koophandol toegestaan, die sedert vrijelijk door liet scheele koninprijk
gedreven werd, De Koophandol op dat dand geschieh meest opL?ssa-
hon Oporto er. Setubal of St .Uhes. Men zendt derwaarts: alfer*.
ßande zip cn-, garen- en wollen manufacturen, lijnwaden, katoenen stoffen,
s n e ^ S ä ’ H ’ was’,t°uwwerk » hennip , vlas , kruid en lood, staal,
ten l t 1 1 ’ P6ren bekkens’ PaPier> jlichtleder, s to i s c h , gezou- ten viscii , hanng en van tijd tot tijd grauen. Men bekomt van Li s-
® a 0 n ter,Ig • zout, wijn , katoen, wol, sumak, vijgen, rozijnen
anyszaad, olyfolie, oranjeappelen , chinaasappelen , citroenen, limoenen,
amandelen, goud, zilver en diamanten; van Opor t o: olie
J i jn , sumak enz., en van Se t u b a l veel zout. Ookhalen de Nederlan-
T .... MIJn van Ma d e r a , dien zij gedeeltelijk in die vervoeren. naar Oost- en West-
De Koopliandel op Frankrijk is te allen tijde sterk.door dö Ne-
aerianders gedreven, en met zonder aanzienlijke voordeelen voor de
“ r ’ f “ en oneindid meer koopwaren uit Frankrijk
he iVn -uTö' derw?arJts z°nd* Vöör den Munsterschen Vrede van
h rf V l I de Nederlandsche handel door het Fransehe
liof aanmerkehjk begunstigd Na dien tijd echter weigerde Frankriik
h e llt traktaten van koopliandel te vernieuwen, en dreigde nieuwe
eiastmgen op de Nederlandsche koopwaren te leggen. • De Afgezant
der Stalen vertoonde den Koning, dat men genoodzaakt S f f l
t ge“ af che waren’ die herwaarts werden gevoerd,
msgehjks te verhoögen ; hetwelk schadelijk voor Frankriik zou uitm
e T d i ln ^ br nder aan ’ dat « j- i l ijk . voor
land ,1 ne C" y erl'ji “nhoenen aan Fransche waren hier te
Jand werden vertierd. In het jaar 1662 werd er een handelsvootdTl
ffetr0 , !en beloofde er zieh, van weerskanten, vele
voordeelen van , doch men vond zieh ,* na weinige jaren, in ziide
7cr 'v a c »11 n g aanm e r k c 1 ij k bedrogen De Fransche Koning steh
V , h e tJaar 1667, zulke zware iukomende regten op de Nederland-
W r P' T n ’h 3l ela denrluSl ™* d- naar Frankrijk te
schann en f r " . f daarefnboven , in Frankrijk, Noordsche Maat-
van L . f?l .,men 10 den zin bad’ den Nederlanderen
I Z J ? p eY nimik te doen* De Stuten verboden toen den in-
der Fiansche wynen en brandewijnen. Men rigtte in Neder -
?z iin bWest e’U Weem .TdleT ™ter ,kGPo opV,a ” daFnr andSec hFer aWns0clhleenn sktoonffdpenn> doen deetde
hrt T a r 1672n' t T Stand tUSf ,ken Fra“Mjk: en de Staten barstte ’ in
sehen v J ’ w e*enen™ aiien °0rl°« Uit> die met den Nijmeeg-
Vfi'dno p ? n Jaa,r ennüffde. Men voegde bij het vredel
iaar 1662eöve t ^ a tL elk “ alle dee,en met dat het
leefd De V reenkwami doch’ cven f .het eerste, siecht werd nage-
de Nede 1 d T T m be^aarilen weder de Nederlandsche waren, en
de Nederhmders bevlytigden zieh daardoor te starker, om in liun eigen
land, gouden en z.lveren passementen, fluweelen, linten, hoeden
ten te T te ^rvaardigen , die zij vroeger uit Frankrijk plag’
en te halen. Het lierroepen van het edict van Nantes, in het jaar
wSen 1 , 1 CC" gr°Gt vH11'1' koopheden , die de Hervormde godsdi'Lst
kkeen^ iinnI uDEE gVVrrr«.ErEnM’ G*DE N | | hegten de Fransche bandweredeki.
