Co I in sc h a t e genaamd, burgcrlijk onder de gemeen.Lc Diepenvecn
bchoorende.
WETER1NGEN (LAGE-), buurs. iu do amblmannlj Colmschate,
prov. Overijssel, arr., kant, cn | u. 0 . ten Z. van Deventer, gem.,
en 2 u. Z. 0 . van Diepenveen ; met 31 h. en 250 inw. Ook heeft inen
er eene school, welke gcmiddeld door een getal van 100 leerlingen
bezocht wordt.
Over de grenzen dczcr buurs., tegen het graafs. Zutphen aanschie-
tende , is in de eerste helft der vorige eeuw, tusschen de Staten van
Gclderland en die van Overijssel een langdurig gcschil geweest; doch
hoe het ten einde gebragt is , hebben wij niet kunnen ontdckkeu , of-
schoon alle onzekerheid daaromtrent reeds lang gehecl verdwenen is.
WETERINGS-WAL (DE), kade in het Land van-Ravestein, prov.
JVoord-Braband, gem. lle rpen, zieh ter lengte van 5300 eilen ten
Zuiden van den polder ’s Lands van Ravestein uitstrekkende en dienende
, oni dien polder tegen de overstrooming van de Groole wetering,
waar längs deze kade loopt, te bcveiligen, rnaar voornamelijk ora tegen
het water, hetwelk uit den Bcerschen overlaat voortkomt, te
vrijwaren.
WETI, riv. in Oost-Indie, op het Moluksche eil. Amboina, aan de
Zuidkust van het schiereil. Hi toe.
Zij valt met eenen zuidwaartschen loop in do binnenbaai tusschen de
schiereil. Hitoe en Leytimor.
WETSENS o f W etzeks , d . , p ro v . Friesland, kw. Oostergoo, g r ie t,
Oost-Dongeradeel, a r r . en 4£ a. N. 0 . v a n Leeuwarden, k a n t. en £ u.
N. 0 . v an Dockum.
Het dorp ligt niet hoog, doch de kerk is op eene hoogte gebouwd.
Men telt er met het daartoe behoorende geh. de W eyde ruim 100 inw.,
die meest in den landbouw bun bestaan vinden.
De Herv. behooren tot de gem. van Aalzum-en-Wetsens, welke hier
ook eene kerk heeft. — De R, K., die men er aantreft, worden tot
de stat. van Dockum gcrckend.
Hier lagen weleer de twee ouda en in de geschiedenissen bekende
staten J a a r la , onderscheidshalve Groo t - J a a r l a en Kl e i n - J a a r l a
geheeten. Zie de art. J aarla (Groot-) en J aarla (Kleik-).
WETSENSER-MEER, voarm. meer, prov. Friesland, kw. Oostergoo,
griet. Oost-Dongeradeel, I u. 0 . van Wetsens. Thans is het geheel
droog.
WETSENSER-TILLE (DE), brug, prov. Friesland, kw. Oostergoo,
griet. Oost-Dongeradeel, over de Wetsenservaart, in den rijweg
van Dockum naar Metslawier.
WETSENSER-VAART (DE), water, prov. Friesland, kw. Oostergoo ,
griet. Oost-Dongeradeel, voortkomende uit de Paesens en in eene zuid-
oostelijke strekking, längs Wetsens, in de Zuider-Ee uitloopende.
WETSINGHE , ook wel W btzisge gespcld , d. in Uunsingo, prov.
Groningen, arr. en 5 u. W. ten Z. van Appingedam, kant. en 1 u.
Z. W. van Onderdendam, gem. en 1 u. N. N. W. van Adorp, 10 min.
N. van Sauwert op een wierde , en waar naast eene andere noord-
waarts, die nog grooter is. Men telt er 3 6 h. en 180 inw., die
meest in den landbouw hun bestaan vinden. De bodem is ten Z., W.
en N. meestal klci en zavelgrond , en ten Oosten ocr of roodoorn,-
doch diepcr heeft men weder de vruchtbare woelaarde.
