532
WITTEWERF , b. op h«l 4 * * * • » * Prov„ ‘^»ord-Holland arr.
e n 4 u . z i w . va, Lorn, kant. e n 1 u . Z . van Ed am , 4 » . a .
Z wYlTOwTERUM^/oorsprönkelijk Wittewerum, (1 ui h v e lg o , prov.
1 O van Ten-B* o*er, eeDe nz2a aum- ,z a- fgwezonderd liggendse. 1 u. U. van sen « » t , u nnieveer 70 inw., en met
Men t e l l e r , m de kom van lie td ., 11 h> 8 O l d e r s u m W i ndedaarloekerkelijkbehoorende
geh. T e n - P o s t , en 680 inw.,
<1 p w e e r en cen sedeelte van Kr o d d e b u r e n , 08 h. en oou mw.,
SiSÄ. ■ - * ¿V Ä T T ita
zfide goede'e i'z e e r 'vnichtbare Heilanden.’ Aan de zuidzijde^van liet
ruimi w i e S ’ S “et S afbefling'vele geraamten van
s c l i e n Bevelbebber Arembergb , doch dit is mets meer dan eene
De oude Fivelstroom kronkelde zieh ondtijds ten W van d i abdj
f t - s * r = a r ä
S Ä Ä h ^ S a g e n ; tus- i Ä r-issSfcT d uid el iik te her kennen. De v e r g in g e n en aanwassen b.j Zijldyk en
het Oosternieland zulle» die van Westeremden ^ ^ X ^ t l e n
walerwep- bebben doen opzoeken , en den stroorn doen doordynen en
S “ » « n . 4 te Mude of Med,™ 1 W ™ » <1» *
in oude stukken voor. Zoo waterden daardoor uit de bcharmster
ziilvesten , het Kolhamster- en Slochter-akkerland Gaarveen bij Wal.
tersnm, Ten-Post, de Huisburen, het L; n. f ^ f s r e h ^ r e “
en eenise meedelanden over den RitSerdijk, over de bloch.tcr ne en S « £ U : T el d « e m ilfeffS'f’f dersum tusschen den Oldersumerweg en het Nieuwe-dtep.
OUuuddtliijidass hueeeetutee duiut ud or«pp slechts i W erro„mk keonf dWeri ePrrmem. onDset reniatearm Hveaen-
W ittewierem is ontleend van de Witte ro Bl o emh o f
ren , welke hier eene vermaarde en zeer njke abdij , ^
Bl o eme a a rde of Hort i is F l o n d u s g e n o e m d van 10 grazen
(5 bnnd ) in omvang binnen de grachten , gehad hebben (z,e het art
Bl De He!v. die er ongeveer 550 in getal zijn , onder welke ongeveer 50 Le-
dematen niakfti eene gem. u i t , welke to t de klass. van Jpjnngedam,
ring \an Slochteren , behoort. De Ommelandcrs, na lletJ red^,VC1'
vaif G ent, de Unie van Utrecht in 1579 aangenomen heh b ^d e zoo
beeft ook de Heer Edzard Resgers , op zijn a d e l ^ h u s te, ^ ,
door een Hervormd Predikant voor zieh en ^ " n ^ v a A a n den
tot dat dit in 1580 is verhinderd geworden doo, “ d
Graaf yxs Rebrerbeb«. De eerste, die h ie r, na de B e n o te
cn Lande, hei leeraa.ambt heeft waargenomen, is ®
Margleribs , die hier vöorlOOOin dienst kwam en «.1604
"Vbehind »erd beroepen. Het patroonregt ,s hier doo heb 4 d aU .J *
»lacht der R » « ib» va> T er P ost ui.geoelcnd, en is thans t» banden
w 1 r.
