de ccrstgemelde bestaan heeft, wordende bfj Sit zellde privilegie ge-
zegd : * Ende ooek mede soo die voorschreven stede sluyse leggende
» bij de Noorderpoorte (de Muiderpoort), secr langhe jaren gheleghen
» b eeft(l),” waaruit blijkt, dal, bij het verleenen van dit privilegie, deze
slnis reeds oud was. — In het jaar 1964 , is in de plaats daarvan eene
nieuwe sckutsluis gebouwd, lang 83 voeten , breed 15 voeten, diep
11 voeten en 7 duimen ; de kolk Tang 140 voeten, breed 93 voeten , alles
Anisterdamsehe maat, welke slnis, na eene dienst van 252 jaren, in
1816 door eene geheel nieuwe is vervangen; deze nieuwe sluis had eene
lengle van 140 voeten , eene hoogte van 14£ voeten , , en eene breedte
van 20 voeten ; de kolk was lang 175 voeten en breed 80 voeten,
alles Rhijnlandsche maat. Deze was voor'eene som van 42,000 gülden
in het openbaar aanbesteed, en den 6 Dec. 1816 is daaraan de eerste
steen gelegd .door den tocnmalige President Burgeineester, den Heer
Bin e n t P e e l e n .
Op eene voordragt van den Heer Gouverneur van Noord-IIolland,
hondende : 1°. Om de vaart vau de rivier de Lek af, tot aan de stad
W eesp melde daarin liggende Yreeswijksche en andere sluizen en brug-
gen , zoodanig te verbreeden en te verdiepen, dat zij voor schepen van
7,85 eil. a 8,16 eil. en diep gaande 1,88 eil. bevaarbaar zij. 2°. Om
de trekvaart van W eesp tot Amsterdam , voor schepen van de tweede
grootte en met beweegbarc masten voorzien geschikt te maken , voor
de afmetingen der thans in gebruik zijnde grootste soort van Rhijn- of
zoogenaamde Keulsche schepen , die op Amsterdam varen , zijnde eene
breedte van 6,12 eil., en diep gaande 1,88 eil., is bij koninklijk be-
sluit van 16 April 1821 no. 6 2 , het ingediende ontwerp goedgekeurd,
onder anderen met deze wijzigingen , dat tevens zoude worden overge-
gaan tot de verbreeding der Weesperschutsluis en de verwijding van de
twee bruggen te W e e s p ; dien ten gevolge is op den 20 Mei 1822 de
herbouw der sebutsluis met de binnen de stad liggende Zwanenbrug
en La n g e - b r u g , aanbesteed voor eene somme van 44,000 gülden;
in 1823 is deze vernieuwde sluis voltooid (2).
De H e e r e n g r a c b t , eigenlijk eenen tak van de Vecht , scheidt de
stad wederom in twee deelen , die door twee dubbele valbruggen , (de
eene over de sluis liggende, de andere de Zwane nb ru g geheeten) ,
onderling gemeenschap hebben. Deze gracht loopt van het Oosten naar
het Westen , alwaar het water bij het einde der stad de naam van
Smal-We e sp aanueemt eö verder naar het Gein vloeit. Het zuider-
deel der stad is nog van twee graebten voorzien , als de O u d e - g r a c h t ,
vroeger destads singel of buitengraeht, en de later in 1612 gegraven
Ach te r -gr ach t , welke graebten beiden in de Heerengracht hunne
inwatering hebben.
De stad is wijders ruim en luelilig gebouwd en heeft onderscheidene
straten die zeer wel betimmerd zijn.
Wanneer of omtrent welken tijd de stad gebouwd werd, is onbekend ,
hoewel S im on v a n L e e ew t .n ( 3 ) zegt, dat het door de Burggraven van Leyden
geschied is-, waarvan bij nogthans geen ander bewijs bijbrengt
\J ) Hanävesten v. W e e s p , bladz. 20.
