vreezende , dat zijn kFijgsgeluk hem stouter most make», den \ te.
dehandel met alien ijver voortzetteden, waarop eindeliik, na langdralen
den 10 Augustus 1678, de yrede tussehen de Staten en Frankrijk
te N y m e g e n getroffen werd. De Engelschen en de andere bondgenooten
namen er weinig genoegen in. .
Naauwelijks had men de zoetigheid des vredes gesmaakt, of men
hegon voor eenen meuwen oorlog te vreezen. De Koning van Erankriik
hneld nog veel volk op de been. Er viel eenig geschil voor tussclien
hem en .de Staten , over .de achterstallige brandschattingen van eenige
stedcn in S ta a ts -B r a-band, waarover hij de Staten met nieuwe onlusten
bedreigde. Ook wilde hij hen noodzaken, een verdedigend. verbond
met hem aan te gaan hetgeen hem geweigerd werd. In de Spaansche
JNederlanden bedreef hij onderseheidene vijandelijkheden, ofschoon de
vrede tussehen hem en Spanje reeds voorlang gesloten was. Hij deed
zieh een groot gedeelte van Luxemburg toeeigenen, door geregtshoven ,
die hy zelf had opgerigt. De Staten sloten daarop in 1681 een verbond
met Zweden , aan hetwelk de Keizer sedert ook deelnam, en waarbii
men elkanderen verpligtte, den Munsterschen en den Nijmeegschen vrede
te handhaven. De Koning van Engeland werd er ook toe genoodigd •
maar deze, m de belangen van Frankrijk zijnde , weigerde er in toe te tre-
den. Koning Lobewuk maakte zieh, in het volgende jaar, onder zeker
voorwendsel, meester van het Prinsdom Oranje, zonder dat de Staten
hem be w egen Lon den , dit aan den wettigen Prins in te ruimen. In
bet jaar 1683 verklaarde Spanje den oorlog aan Frankrijk: maar de
Staten , eenen meuwen oorlog duckende, bewogen den Koning van
panje, dmtoLgeen vrede te brengen was, om een bestand van twintig
jaren met Frankrijk aan te gaan.p waar zij den Prins van O r a n je
. gaarne in begrepen hadden , doch dit gelukte niet.
K a r e l I I I Koning van Engeland, in het begin , van het iaar 1683
overleden zijnde, werd door zijnen broeder, den Hertog van York
onder den naam van J acobus I I , opgevolgd. Deze deed de Staten
wel verzekeren van zijne begeerte , om vrede met hen te onderhou-
den ; doch men bespeurde weldra, dat er op zijne belofte geen staat
te maken was. Hy scheen heimelijk naar gelegenheid te zoeken, om
hen te beoorlogen Ook wilde hij zijn geheele rijk de Roomsehe gods-
dienst, die hij omhelsd had, doen aannemen. De geboorte van eenen
Prins van Wallis , die m de tegenwoordigheid voorviel van lieden,
welke volkomen s Konings belangen war« toegedaan , werd bij velen
verdacht gehenden. De Protestantsche onderdanen van Engeland,
den ondergang van lninne vrijheid en godsdienst te gemoet ziende,
handelden over de middelen , om dezen val te voorkomen , met den
Prins en de Pnnses van O ra nje , welke laatste eene dochter van J acobos II
was. De Staten middelerwijl ziende | wat zij van Frankrijk en
Engeland te hopen hadden , begonnen eene sterke vloot uit te rusten.
In den herfst van het jaar 1688, kwam er een geschrift in het licht,
vaar ij e Engelschen den Prins en de Prinses van O ban je baden,
om tot hen over te komen , en de wetten te herstellen , die Koning
J acobus verbroken en geschonden had. Te gelijk werd er een besluit
de ^%emeene Staten in het licht gegeven , waarbij zij reden ga-
ven vanhunvoornemen, om den Prins , op zijnen togt naar Engeland ,
met eene vloot_ by te staan. De Prins stak in October in zee, en
kwam behouden m Engeland aan , waar hij, aangezien Koning J acobus
van elk verlaten en u,t het rijk gevlugt was , nevens zijne gemalin , in
e egin es volgenden jaars , ten koninklijken troorj verheven werd.