van Jonkhecr Mr. Deco Gekolt R ergers Hora S iccaju , woonachtig te
Hoogezand. , ■ ■ i
De eerste kerk, welke hier gestaan heeft, was reeds in het laalst
der twaalfde ceuw gestiebt. Deze werd echter in 1261 door eene andere
vervangen , welks fraaije toren reeds in het volgende jaar door
eene aardbeving instortte ; terwijl de kerk naderhand grootendeels af-
brandtfe. De tegenwoordige kerk staat op eene terp , van waar men een
allerheerlijkst uitzigt heeft. Het is een vrij groot en goed gebouw ,
een gedeclte der voormalige kloosterkerk, met eenen spitsen toren ,
doch zonder orgel. Men ziet daar nog eenige oude adellijke wapens cn
grafsteenen, waaronder eene van R e rg e rs t o t Tuihga-Ouderhdis t r
T e r-P o s t , Heer van Farmsum enz. In de thans vernieuwde pastorie ,
tag men vöör twintig jaren nog de gewezen bovenkamer van den Abt
en eenige nevens liggende cellen; vooral was de breede gang opraer-
kelijk, en eene bank aan den muur , waarin eenige losgedekte openin-
gen waren, door welke de Abt op het koor kon zien en de mis hooren ,
zonder naar beneden te gaan.
De Afgescheidenen hebben te Te r - P o s t een kerkje , doch geen eigen
Leeraar. ,
De d o rp s c h o o l, welke te T e n - P o s t S ta a t, w o rd t gemid d e ld door
80 lee rlin g en bezocht.
Dit dorp is de wieg en bakermat der aanzienlijke familie van R er-
gers , waarvan inzonderheid J ohar R ergers te» P ost , door zijne Krony k
en andere nog onuitgegevene geschriften en door zijne staatkundige loop-
baan , met roeni bekend is gebleven. Eeu der takken dezer familie
heeft hier eenen grafkelder.
In den oorlog tusschen E dzard , Graaf van Oost-Friesland cn de stad
Groningen, haalden de Groningers bij eenen nitval , in 1505 , al het
vee van W ittewierdm weg.
In het jaar 1515 we rd d it d o rp weder, do o r de Saksische Soldaten
afgeloopen.
Toen de Heer van Groesbeek , die in afwezigheid van den Hertog var
Aremberg zijnen post als Stadhouder waarnam, met de Hoogduitsche
vaandelen , Lodewijk , Graaf van Ndssau, uit Appingedam zocht te
verdrijven, werd hij , op de hoogte van W ittewierom , door dien Graaf
zoowel ontvangen , dat hij , met een aanmerkelijk verlies naar Groningen
keerde.
W1TTE-WIJK, ook wel V ar-V ebkswijk genoemd, vaart in Diever-
derdingspil, prov. Drenthe, welke in eene noordwestelijke rigting van
de Smilder-Hoofdvaart, naar de Friesche grenzen loopt, en tot op zeer
geringen afstand, het einde van de Friesche, zoogenaamde Appelsche-
vaart nadert. — Onder de gem.Smilde, ligt daarover eene ophaalbrug,
in den grooten weg, de Wi t t ewi j k s b r u g genaamd.
WITTHELTE, oude naam van het geb. W it t e it b e , in Dteverder-
dingspil, prov. Drenthe. Zie W itteltue.
YV1TVEEN of W itteveer, geh , prov. Friesland, kw. Oostergoo ,
griet. Tietjcrksteradeel, arr. en rnim 4 n, 0 . Z. 0 . van Leeuwarden ,
kant. en bijna 2 u. 0 . Z. 0 . van Bergum, 25 min. Z. 0 . van Oos-
termeer, waarloe het behoort, op hoogen veengrond.
In dit geh. stond vroeger eene kerk van de Doopsgezinde gem. van
JFitveen-en-Rottevalle , doch dezeis in 1838 afgebroken. Ook is hier
eene , in 1836 , nieuw gebouwde school.
WITVEEN-EN-ROTTEVALLE, Doopsgez. gem., prov. Friesland —
Dez e gem. heeft eene kerk le Ro t t e v a l l e en telt 150 zielen.