vtrgezcld, opnieuw als Rastelein bezit van bet kasteel, aauvaardde daar-
op weder zljne vroeger binnen die stad bckleede posten , en bleef die tot
op den, voor ons Vaderland zoo noodloltigen inval der Fransehen ,
in het jaar 1798 , behouden.
Ten gevolge der in het gezegde jaar voorgcvallene verandering van
zaken, werd dit kasteel niet meer door eenen kastelein bewoond,
maar ingerigt tot eene staatsgevangenis voor den Raadpensionaris
van Holland Mr. P ie t er L eonard van der S piegel , en voor den Graaf
van B entinck , Heer van Rhoon en Petidreeht; als ook voor zekere
danie , op last der Franschen aldaar in bewaring gesteld. Gedurende
de gevangenbonding van die personen , werd aldaar mede als staatsge-
vangene overgebragt de zoo veel geruchts gemaakt hebbende S tephanus
J acobcs van L angen. In het jaar 1798 werden van der S piegel en
B e n t in c k , zonder verdere procedures, uit banne staatsgevangenis ont-
slagen , doch van L angen werd naar ’s Gravenhage overgebragt.
Het kasteel is in het vierkant gebouwd, op ieder der vier hoeken
voorzien inet een gedeelte der van ouds genaamde rondeelen of torens,
welke echter hare voormalige hoogte en sterkte hebben verloren ; zijnde
dit gebouw van tijd tot tijd verbeterd en berbouwd , en wordt alsnog in
eenen goeden Staat onderhouden. Men vond er nog, voor eenige jaren, een
overblijfcel der voormalige slotkerk , binnen welke, in vroegere tijden,
de Luthersche godsdienst werd uitgeoefend. Het gebouw was zeer schoon
en ruim, voorzien van onderscheidene vertrekken , van welke de boven-
vertrekken aan de buitenzijde een fraai en onbelemmerd uitzigt hadderi
over een der voornaamste gedeelten der stad en hare vestingwerken en
het oinliggende land. Boven den ingang of poort, door welke men op
eene ruime binnenplaats of plein komt, heeft men een kabinetje of ka-
mertje, doorgaans het koningskamertje genoemd, dewijl R arel I I ,
Roning van Engeland, op dit kasteel vertoevende, aldaar is opgewacht
geworden. Van daar , datmen ook aan den Rijn , tegen over het gebouw
, nabij de brug aan de Utrechtsche poort, eenen trap , de konings-
trap genaamd , aantreft, omdat gemelde Vorst zieh uit het ja g t, längs
dezen trap, naar het kasteel begaf. Uit dit kahinetje heeft men een
verrukkend gezigt over den wal en buiten de Hof- of Dtrechtsche-poort.
Op de binnenplaats vond men vroeger, paardenstallen en koelsbui-
zen , die thans weggebroken zijn. Eene der bovenverlrekken aan de
voorzijde, gebruikte men voorheen tot gijzelkamer voor zoogenaamde
sluikers of smokkelaars. Onder de poort ter linkerzijde heeft men,
längs eenen gemetselden trap , den toegang tot de onderaardsche gangen
, welke onder bet gebouw doorloopen, in een gedeelte van welke
de eriminele gevangenen werden bewaard. Ook was in vroegeren tijd
aldaar de pijnbank , en werktuigen tot uitoefening van geheime straffen
geplaatst. Aan de regterzijde , tegen over gemelden ingang , is het
wachthiiis van den portier.
Bij gelegenheid van de landing der Engelschen en Russen, in
Noord-Holland, ten jare 1799 , werd het R asteel- t r-W oerden tot een
militair hospitaal ingerigt. In vervolg van tijd heeft dit gebouw tot
eene gevangenis verstrekt voor de zoodanigen , die door den hoogen
militairen krijgsraad veroordeeld werden. Later werd het bewoond
door den Magazijnmeester der artillerie, als zijnde het ter beschik-
king gesteld van het Departement van oorlog. In het jaar 1830 is het
gebouw tot eene strafgevangenis gebruikt, waartoe het thans nog dient.
