De 11. K., die er 2780 in getal z(jn, onder welko ongeveerSlOO Com-
munikanlcu , maken ccne par. ui t , welko lot het apost. vie. van
's Hertogenbosch, dck.' van Nijmegen, bchoort, en door cenen Pastoor
en twee Kapellanen bediend wordt. De kerk, aan den H. A n to n io s toe-
gewyd , is een steenen gebouw, met eenen toren en van een orgel en
5 altaren voorzien. Ook hebben de R. K. hier eene eigene begraafplaats.
Ook heeft men hier nog een kasteel , het S l o t - t e -Wi j c h e n ge-
heetcn. Zie het volgende art.
Er worden hier vijf jaarmarkten gehouden, de eene invallende 18 April;
de tweede den derden Woensdagin Mei; de derde den derden Donder-
dag in Julij ; de vierde IS October en de vijfde den derden Woens-
dag in November. Allen zijn paarden- en beestenmarkten.
Bij den watervloed van Januarij 1799 heeft dit d. veel te lijden
gehad, zijnde op de laagste plaatsen alles ondergeloopen, terwijl meer
dan 100 stuks vee daarbij omkwamen.
Het wapen dezer gemeente bestaat in een veld van azuur , met eene
drift koeijeu , staande op een terras, alles van gond.
WIJCHEN (HET SLOT-TE-), kast. in het Rijk-van-Nijmegen, prov.
Gelderland, arr. en 2 u. Z. W. van Nijmegen, kant., gem. en ten N. O.
nabij het d. Wijchen.
Dit kast. is door Don E m a n u e l , Prins van P ortugal, gehouwd. H(j
heeft er met A m e l ia , dochter van W il l em 1 , Prins van Oranje , met wie
hij in het jaar 1887 gctrouwd was, eenigen tijd gewoond. Nadcrhand
is het ook door F il i p s van N assau , Heer van Grimhuisen, bewoond geworden.
Het is een zeer prächtig vierkant gebouw, met eenen sier-
lijken toren met peervermig dak op het midden, benevens vier hoek-
torentjes. Het is omringd door eene breede gracht en omgevenf door
fraaije tuinen, wandelingen enz., en wordt thans in eigendom beze-
ten, door den Heer Baron d’O s y , woonachtig te Antwerpen.
WIJCHEN-EN-LEUR , kerk. gem., prov. Gelderland, klass. van N ijmegen,
ring van Batenburg.
Men heeft in deze gem. 2 kerken , als : eene te W ij c h e n en eene te
Le u r , en tell er 140 zielen, onder welke ongeveer 90Lcdematen. De
eerste, die in deze gemeente het leeraarambt heeft waargenomen , is
geweest T homas van Z u t ph en , die in het jaar 1611 herwaarts kwam, en
in het jaar 1618 opgevolgd werd door S amuel V e l s iu s .
Het beroep is eene halve collatie, want Wi j ch en heeft een vrij bc-
roep en Leur is eene collatie'van den Ambachlsheer, zoo dat er om
den anderen keer een Predikant door den kerkeraad van Wijchen en
door den Ambachtsheer van Leur beroepen wordt.
WIJCHENSCHE-MEER, water in het Rijk-van-Nijmegen. Het ont-
springt bij Neer-Asselt, loopt noordweslwaarts door den grindweg tus-
schen Grave en Nijmegen , bezuiden längs het dorp Wijchen , alwaar
bet eene aanmerkelijke breedte heeft , die echter wedert vermindert,
en stört zieh, meer westwaarts loopende in een water, dat zieh in de
Maas ontlast.
WIJCK, oude naarn van het d. Wije , in het Land-van-IIeusden,
prov.-Noord-Btaband. Zie Wije (1).
WIJCK, v o orstad van Maastricht, p ro v . Limburg. Zie Maastricht.
W1JD (I1ET), water, prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet. ldaar-
deradeel. Zie W a r t e n a s t e r - w i j d .
O) Alla woorden eldors VV i.tck gespelrt, wellte men hier niet a a n tre ft, loelte men
made op Wi.tk,
w I J.
W1JD-AA (DE), water in Rijnland, prov. Zuid- Holland. Zie Aa
(WlJDE-) (1).