De Herv., die er 130 in getal zijn , behooren tot de gem. van Wet-
singhe-en-Sauwert, Yroeger maakte W etsisghe eene afzonderlijke gem.
uiL, welke tot eerslen Prediknnt had Bkrsarubs Damelis , die er in
1600, kwam en in 1602 naar Appingedam vertrok. Na het overlij-
don van J obanhes Basbin, in 1 6 3 5 , werd W etsingbb met S a u w e r t
vereenigd. De kerk, die voor de Reforinatie hier stond , is in 1840
op afbraak verkocht $ zij moet zeer oud geweest zijn , want men vond
er nog veel duifsteen aan. Op het kerkhof, ter plaatse , waar vöör
het af breken der kerk het koor was, ligt een bijzonder groote graf-
zerk, waarop Aepke Onsta en zijne vrouw levensgroot zijn uitgebei-
teld. Het omschrift van dit gedenkteeken luidde als vo lg t:
* An® Dni 1564 de 28 April starf de edel erendfeste underbaro Aepke
* Onsta tbo S adweet W etsingua end VERHiLDEKSuai, Junckher hoevelinck
» in de Ubbegha aetatis suae 4” . . . ........................................ Ano Dni
, l g ....................................... — » d e .................................» s t a r f de edele
» e r e n tric k e un veel d o eg etsam e Gela van E wesub d o c h te r Thq Nienoert
» tho Sadweet W etsincba dm V erbildersbm F ro uw e a e ta tis su a e . . .
» 4 1 . — Boven Sta at :
» Spes mea, carne nova postrema luce resurgam ,
» Ista rediviscit, mortificata tarnen.
» Quid vivisse juvat cruces aut tolerasse labores,
» Si non surgendi spes manet ulla mihi.
(d. i.: Mijne hoop is dat ik ten jongste dage met een nieuw ligehaam
zal opstaan , di t , hoezeer ook door den dood ontbonden , wordt weder
levend; wat baat het geleefd, onheil en moeite verduurd te
hebben, zoo mij geenerlei hoop op herleving overblijft?) —
Reneden :
» Libertatis ego patriae protector amator,
» Non patiens minui publica jura soli.
» Utilis ut facies vigeat, studeo politiae.
» Propria praetereo commoda plebis amans.
» Si quis inops operam, pro viribus, optet honcstam
» Quem juvit mea non ofliciosa manus.
(d. i.: » 1k ben een voorstander en beminnaar van de vrljheid des
» vaderlands, niet duldende dat de burgerlijke regten van mijnen ge-
» boortegrond verkocht worden. Ik leg mij toe op de nuttige staät-
» künde, opdat zijne (des vaderlands) gedaante bloeije. Uit liefde voor
» het volk veracht ik eigene voordeelen., Zoo iemand arm zijnde ,
» cerlijk werk begeert naar zijne krachten , wien hielp dan mijne
» dienstvaardige hand niet?)
De dorpschool, waar ook die van Sauwert onderwijs genieten ,
wordt gemiddeld door 90 leerlingen bezocht.
De scheppergen van S el w e r t , S a u w e r t en W^etsinghe , waaronder
behalve die dorpen ook nog We s t e r d i j k s h o r n en No o r dwo l d e
voor een gedcelte behooren, hebben alhier de uitwatering in het Reitdiep
door middel van de W.etsingherzijl. Zie dat art.
Dit dorp prijkte tot in 1801 met den bürg O n s t a , die echter toen
gcsloopt is. Zie dat woord.
WETSINGHE-EN-SAUWERT, kerk. gem., prov. Groningen, klass.
van Middelstnm, ring van Winsum. Hier waren vroeger twee kerken
als eene te S a u we r t en e6ne te We t z i n g h e , welke beide in 1840
op afbraak werden verkocht. In dit zelfde jaar werd voor deze ker-
kclijke gemeente eene nieuwe kerk gebouwd, met een spits torentje op
het oosteinde , doch zonder orgel, midden tusschen de dorpen Sauwert
cn Wetsingbe , 5. min. van ieder dezer dorpen gelegen. Men telt hier
thans 490 zielen, onder welke 70 Ledematcn. De eerste, die na de