lic te n , (lat deze (laardoor in goeden doen blijvcn konden , terwijl hurt
tevens ket genot word vergund van alle vrijheden , die de burgers van
Middelburg liadden.
De Ärnemuiders, bieimcdc echter met te vreden , en liever den zetel
van alle groote koopmanschappen in banne stad gevestigd ziende 7
stelden alle middelen in bet werk, om Middelburg in zijn regt te ver-
korten. Deze Iaatste stad deed linn ecliter merkelijke blijken van
afliankelijkbeid geven : zoo trok Middelburg jaarlijks van elken persoon ,
die te A e n em tiid en in de gilden der kranxers , tappers , timmerlieden ,
smeden en, fruiteniers w as, eenen seliellLng ; ook waren die gilden ge-
houden ieder jaar elk op zijnc b eu rt, ten zijnen koste, bet Heilige
Kruis in de Westmunsterkerk te Middelburg op- en af te stellen ; de
drie schutterijen van A rn em u id e n moesten de jaarlijksclie processie te
Middelburg, met hun geweer, trommelen , pijpen en wagens , bijwonen -T
die van A rn em u id e n moesten ook aan die van Middelburg aanzienlijke
sommen voor accijnsen en belastingen betalen, en daar te r stede te.
regt s ta a n ; behalve meer andere harde bepalingen, op bet stuk van
koopliandel en winkelnering , die hun door Middelburg opgelegd waren.
De Ärnemuiders, d it knellendejuk moede, besloten zieh daarover ten.
Hove te beklagen > maar de Middelburgers wisten daar hunne zaak
zoo goed te verdedigen , d a t , bij vonnis van Keizer K a r e l V , van.
23 Augustus 1531, de klagten der Ärnemuiders ongegrond werden
verklaard; hoewel die van Middelburg aanbevolen werd., de Arne-
.muiders met alle mogelijke vriendschap en bescheidenbeid te bekande-
leu. Deze laatsten hadden, bangende dit geding , den Keizer verzecht,
onmiddellijk onder zijnebescherming te sta an , en van Iiet gezag van
Middelburg gebeel ontslagen te worden , waarvoor zij aanboden
ja a rlijk s, zoo lang hunne welvaart duurde , den Keizer 300 gulden te
betalen ; maar ook dit verzoek werd van de band gewezen. Intus-
schen bleef de bloei der plaats aanhouden, door bet groot vertier
van alle waren, die de kooplieden, sehippers en bootsgezellen benoo-
digd hadden. De haven was op alle gelijden vervuld met geheele vloten
van afvarende ob aankomende- sebepen van alle natien. Zoo, kwamen
ten j.are 1496 , met de Spaansebe Prinses J o h a n n a , die , als bruid van
Fiwps de ScAoone , herwaarts kwam, op eenmaal 13a sebepen hier
te r reede , en in het ja ar 1522 vertrokken er meer dan 130 te gelijk
van d a a r, om Keizer K ae ee V uit Engeland af te halen.
In de burgerlijke oorlogen, die onder bet bestuur van F i e ip s I I ,
Koning van Spanje, uitbarstten, bad A rn em u id e n veel te lijden. Zieh,
ten jare 1572 bij de Vlissingers gevoegd hebbende, d ie , na het ver-
overen van Brielle door de Watergeuzen, zieh mede aan de zijde van
den Prins v a n O r a n j e hadden gesebaard, moest bet dit weldra, smar-
telijk bczuren. Want naauwlijks had A l v a bet gebeurde te Ylissingen
vernomen o fb jj zond eenige oude en erv.aren krijgsbenden naar Walr
cheren . die , A rn em u id e n aangetast en vechtenderhand' ingenomen hebbende
, aJdaar een verschrikkelijk bloedbad aanrigtten , en de plaats
deerlijk uitplunderden. Ook werd h e t, gedurende het beleg van Middel-
b u rg , jammerlijk verwoest door de Spaansche krijgsknecbten, d ie , bij
gebrek aan brandliout , de deuren en vensters der huizen daartoe ge-
bruikten, zoodatin de geheele plaats., slechts een enkel huis te vinden was,
dat deuren en vensters had', zijnde d a t , waar hunne Bevelhebber zijn
verblijf hield. Die schade werd evenwel den inwoners van A en em u id en ,
niet lang daarna vergoed; w an t, nadat de Spanjaarden , den 19 February
