vele vakken van koophandel en
men drijft er ook handel in paling op London. Men heeft er raede
eenige fabrijken en trafijken, als : 1 kalkbrandery, 3 pottebakker
i j e n , 2 pannenbakkerijen , 2 scheepstimmerwerven, 1 zoutbranderij ,
1 leerlooijerij , 1 zeemtouwerij , 1 zeepziederij , 1 boekdrukkerij , 1 lijn-
baan , 1 wind- en 1 paardenolie-, 1 pel-, 1 koorn- en 1 houtzaagmolen.
Vrocger bestond er hier nog 1 houtzaagmolen en 1 aardenwerksfabrijk
voor Erankforter of zoogenoemd Venloosch aardenwerk, doch deeersle
heeft sedert twee en de laatste sedert zes jaren opgehouden te bestaan.
De Her v o rm d e n , die er 2200 in getal zyn, onder welke ruim
330 Ledematen , maken eene gem. u it , welke tot de klass. van Sneek,
ring van Workum, behoort en door twee Predikanten bediend wordt.
De eerste , die in deze gem. het leeraarambt heeft waargenomcn , is ge-
weest Tuecnis Elsasses van Wassenaar, die in het jaar 1383 hier was,
en in het jaar 1387 of 1388 naar Stiens vertrok. De eerste tweede
Prcdikant was Jacobds Doamici Valrichemius (Jakob Doowes van Won-
Ko.ii), die in het jaar 1612 herwaarts kwam, en in het jaar 1617
of 1618 overleed. Het beroep geschiedt door den kerkeraad.
De Do o p s g e z i nd e n , die er 110 in getal zijn, maken, met die
uit de d. F e rwo u d e , Ni j chui zum en omstreken, eene gem. uit,
welke rceds in de zestiende efeuw sebijnt bestaan te hebben , en 170 zielen
, onder welke 80 Ledematen , telt. Het beroep van den Predikant
geschiedt door den kerkeraad.
De Ev a n g e l i s c h - L u th e rsc h e n , die er ongeveer 40 in getal
zijn , maken met die uit de gem. S n e e k , Hi n d e l o o p e n en S t a -
voren en de griet. Heme l ume r -Ol d e p h a e r t - e n -No o r dwo l d c ,
Wa n s e r a d e e l cn Wymb r i t s e r a d e e l , eene filiaal gem. van Harl
i n g e n uit , die 80 zielen , onder welke 40 Ledematen , telt. V<5ör
1842 mocsten de Evangelisch-Luterschen van Worudm te ¡Jarlingen
ter kerk gaan . doch in dat jaar is zij eene filiaal gem. van Harlingen