WERVE (HET HUIS-TE-), voorm. adell. b, in Del/land, prov.
Zuid-Holland, flrr. en 1 u. X. 0 . van ’s Gravenhage, kant., en j u.
Z. W. van Foorburg , gern, en ¿n . Z. W. van Rijswiflc.
Uet was het stamhuis der oude Heeren v a n d e W e r v e , die door man-
nclijke linie huune afkomst trokken van die van W e n a , gesproten uit
eenen tweedert zoon der burggraven van Leyden. Heer F l o b i s v a n d e r
W eE v b Staat reeds bckend in bet jaar 1269. In het jaar 1448 is dit
hois door koop aan J a n R c i c h r o k van d e W e r v e gekomen. Hij was
Riddcr en Raad van hertog Friips Van B o ü rg o n d ie , Graaf van Holland
, zöon Van W iL lem Be B b isE r v an d e W eR V e , en neef van M a t t h i j s
d e B d i s e r , Heer van Rijderwaardt, uit regt oir en bloed der oude
Heeren vah v a n d e W e ’rv E en W e n a . Het wäpen van dit stamhuis was
van zilver met een fasce van keel. Bedevens vele andere Privilegien
had het een regt van vfij geleide en' van zwanendrift en bezat een leen-
register Vatt onderseheidene vaSallcn en achterleenen Heer Jan R c i c h r o k
liet het gedachte H d i s - iE 'W e r v b , dal door ouderdom sedert vele jaren
vetvallen , en zoo goed als vergaan was', terwijl de steenen ook tot een
ander gebouw gebruikt waren, weder op nieuw uit de grachten met
eenen zwaren toren , daar een gevangenis in was , sierlijk opbalen , bragt
het, met 1 6 0 morgen lands (ruim 136 bünd.) daarbij behoorende, in leen ,
nevens nog eene konijnewarande, te zameft met 10 ponded hollandsch
(7 gold. 5 0 cents) te verheCrgewäden. Het was tuen een fraai gebouw,
staände rondom in eenen vijver, ed met eenen Vierkanten toren versierd ,
waarop eenen achtkanten gläzen koepel stond.
Na den dood van J an R cichrok Van de W e r v e , is dit htiis, met de
goederen verleid op C la a s , zijnen vierde zöön. Daarna is het, na hei
overlijden van J an en L odewtijk van de W e r v e , C laas Zöned , die, in
het jaar 1313, zonder hinderen stiervch, gekomen aan A gnisa R cich-
rok van d e W erve , hnnne züSter, die gehuwd was met J acob van D oh -
BCRG, Ridder, en het bij haar overlijden naliet aan hare dochter M aria
VAN D omBdEg. Deze werd daarmede verleid in 1317 eh bragt' het door
haar huwelijk met J acob van E v l , Ridder, in diens geslacht, waarüit
het bij Crfettis gekomen is aan W illem R cichrok vaN de W erve , die
het, bij giftlusschen levenden, gaf aan J acob van der W iel e Jansz;; na
wiens overlijden daarmede ih 1643 verlijd is zijn zoön W illem van der
W ie l e van db W erve , Hoogheemräad Van üeliland , wiens docliter M aria ,
het, döor häar huwelijk met G oveBt W d v t ie r s , in diens geslacht bragt.
Den 3 Julij 1848 is het in openbare veiling gekocht door Vroüwe M artha
M aria A dcber , echtgenoot van Jönkh'eer Mr. F rederik L odfWijk H e r bert
J an B osch van D rakEnstbin , woonachtig te Amsterdam , die het
tbans nog beiit.
Op dit huis werd , den 7 Maart 1489 ,- lusschen de Haagsche Gevol-
magtigden en de Hoeksche Oversten een verdrag gesloten öni 's Gravenhage
en Haag-Ambacht voor 900 Rijnsche guldens ( 280 giild.)
van de Hoeksche brandschattingen vrij te koopen.
Thans is het eene heerenhuizing, met daarbij staanden kleinen toren
met slaaiide klok , luinmans- of arbeiderswoniug , steenen koepel, Stal
voor paarden en koetshuis , buiteUplaatS rrtet hakhout en öpgaande boo»
men , le zamen eene oppervlakte beslaande van 9 bund. 56 v. r. 16
v. eil.
WERYEN , buurs. op de Over-Vetnwe, prov. Gelderland, arr. en
10 H. N. van Arnhem, kant. en 4 ii. 0 . ten Z. van Eiburg, gem.
en 1 u. 0 . N. 0 . van Heerde, 1 u. N. van Eorgten; met 29 h. en
190 in w.