1 5 7 4 , M i d d e l b u r g en A r n em u id e n , te gelijker t ijd , aan den
Pries van Oranje hadden overgegeven , werd deze lautste plaats , bij
privilegie van 9 M a a rt, door dien Vorst tot eene stad verheven , en
van alle afhankelijkheid van Middelburg ontheven verklaard , zonder
dat de vertogen door de Regering van Middelburg daartegen gedaan,
iets konden uitwerken. Het moet ook omstreeks dezen tijd
geweest zijn , dat Kenab Sjmonsz IIasselaar, de heldin van Haarlem s
met het waagmeester- en ontvangerschap van den nieuwen impost
op den tu rf alliie r, beschonken werd. Tevens deed de Prins nu Arnemui-
x»en versterken, door eenen aarden wal, van verscheidene bastions voor-
zien , daarom been te leggen, die echter la te r, bij gebrek aan onder-
lioud, vervallen zijn , en van welke vestingwerken thaus niets inecr dan de
wallen aanwezig is. Bovendien kreeg Abnembiden de m a g t, om eene be-
noeming van personen te mögen inleveren, w a a ru it, bij den Prins of bij
den Gouverneur en Raden van Zeeland, eene wettige Magistraat zoude
worden aangesteld, om binnen bet regtsgebied van Abnemuide» , N i e u -
w e r k e r k e c n M o r t i e r e , criminele en civiele ju s titie te oeienen , op
denzelfden voet als te Middelburg plaats had , behalve , dat zij daar-
onitreut zouden staan ten ressorte van den Raad van Holland in cas van
Appel. En aangezien de stad door de- voorgaande burgerlijke oorlogen
zeer verachtcrd was, verkreeg zij , op eene klagte deswege,' aan den
voorzeiden Prins van Oranje ingediend, bij opene brieven, gegeven
den 2 6 Januarij 1 3 7 4 , verscheidene vrijheden en g u n sten , als
onder anderen, dat zij magt Irouden eene wckelijksche markldag des
Dingsdags, alsmede eene jaarniarkt , welke laatsle aldaar nog den
tweeden Pinksterdag gehouden wordt. Maar op het verzoek , dat
zij zieh , benevens andere steden voortaan zouden mögen- laten vinden
in de vergadering der Staten van Zeeland, kregen die van A r n e -
huipen to t antwoord, dat zij zieh met bet toegestane moesten verge-
»oegen.
In liet volgende ja a r begon men weder de vervallen hoofderi
Cu zeeweringen op te maken , alsmede watermolens , sluizen en ai wat
tot onderhoud van de stad noodzakelijk bevouden werd, waartoe
de Raad van Zeeland toeliet, dat men de inkomsten en accijnsen
van de stad bezwaren zoude met de verkooping van 200 guld.
lijfrenten en nog 200 gulden losrenten jaarlijks. Tot onderhoud van
gedachte werken werd toen ook bij den Prins van Oranje goedgekeurd ,
dat men van elk scliip leggende en meerende aan de hoofdon te
A b n em b id e n , maar aldaar niet te huis beboorende, telken reize zoude ont-
vangen zes grooten Vlaams (ongeveer 1 5 cents Ncderl.).
De vrijheid, in bet jaar 1 3 7 4 gegeven, d a t, binnen zes rfavolgende
jaren , de ingezetenen niet zouden gehouden oi bedwingelijk zijn in de
opzegging of aflossing van het kapitaal der renten, staande op liuizen,
bragt zoa veel te weeg, dat vele liuizen opgetimmerd werden , cn
toen hier later nog andere vrijheden bijkwamen, kreeg een ieder lust
in bet bouwen, en men konde de daartoe noodige penningen gerce-
dclijk bekonien ; de nering wakkerde aan , de scheepvaart nam to c ,
geheele vloten uit alle oorllen der wereld lieten zieh daar vinden ,
huis bij liuis werd gebouwd, en de welvaart vernxeerderde zoodanig,
d a t de stad de gjootte barer nering, de menigte van hare ingezete-
mm cn den toeloop van vreernde kooplieden en bootsgezellen naauwe-
lijks meer konde bevatten. Er lagen dikwijls drie rijen sebepen vom-
Arnejiuiden, waar zoovccl diepte was , dat vaartuigen van drie honderd
lasten gro o t, gaten in den boeg 1 | i 1 , zoo diep zonken , dat inen
kort daarna de vlaggcn niet meer zien koude. De groolste sebepen