Deze gern is zeer oud eh hcette in 1206 Bu rch , bevat bet d. West
e r b o r k , benevens de geh. Eu r s i n g e , E Ip , Or v e l t e , Gar-
rninge, B a l i n g e , Ma n t i n g o , Br u n t i n g e en Zwi g g o l t e j
beslaat, volgcns bet kadaster, eene oppervlakte ran 13,682 bund. 25 v. r.
78 v. eil., waaronder 13,637. bund. 53 v. r. 43 v. eil. belastbaar land j
telt 190 h., bewoond doof 210huisgez., uitmakende eene bevolking van
1400 inw., die nieest in den landbouw hun bestaan vinden. Ook heeft
men er vele veenen en heidevelden. Zie bet volgende aEtikcl, Er is
mede een windkoren-, pel- en volinölen.
De Herv., die er 1273 in gelal zijn , onder welke 420 Ledematen,
maken eene gem. ui t , welke tot de klass. en ring van Koevorden be-
hoort. De eerste , die hier bet leeraarambt heeft waargenomen , is ge-
weest G ebabdus G eobgii , die er in 1600 in dienst was, doch eersl in
1602 voor vast aangenomen werd. Daar hij , wegens financiele omstan-
digheden , de gemeente niet meer met stichting konde bedienen , verfocht
en verkreeg bij van de klassis in 1603 zijn ontslag, ten einde
naar eene andere plaats om te zien , hij wordt hier evenwel nog later
aangetrolfen. Het beroep is eene koninklijke collatie.
De Christelijke Afgescbeidenen, die men er 130 aantreft, onder
welke 70 Ledematen, maken eene gem. uit. De eerste, die hier het
leeraarambt lieeft waargenomen , is geweest B. Amsing , die in het jaar
1841 berwaarts kwam en, na zijn vertrek naar Onstwedde, vervangen
is door K. Koipebs.
Men heeft in deze gem. vier scholen , als eene hoofdschöol te We s t
er bo r k en drie winterbijscholen te El p , te Mant i n g e e n t eZwi g -
g c l t c , welke gezamenlyk door een gelal van 220 leerlingen bezocht
worden.
Het d. W estebbobk of W estebborg , door de landlieden meestal enkel
B ork gebeeten, ligt 3 u. Z. ten O. van Assen, 3 u. N. O. van Hoo-
geveen. Het is het verhevenste punt in Drenthe, liggende 14£ eil.
boven het waterpas der Zuiderzee. Men telt er in de kom van het
d. 63 h. en 380 inw.
De kerk, welke v66r de Reformatie aan den I I . S tephanus was toe-
g,ewijd , is een oud gebouw , dat in 1778 hernieuwd werd , zonder orgel,
doch met eenen spitsen toren, waarin drie klokken hangen, op twee
van welke men leest:
ijoen öe 0cniEEntc fiijßenfiamEti 1 72,7 .
- In 1206 bestund er eene kapel, welke met de kerk te Beilen in
ruiling tegen die van Steenwijk, door D ir k van der A a r e , den twee
en dertigsten Bisschop van Utrecht , aan het Benedictijner klooster te
Rainen werd afgestaan. De kerk van W esterbork was eene dochter van
die van Beilen en uit dienhoofde moest zij ook een derde betaleh van
het zoogenaamde valkengeld , door de kerk vah Beilen aan die van
Steenwijk verschnldigd. Dit was eene zekere pacht , welke de Bisschop
van Utrecht jaarlijks van de kerspelen Anlo, Vries en Beilen genoot,
maar door hem aan de kerk van Steenwijk was afgestaan. Oorspron-
ketijk bestond deze belasting in valken zelven en bepaaldelijk in witte;
later liet de kerkvoogd het zieh liever in klinkende munt betalen. De
zoo aanstonds vermelde ruiling van 1206 bragt van zelve mede , dat
de Ablen van Ruinen ook collatoren waren van de kerk te W esterbobk.
Dikwijls evenwel werd hnn dit regt betwisl ; doch er zijn akten aan-
wezig van de jaren 1369 , 1570 en 1.574, waaruit blijkt, dat zij nader
in hnn collatiercgt zijn bevestigd geworden. Vandaar dan ook hunnc
toestemming tot de ondcrlingc overeenkomsl tusschen den Priester van
W estebbork en cen convontuaal, die in 1493 plaats had. Vandaar ook
de toestemming , die er van hunnen kant gevorderd werd , toen in 1870
zekere broeder Lddoiphus Cock tot Vicaris der kerk te Wbsterbork be-
noemd werd. Het is op dien grond, dat nog ten huidigen dage de
benoeming van eenen Prcdikant door den Koning moet geschieden.
