In hot jaai 1824 is de kcrk, even als de Predikanlswoning, die reeds
lang in vervallen Staat waren , aanmerkelijk hersteld en vernieuwd ,
waartoe de Ainbachtsheer eene bijdrage heeft gedaan van 600 gulden,
welk goed voorbeeld vele leden der gem. en andere godsdienstvrien-
den lieeft opgewekt, om eenige giften tot dat einde a| le zondereu.
Tot in of omtrent het jaar 1780 was het ruim der kerk alleen door
eene groote midden-, en ter wederzijden daarvan twee kleine deuren in
den muur van den buitenweg afgesloten , doch te dier tijde is die ingang
door een vrij ruim porlaal, met twee groote deuren van de
genoemde buitendeuren afgescheiden. Van binnen is het kerkje
zeer net ingerigt; tegenover den ingang is eene vergaderkamer
voor diegenen, welken met de zaken der kerk belast zijn; daarboven
is eene kleine gaanderij; een dergelijke heeft men , om het regelmatige
in de bonwo'rde te bevorderen , ook boven het bovengemelde nieuwe
porlaal gemaakt. De zoldering van het ruim is geheel en zeer net gc-
stukadoord; in het midden daaVvan is eene ronde opening, waarin de
stang van eene kaarskroon , door welke, onder de avondgodsdienst de
kerk°verlicht >Vordt, is vastgemaakt; aan de eene en andere zijde van
gezegde opening leest men, op het stukadoorsel, met fraaije groote gou-
dcn letters :
- D e G od d es H eh e l s .
De kermis valt in den laatsten Zondag in Augustus.
Toen de Franschen in het jaarl672 zieh meester hadden gemaakt van
Utrecht, verzekerden zij zieh van de huizen te Loenen en Loenersloot,
en konden derhalve met weinig inoeite längs de Geuzesloot en Demme-
rik, de Zuwe ep , te W a v e r v e e n komen , vermits dit dorp niet onder
het Sticht, inaar in Arastelland gelegen , zieh van geen Fränsche sau-
vegarde kon bedienen. Men maakte wel is waar, een schans aan
den Uithoorn, en aan de Nes werd een uitlegger geplaatst, maar dit
alles kon aan W a v e r v e e n , te verre buitpn de voorgedachten posten
gelegen, tot geen volkomene bescherming verstrekken. De ingezetenen
van deze plaals, in twee kompagnien bestaande, kregen verlof op ’sLands
kosten tot hun eigen bescherming en veiligheid te.waken, en door
naauwe wachthouding den vijand te belettcn verder door in do provincie
Holland te dringcp; dan daar deze huislieden onervaren waren in
den oorlog, en te zwak ora den vijand tegenstand te kunnen biedcn ,
werd noodig geacht, dat zij door zekeren uitlegger , de Amsteldamschti
galei genaamd, met 27 man bemand en van onderscheidene stukken
voorzien, onder het bevel van Kapitein S p e l t , versterkt werden ,
nemende deze uitlegger, om tegenweer to kunnen bieden , zijne lig-
plaats in bet Bijleveld, bij de Bijleveldsche brug , onder W a v e r v e e n .