WOERDENS-VEULAAT (HET), sluis in het Groot-Watersehap-
van-Woerden, prov. Zuid-Holland, op de grens der prov. Utrecht,
gern, dehttienhoven, waardoor de Grecht van de Mijdrecht gesoheiden
wordt.
Deze sluis, hehoorende aan de stad Woerden, is gelegen op 2 u.
N. ten W. daarvan , en daar zij een belangrijk punt uitmaakte van de
oude Hollandsche waterlinie, zoo werd zy verdedigd door eene aardeii
redoute.
WOERDER-SLUIS (DE), eene der vijf sluizen te Spaarndam, in
Rijnland, prov. Noord-Holland. Zie S p a a rn d am (De W o e r d e e - s l d i s - t e - ) .
WOEREMATTA of W oeramatte , eil. in Oost-Indie, een der Zuid-
ooster-eilandeti-van-Banda, 7° 30i Z. B. 149° 17# 0 . L. Het is 1
mijl lang en % mijl breed.
WOERKUM, naam, welken men in de wandeling meestal geeft
aan de plattelandst. Woudrichem, in het Land-van-Altena, prov.
Noord-Braband. Zie W oüdrichem.
WOERT (DE), tuinderswoning met tuin in Delfland, prov. Zuid-
Holland, arr. en 2£ u. Z. W. van 's Gravenhage , kant., gem. en l u.
N. van. Naaldwijk.
Ter plaatse , waar deze tuinderij gevonden wordt, stond vroeger het
adell. h. Ho o g e -Wo e r t . Zie het volgende art.
Zij beslaat, volgens het kadaster, eene oppervlakte van 99 v. r.
30 v. eil., en wordt in eigendom bezeten door W illem K embers , woon-
achtig te Naaldwijk.
WOERT (HOOGE-), voorm. kast. in Delfland, prov. Zuid-Holland,
arr. en 2§ u. Z. W. van ’s Gravenhage, kant., gem. en { u.
N. van Naaldwijk, thans eene tuinderij de W obrt geheeten. Zie
het vorige art.
Het was een ongemeen sterk slot ; door wijde grachten en singels
omgeven. De lanen kwamen en komen ten deelc nog op den weg tus-
schen Naaldwijk en Hondsholredijk uit.
Dit kast. had, even als het volgende L age-W o e r t , zijnen naam
ontleend van het adell. geslacht van der W o e r t . F loris van d er W o er t
bezat deze goederen reeds , in 108 7 , van de Heeren van Voorne ter
leen. Toen het daarna aan de Heeren van Naaldwyk overgegaan was,
werd het door deze mede ter leen uitgegeven.
WOERT (LAGE-), voorm. kast. in Delfland, prov. Zuid-Holland,
arr. en 2£ u. Z. W. van 's Gravenhage, kant., gem. en £ u. N. van
Naaldwijk.
Ter plaatse, waar het gestaan heeft, was vroeger een begroeid plein ,
rondom met eene sloot of gracht omgeven ; op het midden stond , tot
in 1820 , een ouden, Vierkanten toren , de Du i v e n t o r e n genoemd,
met welken naam thans nog het woonhuis op dit p lein, dat ge-
deeltelijk van de steenen des genoemden torens gebouwd i s , bestem-
peld wordt. Deze toren had eene spitse kap , zijnde het overschot van
een oud sterk slo t, dat voorheen hier gestaan heeft. Men zegt dat deze
Duiventoren eene vrijplaats geweest is voor misdadigers, waar zij zieh
ongestoord twee etmalen konden ophouden. Met het puin van dezen
toren is eene gracht gevuld en in de daarop geworpene aarde onderscheidene
vruchtboomen geplant. De lanen van dit kasteel strekten
zieh tot den Maasdijk, in Zand-Ambacht, uit. Ook liep er een weg
of eene laan , die thans mede vernietigd is , naar het klooster, het-
welk op het dorpsplein uitkwam. De zoogenaamde D uiventoren , met
de thans daarbij hehoorende gronden , beslaande eene oppervlakte van
1 bund. 40 v. r. 36 v. eil., wordt in eigendom bezeten en bewoond
door A gatra V erhob« , huisvrouw van E ngel van den B erg.