WKRVER81100F, gem. in Dregterhtnd, prov. Muord-Holland, arr.
Hoorn, kant. Enkhuixen, (3 k. d., 13 m. k., 5 s. d. ) ; palende N.
aan de gem. Zwaag-Hoog-en-Laag-Zwaagdijk en deZuiderzee, 0 . aan
de gem. Andijk, Z. aan Hoogcarspel, W. aan Zwaag-Hoog-en-Laag-
Zwaagdijk.
Deze gem. bevat het d. We r v e r s h o o f , het geh. Dr i e h u i z e n ,
benevens den pold. W e r v e r s h o o f. Zij beslaat, volgens het kadastcr,
eene oppervlakte van 403 bund. 81 v. r. 49 v. eil., waaronder 400
bund. 61 v. r. 10 v. eil. belaslbaar land;. lelt 120 h., bewoond door
122 huisgez , uitmakende eene hevolking van 630 inw., die meest hun
bestaan vinden in den landbouw en veeteelt. Behalvo allerlei granen
wordt hier zeer veel moslaardzaad geteeld. Men heeft er ook eenen
korenmolen.
De Herv., die er 130 in getal zijn , maken met die van Ho o g - c n -
La a g - Zwa a g d i j k eene gem. uit, welke tot de klass. van Hoorn,
ring van Mcdemblik, hehoort, en telt 280 zielen , onder welke 120 Le-
dematen. Deecrste, die in deze gem. het leeraarambt heeft waarge-
nornen , is geweest F redebik Y sbrands , die in het jaar 1373 van Noord-
en-Zuid-Scharwoude herwaarts kwam, en in het jaar 1380 Vertrokken
is. Het beroep geschiedt door den kerkeraad.
De R. K., van welken men er 300 aanlrcft, maken , (met die van
Andi jk en Zwa a g -Ho o g - e n - L a a g - Zwa a g d i j k , eeho Etat, uit,
welke tot het uartspr. van Holland-en-Zeeland, dek. van West-Fries-
hutd belioort, en 1740 zielen , onder welken 880 Commun-ikahten telt.
Men heeft in deze gem. eene nieuwe en zeer doelmatige School,
welke gemiddeld door 120 leerlingen bezocht wordt.
Hel d. W ervebsboop , WERVEnsnooFD of W erversboEf , ook W a r fa r t s -
hoeve gespeld , vroeger W arnaabtshoeve genoemd, eigenlijk W e b en fr i-
bbs-H oeve , ligt 3 n. N. 0 . van Hoorn , 3 u. N. W. van Enkhuizen ,
1 u. Z. 0 . van Medemblik, aan den zeedijk eh poslwcg lusschen deze
laatsle stad en Hoorn. Men telt er in de kom van het d. 110 h. en
600 inw. Door dit d. loopt een straalweg tot aan het naburigo Andijk
, waardoor de zindelijkheid niet weinig bevorderd wordt. Ook zijn
hier niet alleen de huizen en boomstammen, maar zelfs de paden en
wegen beschilderd.
De naam van dit d. is ontleend van eene hoeve, welke W bbEn f r i -
d d s , die, oplast van-den Aartsbisschop W il l ib r o r d , in 6 9 0 , te Medemblik
het Evangelie kwam prediken , tot een pricslerhnis iririgtte len
einde het den nieuw bekeerden Friezen , die al spoedig een groot getal
uitmaakten , aan geene leidslieden i-n hunne godsdienst zou ontbreken.
De kerk , \66r de Reforniatie aan den H. W eren fr idb s locgewyd,
stond destijds ler begeving van de Graven van Holland, doöh de be-
vesliging geschieddc door den Proost van West-Friesland. De Pasloor
trok bij afwezigheid 3 ponden vl, (18 guld.) en de landvruchlen bragten
jaarlijks 3 ponden (30 guld.) op. Daar was, zoo lang als menschen
beugen konden , geen koster geweest. De kerk , die in het begin dezer
eeuw zeer vervallen was , is , even als de pastörij, in het jaar 1806 ,
door de gemeente, ondersteund door de milde giften van edele gods-
dienstvrienden , inzonderheid te Amsterdam, weder hersteld en vernieuwd
en, bij die gelegenheid, tevens bijna de hclR verkleind. ln het jaar 1843
is zij weder geheel hersteld en daarbij eene nieuwe pastörij gebouwd ,
zynde de kerk thans een zeer goed onderhouden vierkant gehouvv , niet
eenen nieuwen toren, doch zonder orgel. Bij deze kerk is eche nieuwe
aangelegdc bcgraafplaats.