De kerk is overigens nog uit een ander oogpunt merkwaardig. Zij
was voorheen niet zelden de vergaderplaats van den Drost en vier en
twintig Elten van Drenthe, om regt te spreken tusschen geschil voe-
rende partijen. Deze zittingen, lottingen genoemd, moesten geregeld
driemaal ’s jaars gehouden worden en daartoe körnen als plaatsen van
bijeenkomst voor: Ballo bij Rolde, Rolde en Anlo. Intusschen weck
men wel eens af vah deze bepaling, en van 1421 is nog een stük
voorhanden , waaruit blijkt, dat deze teregtzittingen ook ten minste
eens in de kerk to Westbrbork hebben plaats gehad. Voorts schijnen
ook de Staten van het landschap hier hunne bijeenkomsten wel eens te
hebben gehouden. Een brief uit Westerbobk, gedagteekend den 7 April
1685, strekt daarvan ten bewijze.
Do kerk der Christeljjke Afgescheidenen,, in het jaar 1843 geslicht,
is ccn stcenen gebouw, met pannen gedekt en van binnen voorzien
van een h'outen gewelf, zonder toren of orgel. ,
De dorpsebool wordt gemiddeld door 140 leerlingen bezocht.
ln Julij 1848 zijn aldaar door twee boerenknechten , op den kant
van eene uitgegraven sloot in een stuk groenland onderscheideuc Spaan-
scho gouden en zilveren munten met het jaartal 1872 gevonden ; de
gouden hebben de grootte van eenen rijksdaalder , daalder , gulden ,
dcrlicudchalf en vijfstuivcrstuk, alle goed geconserveerd.
WESTERBORK-EN-BROEKVEEN, heideveld in Beilerderdingspil,
prov. Drenthe, arr. Assen, kant. Hoogeveen, gem. Westerberk.
Dit heideveld, groot ruim 1400 bund., is in Maart van dit jaar (1849)
tcr verveening en ontginning aangekocht door een Hollandsche maat-
schappij , aan wier lioot'd staan de Heeren J. C. Rabder , te Amsterdam ,
en Ä. db Wilde , op den huize Pijncnburg, te Soestdijk, zullende er
alzoo, waarschijnlijk nog dit jaar, belangrijke onlginniogon plaats
hebben.
WESTERBOSCH (HET), bosch in Kennemerland, prov. Noord-Holland.
Zie B ebgebbosh.
WESTERBOUWING, landg. op den Veluwenzoom, prov. Gelderland,
distr. Veluwe, arr. en 1 u. W. van Arnhem, kant. en 2^ u. O. van
Wageningen, gem. en l f u. O. van Rencum, 6 min. W. van Oosterbeek.
Dit landg. beslaat eene oppervlakle van 12 bund. 68 v. r. 57 v; eil.,
en wordt in eigeudom bezeten door den Heer Mr. J. J. C. Gaiuans,
woohachtig te Oosterbeek.
WESTERBRAAK, meertje in de Vier-Noorderkoggen, prov. Noord-
Holland, gem. en 5 min. N. van Hensbroek.
WESTERBR1CA, streek lands, vermeld in eenen giftbrief van Dirk V,
Graaf van Holland, van het jaar 1083 , waarin eene bijzondere plaats ,
getraamd F r o n e n s c h a l e , digter aan de Maas dan aan S c i p l e d a ,
gelegen was. Het is waarschijnlijk, dat door deze streek lands de Broek-
polder I tusschen Vlaardingen en Schipluiden, verstaan wordt.
WESTERBROEK of W est b ro ek , oudtijds alleen B roek of B reke ,
d. in het Gooregt, prov. Groningen, arr. cn I f u. O. ten Z. van
Groningen, kant-, gem. cn l u. W. ten N. van Flet-Hoogesand, een
wcimg ten N. van het Schuiten- of Wiuschotcr-diep, maar vorspreid.
Men telt er 90 h, en 460 inw,, die nicest hun bestaan vinden in de