omtrek der stad jammerlijke verwoestingen aan. In 1575, op den 22
Jarmarlj , leed zij wederom eenen geweldigcn schok, warit nadat de
stormen des oorlogs van hare muren sclienen geweken , werd zij ,
door eenen woedenden storm uit het Z. en Z. 0. keloopcn, zoodat
de Iluigendijk en Galgendijk bij Oudorp doorbraken en versebeidene
huizen, ja, alle molens , op een na , omver xvaaiden. Ook bralc de
Hondsbossche door, xvaardoor de West-Fricsche dijk, bij St. Maarten,
mede groote schade leed. Niet minder trof haar de feile storm uit
liet N. W. , op den 15 Augustus 1597 , waardoor de nieuwe bedijking
van de Zijpe doorbrak. Te zwaarder was in dien tijd de schade, om-
dat de landerijen in Noord-Holland zecr schaarsch werden door de
menigte van binnenmeren, en verscheidene kuislieden genoodzaakt waren
zieh naar Groningerland te begeven.
Het wapen van Alkmaar is van keel (rood), beladen met eene bürgt
van zilver, boven het Schild eene krans van sinople (groen), en tot schild-
houders twee leeuwen van keel.
ALKMAAR, voorname suikerplant. in Nedcrlandsch Guiana, kol.
Suriname, aan den linkeroever der Bcneden Commewijne , tusschen de
beide koflijplant. Zorgvliet en Nijd-en-Spijt, de eerstc beneden de andere
opwaarts gelegen , 1469 akk. groot met 172 slaven. Zij werkt
met eene stoommachine.
ALKMAAR, kl. eil. in Oost-Indie , tot den Sundaschen archipel
behoorende , in de Zee van Batavia, ten N. van het eil. Enkhuizen.
ALKMAARLrERHOÜT, boseh in Noord-Holland, ten N. van
Alkmaar en tegen de muren dezer stad aanpalcnde. Naar men wil,
zoudehet een ovcrblijfsel van het groote Schagerbosch zijn , datinover-
oude tijden een groot gedeelte van Holland moet beslagen hebben.
Thans is het 54 bund. 73 v. r. groot, en een bijzonder aangenaam
uitspanningsoord voor Alkmaars ihgezetenen , dat längs hoe meer ver-
fraaid wordt. In eene der lijnregte lauen heeft jaarlijks in de maand
Julij de beroemde harddraverij plaats, die sterk bezocht wordt, zoodat
in (1837) 10 paarden naar den prijs dongen. Na den afloop wordt de
overwinaar, door de stedelijke ¿•egering , met eene groote zilveren kof-
fijvaas, en de naastbij körnende met eenen fraaijen zilveren beker beloond.
ALKMAARDERMEER of L angemeer, meer in Kennemerland, prov.
Noord-Holland, arr. Alkmaar, kant. Alkmaar no. 1 , zieh van Aker-
sloot naar Uitgeest uitstrekkende , groot ongeveer 600 bund., waarvan
nagenoeg 400 bund. onder de gem. Akersloot en de overige onder
de gem. Uitgeest. Dit water heeft gemeenschap met de B a k k um e r-
v a a r t , met de Ma r k e r v a a r t en met het No o r d-h o l landsche
K a n a a l , welk laatste voor een gedeelte er längs loopt en alleen
door eenen zoogenaamden rijzen schutdam, tot beveiliging tegen den
golfslag enz. , da'arvan afgescheiden is.
ALKMAARDER OVERTOOM,. veelal genoemd de Zes W i e l e n ,
ligt in Kennemerland, prov. Noord-Holland, \ u. N. van Alkmaar
, en dient voor de communicatie met kleine vaartuigen tusschen
Alkmaar en Langendijk.
ALKMAARSCHE VAART, vaart, prov. Noord-Holland, die in
1661 gegraven is , en van Alkmaar längs de zuid- of zuidoostzijde van
de Schermer loopt, alwaar zij thans een gedeelte van het Noord-Hol-
landsche kanaal uitmaakt, vervolgens loopt zij, met eene Noordelijkc
bogt längs de Schermer, Schermerhorn, en de Beemster, schiet
voorts door Edam en valt aldaar in de Zuiderzee.