De Fransche Kommandant, de Markies d e G e n l i s , op het huis le
Nieuwrode zijnde, zond een en ander maal brandbrieven naar W a v e r v
e e n , en wel den laatsten den 8 September 1672, met bevel van tien
schepen met hooi, ieder 20 voeren groot, binndn vier dagcn te Utrecht
te leveren , onder bedreiging 8 dat de Schout gevangen en de plaats plat
gebrand zou worden. Maar dewijl deze plaats een veendorp en met
geen of w'einig weilanden -voorzien was , was bet niet mogelijk aan
dezen eisch te voldoen , daarom trokken de Franscbcn, op den 5 November,
met 400 man uit Utrecht , door Breukelen en Ter-Aa, kwa-
men te Demmerik , waar zij zieh verdeelden , begevende cen gedeelte
zieh naar Vinkeveen cn de anderen zieh naar Mijdrecht, om dus W a -
v e k v e e n van de oost- cn westzijde aan te tasten. Töen de tijd tot het
Yolvoeren van liun oogmcrk begon te nadcren , stelden^die van Vinkeveen
fl 1. 'omtrent Huige-Wilnis in prde , cn kadden voorposlen aan het
einde van dat dorp geplaalst, welke bclelteden dat mente W a v e r v e e n
geen kondsekap konde bekomen. Zoo haast die van Mijdrecht naar
liet westeinde van W a v e r v e e n afzakten en die le Vinkeveen het sein
hoorden , kwam men het oosteinde overvallen ; de wipbrug te Botshot
was opgehaald , doch eenige Franschen , door het water zwemincnde ,
lieten die neder, eD renden ijlings, des nachts ten 3 nre, naar de
Bijlcveldsche-brug. Alles geraakte weldra in alarm, de posten eu
wachten der huislieden werden, nadat twee van hen waren doodgesebo-
ten, verdreven , en geen onderstand van het Staten volk, dat aan den
Uithoorn lag , bekomende , moest men vlugten en alles vcrlaten. Het
voornaamste oogmerk der Franschen was den voorgemelden uitlegger te
vermeesteren , die daar ook gelegd was , op dat er geen turf uit de veenen
naar den vijand te Utrecht, gevoerd zoude worden , mel belüfte van wegen
de Staten , dat zij de ingezetenen voor den overlast der vijanden
zoude beveiligen. Men viel met woedc op den uitlegger aan, die door
de Bijleveldsche brug afgezakt, zieh meer dan een uur lang verdedigde ;
doch eindelijk vastraakle, door den vijand omringd en genomen werd.
De Kapitein S p e l t en zijn Luitenant, met twee ol drie anderen, werden
gevangen , en. vijftien doodgeschoten of doodelijk gekwetst, de overige
raakten met zwemmen weg ; aan de zijde der Franschen waren 10 ä 12
gesneuveld , en onder dezen een Kapitein , daarna onlstond op verschei-
dene plaatsen brand, waardoor 59^mizen in de asch gelegd , en het vpor-
naamste gedeelte van W a v e r v e e » , aan de Bijleveldsche brug gelegen , door
de vlammen verteerd werd. De uitlegger werd vervolgens naar de Heul
gebragt , dan te groot zijnde oni door de Nieuwersluis naar Utrecht
gevoerd le kunnen worden , werd hij , na dat het geschut, de voorraad
en wat men er meer op vond, afgenomen was., verbrand. Na, jegens de
ingezetenen veel gewelds gepleegd te hebben, trokken de Franschen af,
Tijdens den inval van de Fruissen in Holland, hebben dezc zieh
te W a v e r v e e n niet zoo siecht, als wei op andere plaatsen, gedragen j
trouwens zij zijn er ook slechts doorgetrokken van en naar den Uithoorn ,
alwaar te dier lijd de Majoor van het Pruissische Kürassier-Regiment,
v o n K r a h n , het bevel had. Deze vond wet goed zeker papier te zen-
den, dat door den Secretaris van W a v e r v e e n , op den 28 September
1787 , gepubliceerd werd; dus luidende: » Uit last en bevel des
» Heeren Commanderenden Generaais , Graaf v o n K a l c k u e o t , zullen de
» ingezetenen der respeclive dorpen van W a v e r e n , W a v e r v e e n enz.
» binnen den tijd van driemaal 24 uren hunnen voorraad van haver ,
» bier en genever doen brengen aan den Uithoorn , aan het quartier
» van den Heer Major v o n K r a h n , alsmede ook alle de geweerep en
» wapenen tot de exercitie gediend hebbende , en zoo wanneer hier niet
» aan gehoorzaamd werd , zal alle hetzelve door een commando wor-
» den afgehaald , en bovendien met plünderen en straffen worden ge-
» corrigeerd.”
Uithoorn , 28 September 1787.
(Geteekend) . v o n K r a h n .
Dan doordien ,'bij het wijken der troepen uit Utrecht, hier een gedeelte
ingekw'artierd was geweest, was de voorraad op, en daar Amsterdam
gesloten was, kon men geen andere bekomen; waarom eene depu-
latie naar voornoemden Majoor v o n K r a h n werd afgezonden , om nit-
stel van executie , het gene door hem op twee dagen langer werd be-
paald , terwijl hij te geiijk een pas gaf , om het door hem gecisdite
van Utrecht le halen , zoo als dan ook geschicdde , wordendc aan hem