der Wethouderen, /die zelfs, schoon tegeti den zin van eenige lnuiner
geloofsgenooten , den Roomschgezinden toelieten , in het geheim te
vergaderen. Eenigen tijd daarna gaven Burgemeesteren last, tot
het verkoopen van zilveren vaten , beeiden en andere versierselen ,
waarmede meri in de Oude kerk eenen aanvang maakte.
Om zieh bij het volk bemind te maken , steldc de nieuwe Regering
eenige nieuwe keuren , ten voordeele der iugezetenen, vast ; zij vennin-
derde de irnposten , vernieuwde en verbeterde velc gildekeuren en bragt
de schutterijen in beteren stand. Maar met alle ge.norne« voor-
zorgen konde inen niet beletten, dat de Hervormden somtijds te onbe-
suist te werk gingen en geweld oefenden ; dus verbrak men zeer moed-
willig en niettegenstaande de tegenwoordigheid van leden der Regering ,
die. het woest geweld zöchten te bedaren , de beeiden in de Nieuwe
kerk, en , zieh van daar naar de kloosters begevende , vernielde het
graauw alles, wat het daar vond, zonder op verzoek of bedreigingen
acht te slaan ; eindelijk bragt men evenwel de genieenle tot stilstand ,
door eene betere orde ie boramen op de stads bezetting.
Alle vaart en handel op Spanje werd , omtrent dezen tijd , verboden ,
en , om de nadeelen, die de koophandel daardoor moest lijden , eenig-
zins te vergpeden , werden alle wrakken, die , gedurende de jongste
Unlüsten., in het U gezonken waren, met groote moeite uit den grond
gehaald.
Toen de Staten in 1878 besloten eenen honderdsten penning te
ligten , word door Amsterdam daarin niet bewilligd , en die stad blecf
bij deze weigering volharden, niettegenstaande eene plegtige bezending
der Staten derwaarts geschiedde. Minder zwarigheid maakte men,
om toe te treden in de nadere Unie of Vereeniging tusschen Gelderland
, Holland , Zeeland ,, ptrecht , Friesland en Överijssel. Ook werd,
ten aanzien der Admirali.tcit bewilligd in het helfen van convooigeld.
Prins W i l l e m I , die , bij zijne komstte A m s te r d am , in 1580, min-
zaam als , Stadhonder ingehaald en ontvangen werd, maakte weder
eenige verscliikking onder de burgervaandels, volgens welke de elf
kompagnien , onder eenen algemeenen Kolonei gesteld werden, terwijl
er een bijzondere Kolpnel over de vijf wijken aan de; oude zijde en
nog ¿en over de zes wijken aan de nieuwe zijde benoemd werd.
Na de afzwering van den Koning van Spanje, in 1581 , ontstond
er verschil tusschen de Staten en de stad, over hetal of niet heuden
der Satisfactie, waarvan de Staten begeerden , dat de stad zoude afzien«,
.terw.ijl.de Regering die wilde, in stand houden ; ten laatste werd men
het echter hier omtrent eens , en er werd genoegen genomen in zeker
ontwerp, dat de Prins gemaakt had.