(2) Gedenkschriften van de Nieuwe sluis en ter Reconstructie der Schutsluis, waarvan
de Originelen, fraai op perkament b e sch rev en , in een looden koker zyn gelegd en den
12 Juny 1823 gepiaatst in b e t metselwcrk aan de zuidzyde der sluis. v
(3) Batavia Illustrate, bl. 1293.
W £ E. 209
1 Weesp i n h a a r w a p e n v o e r t » e e n e p a a l v a u g e l i j k e C o u l e U r e n
* a l s h a r e F o n d a t e u r s h a r e H e e r e n h e b b e n g e d a a n . ” E e r l y d s z 0 “ “ *
v o l o e n s A ltin g e e n k a s t e e l g e w e e s t z i j n , d a t a a n e e n g e s l a c h t v a n d e
z e l f d e n n a a m b e h o o r d e , v a n w e l k g e s l a c h t z e g t h i j , g e w a g w o r t
a e , » e k e r e n b r i e f v a n Andreas van C o tk , d e n v y f e n
H a s t e n B i s s c h o p v a n U t r e c h t , w e l k e b r i e f i n h e t j a a r 1131 g e g e v e n
S T l W n h e t i s e e n e w a a r h e i d , d a t d e b r i e f v a n Andreas m e d e o n -
t rt U d n o r Bero van Wesopa. H e t z o u o o k d e n n a a m v a n Wispe
d e r l e e k e n h e tw e l k bUj k t u i t e e n e n a n d e r e n b r i e f v a n Godepridds
v I n R h e n e n d e n a c h t e n tw i n t i g s t e n B i s s c h o p , d i e e c h t e r g e e n g e w a g
m a a k t v a n h e t g e s l a c h t v a n W e s o p a , e n w a a r b i j a l l e e n l i j k v e r m e l d w o r d t
f l i t E o b e b t u s v a n A m s t e l i b , a f s t a n d h e e f t g e d a a n v a n d e h e l f t d e r U e n -
d e n i n W i s p e , d i e h i j z i e h t e n o n r e g t e h a d a a n g e m a t i g d , e n d i e v o o r
S i d h e e f l o v e r g e g e v e n a a n d e k e r k t e U t r e c h t . G u sB R E c a x v a n A e s t e r
m a o t i g d e i n 1 5 3 5 ^ d e n H e e r M e n s o v a n W e s e p e , o m v a n ^ n l ; e S e a/ -
s t a n d t e d o e n v a n z e k e r e g o e d e r e n i n B u k i s c o p e (B o s k o o p ) a a n d e A b d i s
v a n R i n s b u r g . H i e r u i t z o u d e m e d e n i e t z o n d e r g r o n d k u n n e n w o r d e n
a f f e l e i d d a l W e e s p e e r l i j d s o n d e r b i j z o n d e r e H e e r e n h e e f t g e s t a a n . H e t
w o r d t b e tw i j f e l d o f W e e s p r e e d s e e n e s t a d p w e e s ^ z y o e r i h e t d o o r
d e K e n n e m e r s , i n d e n tw i s t m e t d e n G r a a f v a n L o o n , i n 1 2 0 4 , t o t
a s s c h e v e r b r a n d w e r d , n a a r d i e n W i l h e l m s P r o c u r a t o r v a n L gm o n d h e t
L a t i j n s c h e w o o r d villa g e b r u i k t , w a a r d o o r h i j e l d e r s p l a a t s e n b e t e e k e n t
d i e n im m e r s t e d e n g e w o r d e n z i j n . H e r t o g W; l l e « van B z ,s e ren s p r e e k t
i n d e e e r s t e h a n d v e s t v a n W e e sp , g e g e v e n d e n 2 0 H a ! 3 o 5 , a l s v a n
e e n b e v e s t e s t a d e n b e p a a l t h a r e v r i j h e i d t o t den^^ u ‘ te^ “