WIJDAARS , naam , welken men geeft aan den mond , waardoor
de Z ijp e , prov. Zeeland, in het Krammer uilloopt.
WIJDE (DE), meerlje in het Wold-Oldambt, prbv. Groningen, J u.
W. van de Mieden en even zoo ver N. van Veendam.
WIJDE-BIRD, water, prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet.
Idaardertideel. Het is dat gedeelte van de B ird , hetwelk, van de
voorm. state Birnia, oostwaarts naar de Wijde-Ee loopt en eene ver-
lcnging van de Naauwe-Bird is.
WIJDE-BUS (DE), meer in Kennemerland, prov. Noord-Holland,
gem. Vitgeest-en-Marken-Binnen, J u, Z. 0 . van Uitgeest, in den
pold. den Braak.
Dit meer bcslaat eene oppervlakte van 19 bund. 18 v. r. 70 v. ell.
Men vangt daarin veel snoek , haars en paling.
WIJDEFELD, voorm. state, prov. Friesland, kw. Oostergoo, griet.
Leeuwarderadeel, arr., kant. en 1 u. N. van Leeuwardcn, 8 min. N.
W. van Komjum, aan den Hoogedyk.
Het huis is in het jaar 1847, gesloopt. De daartoe behoord hebbende
gronden, eene oppervlakte beslaande van 7 bund. 18 v. r. 80 v. ell.,
worden in eigendom bezeten door Jonkvrouwe L o u ise A l b e r t in a V e g il in
van C l a e r b e r g e n , woonachtig bij Leeuwarden.
W1JDE-GEEUW (DE), water, prov. Friesland, kw. Zcvenwouden ,
griet. Dtingeradeel, dat uit het Tjememeer voortkomende , met eene
noordwestelijke rigting in de Terkaplester poelen uitloopt.
WIJDE-HEELE, naam, welken men oudtijds aan den mond der
Maas, bij hären uitloop in de Noordzee, gäf.
WIJDEMEER (HET), voorm. meer, prov. Friesland, kw. Oostergoo
, griet. 'Leeuwarderadeel, Zie S t ie n s e r -W u d em e e r .
W1JDENES, oudtijds V ind one ssa , daarna W id e n is s e , d. in Dregter-
land, prov. Noord-Holland, arr., kant. en 1£ u. 0 . van Hoorn, gem.
Wijdenes-en-Ooslerleek; aan den Westfriesche-zeedijk. Men telt er 68 b.
en 380 inw., die ineest in landbouw en veeteelt hun bestaan vinden.
De inw., die er op 7 na allen Herv.zijn, behooren tot de gem. van W ij-
denes-en-Ooslerleek, welke hier eene kerk heeft. V66r de Hervorming
stond het begeven van de pastorie aan den Graaf van Holland ; het be-
vestigen moest door den Proost van West-Friesland gedaan worden. De
pastorie bezat 11 morgen lands, elk jaarlijks 4 gulden waardig: maar
hij had het onderhouden van den dijk tot zijnen laste. In alles mögt
zij jaarlijks 60 Rijnsche guldens (84 guid.) opbrengcn. Aan de kerk ,
die een weinig landwaarls in , van den weg a f, staat, ziet men nog
veel tufstcen. Zij is in 1616 door een onweder verwoest en in 1619
weder opgebouwd , had vroeger twee gevels, twee daken en eenen Vierkanten
toren met eene zeskante spits , van een vreemd maaksel, waarop
m plaats van een kruis en windveer eene ronde spits, als een suiker-
brood gesteld was. Men heeft daarin geen orgel. In het jaar 1838 is
tot herstel van kerk en pastorie eene toelage gegeven van 1800 gulden
uit het fonds voor noodlijdende kerken. Beide gebouwen zijn toen
vermeuwd en verkleind ; zoodat de kerk nu onder een gevel staat,
cu m 1848 is eene nieuwe spits op den toren gepiaatst, weder van
sleen , doch aanmerkelyk lager.
Cl) Desgeljjks zoeke men alle m e t W i j i > zamengestelde n a ra en , die h ie r n ie t voor-
Bomen, op de woorden van onderschciding.
XII. D eel. ” 26