daar , met eenen zuidelijken loop , in Overijssel komt,. waar zij, vervolgens
onder den naam van Steenwuker-Aa zuidweslelijk en later weste-
l Yl°eÜende> ^an8's Steemvijk stroomt, vandaar , lot eene haven voor
de scheepvaart bekwaam gemaakt, den naam van Steenwijker- of
Nieuwediep aanneemt (dat omtrent een uur lager weder door- de J a
aan de zmdzijde wordt verlaten, die als een besloten water , onder den
naam van Oude Aa , naar liet Giethoornsche Meer loopt), en , onder dien
naam , in dezelfde rigting, door de gemeente Steenwijkerwold längs
het gehucht Muggenbeet voortloopende, bij Blokzijl in de Zuiderzee
valt; van Blokzijl af wordt zij ook wel de Blokzijler Aa genoemd.
Voorheen had dit water van. Muggenbeet af eenen meer noordelijken
t0en 6Ven ^ezu’den Blankenliam in zee, maar reeds in
l i - i e-eU^ " erd van daar eene gracht gegraven , die eene zui-
delijker rigting had, en ter plaaise, waar deze uitwaterdeb legde
men eene slnis aan , toen de Groote zijl genoemd , hetwelk de eerste
oorsprong der stad Blokzijl geweest is.
AA (STERKSEL-) of K l e i n e B u t, riv. . die in Belgisch Limburg uit
de Beel voortkomt, vervolgens Noord-Braband binnen dringt, längs
Heugten en Sterksei N. W. aanstroomt, en zieh, bij liet kasteel te
-Heeze , in de B.ul ontlast.
AA (TER) of T e e A a d e , geh. , prov. en arr. Utreeht, kant. Loenen
gem. Loenersloot-Oukoop-en-Ter-Ja , 1 u. Z. van Loenersloot, I m
W. van Nieuwersluis, aan de Aa, die een weinig noordelijker2 te
midden van het dorp Nieuwer-Ter-Aa, den naam van Krommen Angstei
aanneemt. Het wordt gemeenlijk genaamd L o e n e r s l o o t - T e r - A a en de hof-
steden vandit gchuehtliggen zoer ongeregeld tusschen die van Loenersloot in. ^
AA (TER) of T e r A a d e , in oude brieven ook wel A h a gespeld wor- **"*
dende, voormalig kast. of adellijk huis, dat op de gemeene dag-
vaart der Staten ’s lands van Utrecht, op den 27 October 1836, ver-
klaard was te behooren tot de vrije riddermatige hofsteden. Het lag
in de provincie Utrecht, tusschen de Nieuwersluis en Breukelen aan de
Stadswetcring, bezuiden de Yecht, op een half kwartier afstands van
dat dorp, waar nu het dorp Nieuwer Ter Aa gevonden wordt en
was reeds ten tijde van Keizer O t t o I bijgenaamd den Groote, bekend
als behoorende aan zekeren Graaf O t t o ; maar aangezien deze zieh ten
jare 983 aan de keizerlijke majesteit vergreep , werden alle zijne goe-
deren verbeurd verklaard , en voor het meerendeel aan Bisschop B a l d e r i k
^U t r e c h t geschonken. Later is het langen tijd bezeten bij een
adellijk geslacht, dat daarvan zijnen naam ontleent, en waarvan men in
oude brieven veel gewag vindt gemaakt. In 1672 werd het door
den moedwil der Fransclien, die zieh toen in deze streken genesteld
hadden, in brand gestoken en vermeid, zoodat er in het begin der
vorige eeuw weinig meer dan een gedeelte van eenen zwaren ringmuur
en eenen achtkantigen toren van over bleef; thans vindt men er geene
overblijfsels meer van, maar de grond is een eigendom van den H. E.
H. G. Heer J. P. C. B a r o n v a n B e e d e v a n T e r A a .
AA (TER), voorheen het Hins t e B e r l i c c m geheeten, voorm. kast.
in de Meijerij van 's Hertogenbosch, kw. Maasland, prov. Noord-Braband ’
kant. en i n . van 's Hertogenbosch, 3 u. N. van Boxlel, aan de riv. de
Aa , bij de kerk van het dorp Berlicum. Het is voor omtrent twintig
ol meer jaren geheel gesloopt geworden.
AA (VRIESCHE), riviertje in Twenthc, prov. Overijssel, dat , op de
grenzen van Hannover, ten N. van het gehucht Geesteren , onder Tub-
pcigen, rn de teenen, ontstaat, vervolgens door andere spranken,
die uit de omstreken van Vriesenveen afkomen, versterkt wordt. Kerst
lieeft zij eenen zuidwestelijken loop, maar nadat zij bij Wierden de H o 1-
lander Grave opgenomen heeft, neemt zij eene zuidelijkc rigtiiin-, I
en vereenigt zieh ten laatste met de Almei osche J a .