h a r e g r a c h t e n . Y o l g e n s e e n h a n d v e s t v a n A lb r e c h t v ^ BE1IE^ ; ” r a f
ran Holland, v a n h e t j a a r 1 4 0 1 , w e r d h e t r e g t s g e b i e d v a n W m s p m t-
g e b r e i d , t e n e i n d e d e s t a d t e k u n n e n u i t l e g g e n , e n K e i z e r K a r e l V
h e e f t h i e r o m t r e n t e e n b r e e d e r v o o r r e g t g e g e v e n , b i j h a n d v e s t v a n d e n
2 S e p t e m b e r 1 5 5 2 , v e r g u n n e n d e a a n d i e v a n W e e s p tw e e m e u w e s t r a t
e n t e m a k e n , d e e e n e ^ t r e k k e n d e , n a a r l u . d d e r h a n d v e s t v a n d e
S l i j k s t r a a t a f t o t a a n d e n o o r d z i j d e v a n b e i k e r k h o f e n d e a n d e r e v a
d e z u i d z i j d e v a n h e t z e l f d e k e r k h o f t o t a a n h e t z u i d e i n d e v a n d e s t a d
e n d i t a l l e s t e r w i j d t e v a n 2 2 o f 2 3 v o e t e n ( 6 , 9 0 o f 7 , 2 1 e i l . ) l i j n r e g t
u i t g a a n d e . A a n g e z i e n m e n o m d i t t e n u i t v o e r t e b r e n g e n i n g e s c i
f e r a a k t e m e t e e n v a n d e N o n n e n - k l o o s t e r s d e r s t a d , g e n a a m d h e t J o n g e -
k o n v e n t , a l z o o , v o l g e n s d e z e h a n d v e s t , d e n i e u w e s t r a a t a a n d e z u i d z
i j d e v a n h e t k e r k h o f z o u h e b b e n m o e t e n g e t r o k k e n w o r d e n d o o r h e t
k l o o s t e r h e e n ; z o o i s b i j s e n t e n t i e v a n d e n S e e r e t e n R a e d e l o t B r a s s e t ,
v a n 2 6 F e b r u a r i j 1 5 5 3 b e v o l e n , d a t d e g e m e l d e s t r a a t m e t l i j n r e g t m a a r
v o o r e e n g e d e e l t e o o s tw a a r t s o p o m d e d o r m p t e r ( s l a a p k a m e r ) , h e t s p i n -
h u i s , w e e s h u i s e n s c h e e r h u i s v a n h e t k o n v e n t , t e w e t e n t u s s c h e n h e t
b r o u w h u i s e n d e n d o r m p t e r v o o r s c h r e v e n , , v o o r t s d o o r d e n . b o o m g a a r
v a n T h ijhan B o rg e r e n h e t h o e n d e r b u i s v a n h e t g e z e g d e k o n v e n t z a l
w o r d e n g e t r o k k e n , o m , v e r v o l g e n s w e d e r l i j n r e g t v o o r t t e g a a n ( ) .
B i j o c t r o o i v a n d e R i d d e r s c h a p E d e l e n e n s t e d e n v a n H o l l a n d e n
W e s t - F r i e s l a n d v a n 1 2 M a a r t 1 6 1 3 i s d e o n t e i g e n i n g v a n e e m g e g r o n -
d e n t o e g e s t a a n b u i t e n d e w e s t z i j d e d e r s t a d . U i t d i t o c t r o o i b l i j ,
d a t t o e n r e e d s , a a n d e o v e r z i j d e d e r Oudegraclit, e e m g e e r v e n w a r e n
b e t im m e r d , e n a n d e r e n b e t im m e r d w e r d e n , e n d a t a c h t e r d e z e S® .1™ “
'm e r l e n - e e n b u r g w a l w a s g e g r a v e n 3 0 v o e t e n ( 9 , 4 1 e i l . ) w i j d ( z i j n e
(1) Not. Qem. Inf., P. I I , pag. 204.
(2) Handvesten van W e e s p , bl- 17* ^
XII. D eel.