Vöör het oinde van het jaar 1688 had Frankrijk den oorloaf reeds weder aan
den Keizer en de Staten verklaard, en de vijandelijkheden begonnen.
Met den aan v a n . des jaars 1689, zeiden de Staten Frankrijk
ook den oorW aan. Hierop volgden de wederzijdsche oorlogsverklarin-
gen van Frankrijk aan Spanje en den meuwen Koning van Engeland,
en van den Keizer, Spanje ett Engeland aan Frankrijk. De Ilcrtog
van Savoije verklaarde zieh , in het volgende jaar, ook voor de Bond-
genooten en tegen Frankrijk.
In het jaar 1692, ondernamen dcFransehen eene landing op de kosten
van Engeland, ten einde Koning J acobus, die de vlugt naar Frankrijk geno-
men had , op den Engelschen troon te herstellen , doelr deze aanslag werd
geheel verijdcld, door eene overwinning, die onze vloot op de Fran-
sclien behaalde. De Koning van Frankrijk jvon zoo weinig bij dezen
oorlog, dat hij; in het jaar 1693; de Staten, dooromwegen, ora
vrede liet aanzoeken. Men bood hun de verzekering hunner grenzen en
andere voordeelen aan , doch zij gaven zijnen voorslagen geen gehoor.
Koning W illem III, in den aanvang van het jaar 1693 , zijne gemalin
verloren liebbende , behield nu all ecu de koninklijke waardigheid ,
die hem en zijne gemalin was opgedragen geweest. In het volgende
jaar ondernam Koning J acobus wederom eene landing in Engeland , die
echter andermaal vruchteloos afliep. Zoo ging het ook inet oriderschei-
denc zamenzweringen tegen het leven van Koning W illem , die allein
tijds ontdekt werden. De Hertog van Savoije , zieh van de bondgenooten
afgesclieiden hebbende, maakte vrede met Frankrijk. Van den algemeenen
vrede werd nil wederom met nicer ernst gesproken , en het Huis te Rijs-
wij k tot handelplaats verkoren. Men zond Gevolmagtigdeu derwaarts, en
maakte een aanvang met de onderhandelingen. Eindelijk werd de
vrede tussehen Frankrijk , Spanje, Engeland en de Staten, op den 29
September 1697, aldaar getroffen, terwijl de Keizer ook eenen stilstand van
wapenen sloot, die eerlang in eenen volkomenen vrede veranderd werd.
Na het sluiten van den vrede , deden de Staten eene herziening van
hunne krijgsmagt, en, even als of zij eenen nieuwen oorlog voorza-
gen, versterkten zij eenige grensvestingen, die in eenen siechten staat
waren.
De Koning van Spanje , K arel I I , werd door gedurige onpasselijk-
heid dermate overvallen , 1 dat men voor zijn leven begon te vreezen.
Hij had geene kinderen , en het stond geschapen , dat er , na zijnen dood ,
aanmerkelijke geschillert over de opvolging in het rijk zouden ontstaan.
Men wist, dat Frankrijk de Spaansche kroon in zijn huis zocht over
te brengen , onaangezien F il ip s IV de nakomelingen van zijne zuster,
P a r ia , moeder van Keizer L eopold , daartoe beuoemd had, ingeval
zijn zoon , K arel I I , zonder nakomelingschap overleed. Dit bewoog
den Koning van Engeland en de Staten, die bij de opvolging in het
koningrijk Spanje belang hadden, om , met het begin van het jaar
1700 , een verdragmet Frankrijk te sluiten , bekend onder den naam van
WU'raktaat van partage. Bij dit V erdrag werden de landen des Konings
van Spanje , na zijnen dood , voor het grootste gedeelte toegewezen aan
>|Karel van O ost enr ijk , tweeden zoon van Keizer L eopold , terwijl de
fkleinzoon des Konings van Frankrijk zieh met de Koningrijken Na-
,pels en Italie zoude te vreden houden. Veel moeile had het den
ifKoning van Frankrijk gekost, om de Staten en Engeland tot het
iteekenen van dit verbond over te halen, want men voorzag maar
al te wel, dat zijne magt, door het aanwinnen van zulke aanzien-
I li rijken, te groot zoude worden. De vrees voor eenen nieuwen