ALDERAT (LAND VAN), verl. plant, in Nederlandsvh Guiana,
Suriname, op den linkeroever der lUatappica , tusschen Vadcrs-
zoru ten Z. en den grond van Bodenburg ten N. De Negers noe-
men haar P ituen S a f f ijn .
ALDERSMA of Allersma , heerl. aan den linkeroever van het Reit-
diep , in het Weslerkwartier, prov., arr. en 2 | u. N. W. van Groningen,
kant. en 2 ul N. ten 0. van Zuidhorn, gem. en J u.
O. ten N. van Ezinge, tlians een eigendom van den H. E. II. G. Heer
NV. Mi DE MaREES VAN SwiNDEREN.
ALDINGAHUISEN, oude naam van A lingaruisen. Zie dat woord.
ALDRINGA , voorm. adell. huis , in het Goorecht, prov. Groningen,
onder het d. Haren.
ALDRINGA, voorm. adell. huis, in het Westerkwartier, prov.
Groningen, onder het d. Niekerk.
ALECHMERE , A lmari , A lmeer of A lmere , water, prov. Holland ,
N. ged. , waarvan men bij de oude schrijvers gewag vindt gemaakt,
en dat waarschijnlijk een gedeelte van het Haarlemmermcer uitge-
maakt heeft, misschien ook wel dat dit geheele meer vroeger aldus
geheeten was , lioewel sommigen willen , dat men onder deze benaming
de Zuiderzee te verstaan hebbc. Keizer O tto I , schonk aan de
Utrechtsche kerk het regt der visscherij , en het kogschuld in A lmere ,
zijnde dit laatste eene belasting die zekere vaartuigen , koggen ge-
naamd, betalen moestcn. Op de lijst der goederen van de gezegde
kerk vindt men er de tienden van de netten bijgevoegd en A lmere
wordt daar vermeld , als liggende bij het riviertje Vennep , hetwelk
vroeger aan de westzijde van het Haarlemmermeer zijnen loop had en
zieh in dat meer ontlastte. In 874 werd de Noorman R ollo in de
nabijheid van dit water door de Friezen geslagen. Bij latere schrijvers
wordt het ook wel bij verbastering A alsmeer genoemd.
ALEM, voorheen A leym , A eliiem , en thans nog wel Aalhem ge-
noemd , d. in de Meijerij van 's Hertogenbosch, kw. Maasland, prov.
Noord-Braband, distr. en 3 u. N. van Boxtel, arr. en 3 u. N.
ten 0. van 's Hertogenbosch , kant. en 3 u. N. W. van Osch, gem.
Alem-Marcn-en-Ressel, aan de Maas , die hier eene groote bogt maakt,
waardoor het d. bijna als op een Schiereiland gelegen is , en ook veel
van de gedurige overstroomingen geleden heeft , zoo dat eene vrij
groote kerk en de voornaamste huizen in vroeger jaren weggespoeld
werden. De ingezeterien zagen zieh diensvolgens genoodzaakt hunne
woningen meer landwaarts inte verplaatsen en die eerste kerk, welke
voör deze overstrooming aan den linker oever der rivier lag , zoude
men nu aan den regteroever moeten zoeken. Eene tweede kerk is
mede door het water weggespoeld , en de derde, die thans nog be-
sta a t, zijnde een klein gebouw met een torentje op het midden,. is
in 1719 gebouwd , en thans in gebruik bij deHerv., die tot de gem.
van Lith-Iithoijen-Kessel-Alem-en-Maren behooren. Toen men ditkerkje
begon te bouwen , vond men , bij liet graven aan den oever der Maas
eene kist van gehouwen arduinsteen, waarin eenige overblijfsels van
een verteerd ligehaam gevonden werden. Den 21. Aug. 1768 sloeg
de bliksem in d it' kerkje, terwijl men bezig was er den dag des
Heeren te vieren , niemand werd evenwel daardoor beschadigd , be-
halve twee personen , die zeer ligt gekwetst werden , ofschoon het
geheele gebouw in een oogenblik als met vuurstralen. vervuld werd,
die heen en weder door de kerk vlogen , en de spaanders van balken
en planken deden ncdervallen.