ANDEN, en berokkenden Frankriik daardoor
.n 1Rto!m'ahe°t tCrSl tai'e De Franscben zaiien hnnnen misslag
van I t Üjaar i1m6J7i en bij \d e^n Ü trechtschedne nv an het jaar 1v7r1e5de,
de zaken op den vorigen voet te herstellcn , cn schäften te dien ernde
onderscheidene zware belastingen op de Nederlandsche waren af ,
doch het mögt weinig baten. De Fransche waren werden hier te lande
op verre na zoo vecl niet getrokken , als voorheen. Thans is de koopliandel
op Frankrijk weder aanzienlijk, en wordt voornamelijk gedreven op de
havens van Bay on ne , B o u r d e a u x , Dui nke r ken, Li b o u r -
ne Ma r s e i l ' l e , N a n t e s en R oc h e 11 e. Men voert derwaarts: la-
ltens liinwaden, koper, zoo gewerkt als ongewerkt, tin , lood, schryi-
pennen , beddenveeren , wol, specerijen en kruideryen , kamelotten ,
kaas, boter, raapolie, lijnolie , traan, aseh voor de zeepzieders, zwa-
vel, dnigen, liout, masten , harpuis , teer en pek, droogeryen verw-
stoffen , muscus, liennip , zaailijnzaad , vlas , beverwol , pelteryen,
juchtleder , späansch leder, kwikzilver | staal, ijzcren staven , koper-
draad , ijzerdraad, blik , koperrood, gom, galnoten, mdigo , verwhout,
suiker talk, kaarsen , tabak , meekrap, kamfer , rijst, anys , stytsei,
kanefas, touwwerk , haring, zalm , paarlen, diamanten enz. Men bekomt
uit F r a n k r i jk daarvoor terng: zijden manufacturen, lakens , kousen ,
handschoenen, hoeden, velerhande kramerijen , galanteric-, en mode-
waren, glas, wijnen , brandewijn , azijn, kastanjes , pruimen , rozynen ,
vijgen , olijven , gemlier , amandelen, noten , homg , was, sailraau ,
Spaansch groen , zout, zeep, olij , foelie en notenboomenhout.
De Koopliandel op het Britsche R i j k , die reeds in de middeleeu-
wen zeer aanmerkelijk was, nam kort na het ontstaan van de repnbliek
der V e r e e n ig d e N e d e r la t o e n , op nieuw , z e e r , in belangnjkheid toe,
maar later, toen de naijver der Engelschen eenige goederen zwaar
belastte en de invoer van onderscheidene andere geheel deed
verbieden, werd hij grootelijks gestremd. Die handel bloeit evenwel
thans nog voornamelijk te Ams t e r d am, R o t t e r d a m en te
Dordrecht , welke beide laatste steden echter beter gelegen zijn voor
de vaart op Londen en andere Engelsche plaatsen, dan Amsterdam.
Men vaart van hier op Lo n d e n , L i v e r p o o l , Br i stol , Hu 11,
Newc a s t l e , S u n d e r l a n d , Ed i n b u r g , Dubl in en Co r k ,
werwaarts men de navolgende goederen zendt: specerijen, geneesmiddelen
, vlas-, lijn-, raap-, hennip-, klaver-, karwei-, rnos-
taard-, uijen- en tuinzaden, raap- en lijnzaadkoeken , bloemwortels,
chicoi-eiwortel, aardappelen , vlas btezen , boonen erwten , eiken-
schors meekrap , honten hoepels , bezems, touwwera., genever , wyii,
ruwe zijde en afval van zijde, tarw, haver, zeildoek, papier, stytsei
, potasch , weedasch , lakmoes , blik , Orleans, marmer , smellkroe-
zen mineraalwater, eau de Cologne, vernis , terra de Sienna , tabaks-
piipen, aardrijkskundige haarten, beenderen, kalfshuiden, scliapen-
wol honin- , paling, en vooral boter, kaas , enz. De goederen , die
men van daär terug bekomt, zijn : ijzerdraad , ijzeren winkelwaren ,
spaden, schoppen , spijkers , platen, hoepels en ander ijzerwerk , staal,
vertinde platen , koper , koperen rollen , tin , lood , loodwit, krijt, vi-
triool , aluin, pijpaarde, vuursteenen, smee- eu steenkolen , klipzout,
a a r d e w e r k , manden, zouthandelaars-, apothekers-en vetwaren , lakens,
saaijen, flancllen en vele andere wollen stoffen, zijde, zijden en vollen
kousen, werk van vlas, hoeden, mutsen, rum, brandewijn, 1er-
sclie boter , talk, koeijen- en ossenhuiden , kalfsleder, lijm , traan ,
walvischbeenderen en paarden. , _ .
De vaart naar het Noorden en de Oostzee is eene van de eerste, welke
de inwoners dezer landen ondernomen hebben. Omtrent het nnd-
den der derliende eeuw gingen vele van de voornaamste steden van