AA (WAPSERVEENDER) of W a p s v e e n e r Aa, riviertje in Drenthe.
Zic A a ( S t e e n w i j k e r ) .
AA (WESTERVELDSCllE), besloten riv. in Overijssel. Zie Aa.
AA (WESTERWOLDSCHE) of W e s t w o l d i n g e r Aa, riv. in Westerwolde,
prov. Groningen, die, omstreeks Wedde , uit de vereeniging
der Mussel J a en Bui ten J a met nog andere watertjes , ontstaat,
van daar af reeds een voor tamelijk groote schepen bevaarbaar
water wordt, dateerst noordelijk naar Wedderbergen vliet, van daar, met
eene noordoostelijke rigting , naar de Bellingw'older Schans en voorts, met
eene groote bogt, noordwaarts loopt tot aan het Bnltster Verlaat, waar
zij nog vermeerderd wordt met de Beitel-Ja ; van hier af w eder noord-
oostwaarts stroomende komt zij aan de Oudezijl, bij de Langeakker
Schans, waar zij weder eene meer noordelijke rigting aanneemt, om
zieh, door de Statenzijl, in den Dullart te ontlasten , na nog eerst
het W ij m e e r d i e p te hebben opgenomen. & ^
AA (WIJDE), breed water in Bijnland, prov. Zuid-Holland,
dat , bij Hoogmade, uit de vereeniging der 0 u d e J a met de Do e s ,
ontstaat, en , noordoostwaarts aanstroomende , zieh in het Braassemer-
meer ontlast.
AA (WOLD-) , Wolder Aa of Reiner Aa , riv. in Dieverderdingspil,
prov. Drenthe, dat met twee adertjes uit de Echtensveenen komt,
die, zuidwaarts aanloopende , zieh een weinig boven Ruinen vereeni-
gcn. Voorts, zijnen loop, in dezelfde rigting, längs Ruinen en Ruiner-
wold voortzettende , valt de Wold-Aa, een weinig boven Meppel, in
de Havelter Ja . ¿yf.
A A (ZEVENAARSCHE), in AeLijmers, prov. Gelderland, thans slcchls
eenebreede sloot; vroeger een bevaarbaar riviertje, stroomende tusschen
Zevenaar en Oud-Zevenaar. Op oude platen ziet men zelfs vrij groote
schepen , voor het toenmalige Seventer, daarop gelegen. \Vaar-
schijnlijkis het verdroogd, toen de Rijn, die eenmaal längs Oud-Ze-
venaar stroomde (gelijk uit de oude strängen , daar nog aanwezig, blijkt),
steeds meer en meer zijnen loop naar de zijde van Her wen, Aarlh eil
Pannerden nam.
AABROEK of Abroek , polder in de Baronij van Breda, prov.
Noord-Braband, arr. en kant. Breda, dish». -e* gem. Prinsenhage,
längs—da—Moi'k- ,—teil—Nr—van Breda-gelegen-^—tegen die stad aanpa-
lsadc ; onder eenen—afzonderlijkcn 'dijkgraaf staaiido-,—en—92 -bund.
78-v. peed—44 v. cll.-groot.—Ilet land ligt 6 rot- S-pahm boven—Arft
AACKINGE , A c k in g a of A e c k i n g e , huurt in Friesland, kw. Zeven-
wolden, griet. Stellingwerf-Oosteindc, arr. Ileerenveen, kant. Olde-
berkoop, % u. Z. 0. van Appclsche.
AACKMARIJP, A k m a r i j p o I’E k m a r i j p , d. in Friesland. Zie A A k m a r ijp .
AADE^/piv. -m- Utrecht-, Zie Aa of Aade. /V.yi* <^. F
AADE of O u d e r -A a d e , b. , prov. Zuid-Holland. Zie A d e ( O m e r - ) .
AADE (TER) , geh. en kast., prov. I Ir echt. Zie A a ( T e r ) of
T e r A a d e .
AAGDORP ook wel A a g t e n d o r p en, bij verkorting daarvan, E e c i i t r i p
genoemd, huurt, prov. Noord-Iiolland, arr. en u. N. W. van
Jlkmaar, kant. Alkmaar No. 1 , gem. Schoorl-Gwet-Harger-en-Camp
| u. Z| van Schoorl, ^ it. N. van Bergen. Oudtijds behoorde het