Den 18 Aug. 1737 werd, van wege de Staten, aan de R. K. vaa
A lem toegestaan eene nieuwe kerksenuur te bouwen, welke den H.
H ubertus als beschermheilige viert, terwijl de H. O dra lda, die te Alem
zoude begraven zijn , hier met bijzonderen eerbied aangeroepen wordt.
De statie der R. IC. behoort tot het voorm. bisd. of vic. gener. apost.
van 's Hertogenbosch, in het dek. van Orthen, en telt 210 zielen;
voorts heeft men hier eene dorpschool met 33 leerlingen , 42 h. en
ruim 230 inw., die in landbouw, visscherij en het werken aan de dij-
ken längs de Maas hun bestaan vinden, onder welke 14 Joden,
slechts 4 Hcrv. en de overige R. K. zijn.
Alem is eene heerl. , die vroeger aan de Abdij van St. Geer-
truida in het Land van Luik toebehoorde, en waaraan z ij, tot
aan de vernietiging dier abdij, verbleven is. Omtrent het jaar 1146
had O tto , Graaf van D uras , zijn goed A leym aan dat klooster
gegeven , maar de Abt geraakte daarover in geschil met A rnulfus ,
de zoon van O t t o , hetwelk evenwel in 1130 werd bij gelegd , opvoor-
waarde, dat de Abt daarvoor een ander goed zoude afstaan. Na
welken tijd de Abten altijd in het gerust bezit gebleven zijn , hoewel
men het als iets bijzonders kan aanmerkert, dat Jan I I , Hertog van
Braband, in 1306, het gemaal over die plaats aan den Heer van
K essel schonk. Thans behoort deze heerlijkh. aan het domein.
Ter plaatse , waar thans het dorp A lem gelegen is, moet, naar men
wil, in C aesars tijd , een gevecht tusschen de Romeinen en de Tenc-
teren en Usipeten voorgevallen zijn. In 1672 leed dit dorp veel bij
den doortogt der Franschen onder den Maarschalk de T urennb. In
1740 moest het andermaal groote schade lijden , doordien het geheel
van water overstroomd werd, en in 1823 had h e t, met eenige nab urige
dorpen , eengehjk lo t, door eene doorbraak, die hier in den Maasdijk viel.
ALEM-MAREN-EN-KESSEL , gem. in de Meijerij van 's Hertogenbosch,
kw. Maasland, prov. Noord-Braband, distr. Boxtel, arr.
's Hertogenbosch, kant. Oss, (9 m. k. , 1 s. d. 2 ged.) palende N.
aan de Maas, 0. aan Lith en Lithooijen , Z. aan Rosmalen , W. aan
Rosmalen en de Maas.
Het bevat de dorpjes A l em , M a r e n en K e s s e l , het gehucht
W i l t , een gedeelte van G ew ä n d e , benevens den pold. van het
L a a g II e m a a 1, en heeft 2 Herv. kerken , 3 R. K. kecken, 3 scho-
len , twee veren over de Maas, 191 h. , en ruim 1000 inw. Vroeger
stond te Kessel, in deze gem., een kasteel en er was te Gewände eene
schans aangelegd, die na den Belgischen opstand wel weder opgemaakt
maar thans andermaal vervallen is.
Het wapen dezer gemeente is een zwarte loopende leeuw op een
zilver veld.
ALEMSGEWANDE, dat gedeelte van de buurt Gewände in de
Meijerij van's Hertogenbosch, kw. Maasland, prov. Noord-Braband,
dat tot het d. Alem, in de gem. Alem-Maren-en-Kessel behoort.
Het ligt in het distr. en 4u. N. van Boxtel, arr. en 2 ii.-van'sllerto-
genbosch, kant. en 3 u. van Oss, 1 u. ten Z. van Alem, en wordt
meestal de B laauwe S luis genaamd, naar eene hardsteenen sluis, al-
daar tot uitwatering van de polders het Hoog- en Laag- Hemaal aan-
gelegd.
ALEN, geh. , prov. Drenthe. Zie A alden.
ALEND0RP , A llendorp of A llendorf , voorm. Riddermatig goed
in het Nederkwarlier, prov. Utrecht, onder Vleuten, nabij de Meern ,
nu niet meer dan eene landhoeve met ongeveer 30 bund. land.
I . D e e l , ß