Toen R o b e r t R o d l e t , Graaf van Leisester, in 1585 , .als Landvoogd
berwaarts overlywapn, bewilligde A m s te rd am in de hem opgedragene hoog-
lieid slechts in zpo yerre, als zulks met de voorregten van provincie en
stad bestaanbaar was. Men behandelde hem echter naar zijnen staat en
waardigheid, en haalde hemmet alle plegtigheid in. Weldra echter;Veran-
tierde dezevreugdin haat en afkeer tegen hem , veroorzaakt,;zoo door zijn
verbod van alle vaart en allen handel op Spanje, als wel voornamelijk
door het aanstellen van Kommissiirissen , tot het onderzoek van de
■ bpeken,der kooplieden,, of zij het gedaan verbod ook overtraden. Het
piakkaat, door hem op de zeevaart gemarkt,Word ras vernietigd , ook
verviel spoedig de irmnt, die hij hier had opgerigt. De Magistraat had
zieh intusschen, om zijne kwade voornemenste vcrijdclen, meeslergemaakt
van het slot le Muiden , zieh van de trouw der bürgeren verzekerd, en
*elfs èenice metalen slukken voor het sladhuis geplàatsl. Toen liij
nu den 5°October 1587 voor de tweede reis te A m s te rd am kwam , met
oop-merk, om de oude Regenten af en nieuwe'in de plaats te zetten,
ja zelfs , zoo als men later vernam , het voornemen. had ora veertien
der voornaamste voorstanders van. ’s. Lands vrijheid bij den kop tevat-
ten, ten einde hen eenen schandelijken dood te doen sterven ,. werd
zulks door het mannelijk gedrag van den Burgemeester P i e t e r L o r -
n e l i s z . Boom verijdcld-, waarop de Landwogft den 5 October weder naar
Utrecht vet'trok (l)v . ... ,
Men lepde zieh, tedezertijd, meer en meer op de uitbreiding van de
vaart en handel op de Oost-en West-Indien toe,- waartoe het piakkaat des
Konings van Spanje , bij hetwelk alle vaart der Nederlanders op zijne landen
verboden werd , gelegenheid verschafte. Zoodatmen in het jaar VÓV I
de eerste reis naar Oost-Indie ondernam,. wordende K p r s e l i s H o ü tm am
in 1595 derwaarts gezonden, niettegenstaande de reis van W i i l e m
B a r e n d s ongelukkig was afgeloopem, en- men. rigtte eene maatschappij
op, die den naam had van Maatseliappij van ver re, maar de vier
schepen-V waarmede H o d tm a n was in zee gestoken , kwamen na het
mtstaan van vele gevaren, in 1597 , niet zeer gelukkig terug. Evenwel
hield men aan en leidde den grond tot die Maatschappij , welke
later,, onder den naam van O o s t i n d i s c l i e C om p a f n i e ,
van zoo veel belang voor het land en de ingezetenen geweest is. ln
het jaar 1598 werden ook eenige schepen naar West-Indie gezonden,
om welke vaart te bevoorregten in 1597 eene- Maatschappiji werd
opgerigt, die zieh later met e e n e dergelijke , omstreeks dien tijd te Enk-
huizen opgerigt, vereenigd heeft, en toen den. naam van de g e co m b l-
n e e r d e c omp a g n i e nego e i e r e n d e op Ge nea (Guiana) schijnt
aangenomen te hebben. De Oostindisclie Maatschappij was intusschen met
vele-aanzienlijke deelliebbers vermeerderd , en bevond zieh daardoor in
staat, om onder bevel van J a i l o r S im o k sz v a n Nek , naderhand Burgemeester
dezer stad, eene vloot van acht schepen naar Oost-Indie te zen-
den - waarvan, na verlcop van vijftien maanden, vier, rijk geladen r
terug kwamen , "dcoh de vier anderen keerden niet voor het volgendo
jiar weder. Naar West-Indie waren mede* vele voordeelige logten
gedaan en er werden zoo vele goederen aangebragt, dat de Bewindheb-
bers dier Maatschappij ,. in 1600 , aan de Begering,. om eene bergplaats
daarvoor moesten verzoeken, zoo als hunt ook werd toegestaan.
Dfeze voordeelen w e r d e n - echter weder opgewogen door eene hevige
pest waarmede de inwoners in het volgende jaar bezocht werden, en
die in eene week 700 tot 800 menschen ten grave sleepte, zoo dat er
nieuwe begraafplaatsen moesten aangelegd worden.
De Oostindische Compagnie, nu hare wezenlijke opngting in lbOA
tot stand zoekende te beengen, werd door de Staten der Vcreenigde
gewesten , met een uitvoerig octrooi begiftigd , dat gedagtcckend was
op den 20 Maart ; toen werd zij verdeeld in zes kamers, als ééne
le A m s t e r d am , ééne in Zeeland, twee op de Maas, namelijk céne te
Delft en ééne te Rotterdam, voorts twee in het Noorderkwartier, ééne
te Hoorn en ééne te Enkhuizen, bebbende de kamer A m s ts r d am de
helft , Zeeland een vierde, en de overige kamers ieder een zestiende.
( 1 ) Het dcsLÎjcls te Amsterdam voergcvaliene vindt mea lU het breed* vermeld,
bij P . C. H o o f t , v e r v o l g h d e r N e d e r l a n d t s e h e H i s t o r i e n Amsterdam
1542, bl. 291, en ¡s daar uit overgenomeu in miine N i e u w e H e n n i i e r i n -
g e u u i l h e t g e b i e d d e r G e s c l i i e d c n i s , bl. 201 204« ,