ALLA of W at Alla , riv. kl Oost-Indie, op het eil. Amboina,
schiereil. Leytimor. Van het Zuiden afkomende, loopt zij niet vor
van de stad Ambon in de baai tusschen Leytimor en Hitoe uit.
ALLAHAN-PANJANG , een der voornaamste kampongs of dorpeu
der Padres in Oost-Indie, op het eil. Sumatra, in het gew.
Kauw in de Menang Kabausche bovenlanden. In de nabijheid dezer
plaats is eene goudmijn, waaruit het goud gedeeltelijk op de
Padangsche markt gebragt wordt. De Padres v a n A llaiian- P anjang
worden benevens die van Bontjol voor de magtigste gehouden.
_ ALLAN , d. op Java. Zie Ahaus.
H ALLAS, d. in Oost-Indie, op de Oostkust van het eil. Sumatra,
landsch. Batta, kon. Simamire.
ALLAS, st. in Oost-Indie, op de westkust van het eil. Sumatra,
4° 13' N. Br. , 100° 28' O. L.
ALLAS , zeeengte in Oost-Indie. Zie Alass.
ALLER, oud adell. goed op de Veluwe, prov. Gelderland, 1 u. N.
W. van Putten, bestaande uit een oud heerenhuis , dat in eene drooge
gracht ligt, en eene geringe boerenwoning.
ALLER (OUD), eigenlijk O ldenaller , adell. huis op de Veluwe, prov.
Gelderland, 1 u. W. van Putten, digt aan de Zuiderzee, rondsom in eene
gracht gelegen , en heeft eene steenen brug, die in 1723 aangelegd is , en
onder welke men een verkoelkamertje vindt. Het is ook van eene buiten-
gracht voorzien , rondsom welke dennen- , taxis- en andere boomen geplant
zijn. Voorheen had het eene leenkamer , waaruit men bewijst, dat
het vroeger aan een adellijk geslacht behoord heeft. Duidelijk kan
men zien , dat dit huis op de grondvesten van een oud kasteel ge-
bouwd is. Thans is het een eigendom van den Heer A. W. Baron van
L y nden, van O lden aller en de S nor.
ALLERBORN of A l lesborn , d . groothert. Luxemburg, kw. en 6 u .
N. W. van Diekirch, gem. en | u . N. van Ober- Wampach, aan de
grenzen van Belgisch Luxemburg.
ALLERHUIZEN, voorm. huis in Eemland, prov. Utrecht, omtrent
Amersfoort, dat in een handvest van H endrik van V ia n en , achten der-
tigsten Bisschopvan Utrecht, voorkomt, maar waarvan men thans niet
eens meer de juiste plaats, waar het gestaan heeft, weet aan te duiden.
ALLERSMA, heerl. in de prov. Groningen. Zie Äldersma.
* ALLESMEER, d ., prov. Noord-Holland. Zie A alsmeer.
* ALLINGWIER of A llingaxvier , fraai d. in Friesland, kw. Wester-
goo, in het läge gedeelte der griet. Wohseradeel, arr. en 3$ u. W.
ten N. van Sneek, 1 u. W. van Boisward, aan het Koud-
of Makkumermeer, en daardoor zeer wel ter vischvangst gelegen. In
het jaar 1454 werd hier door de Bolswarders, onder G o s l ijk J ongama,
met behulp van andere Schieringers, het huis van J akle F eddes ver-
overd en verwoest, bij welke gelegenheid J akle met nog vijftien man
sneuvelde, waarop J ongama zieh van zijne goederen meester maakte.
Toon D ouwe S jaardama en Ero A ylva hier , in 1449 , een zwaar huis
wilden stichten , werden zij in hun werk gestoord, door J anke D odwama
en andere Yetkoopers, die alles vermeiden. Dit dorp t e l t , met het
daaronder behoorende geh. V ie rh u iz en , 125 inw.
De kerk van A llingaxvier , die eenen zeer zwaren toren heeft, is
aan de Herv., die tot de gem. Exmorra-en-Allingawier behooren.
De R. K. worden tot de statie van Boisward gerekeud.
ALLOYSEN, A lleuzen , A leesen of A loeysen , voorm. heerl. in den
Grooten-Zuid-lIollandschen-Waard, 1074 morgen (857 Ned. bund.
I. Deel, ' ¿ A / ’ s ? ' ^