f. &.a->
waren van des Graven bede en h ee rv aart, maar aangezien liij geen
bricven van die vrijheid vertoonen konde , wees W i l l e m III oide Goede,
, rr‘?.a, ' an Holland, bij opene brieven , gegeven te Geertruidenberg , des
Vrijdags voor Allerheiligen van bet ja a r 1 5 3 5 , d a t , zoo lang de Abt
van gmond, zoodanig voorregt niet konde bewijzen, met verlijbrievenvan
den Graaf of zijne voorzaten | of met betere bescheiden dan den Graaf
to t dien tijd toe vertoond waren , die van P a p s w o u d e , welke geen
we geboien lieden waren, des Graven bede en heerfvaart met zijne
ueden van den hove van Delft gelden zouden , even als zij dit voor-
maals gedaan hadden , bij der voorgaande Graven- tijde. ¿Tr A ^ h
A b t s w o u d e is vermaard als de geboortepl. van den landman H u b e r t
K o r n e h s z P o o t , die er den 29 Jannarij 1689 het licht z a g , en den 51
lfecemberl73a te Delft overleed, na zieh als een voortreffelijk dichter
4h“ ben dP-en kennen. « r f ^
ABU, brandende berg in Oost-Indie. Zie Aboe. Sfr ■■■■
ABUBU of Abobo, d. in Oost-Indie, op den Z. 0 . hoek van het
Ambonsche eil. Nousalaut, | ui van Titawai. De weg van Titawai is
aangenaam loopende meest door het bosch , längs het Strand. In den
omtie vindt men eene groote verscheidenlieid van geboomte, als :
*afj° 5 pisang , gabba gabba , kanarie en klappers ; maar het water,
d a t van de bergen in beekjes afstort, is er siecht, als hebbende eene
kleur van zeepsap of flaauw melkwit, hetgeen waarschijnlijk aan den
aardvan den grond, waarover het vloeit, moet worden toegeschreven.
Het Staat onder eenen P a tti, die in het begin der vorige eeuw over
10L 1 weerbare mannen en 125 dati’s gebied voerde. In
1823 waren er 400 zielen. De Herv. gem. , die er een aardig kerkie
heeft, telde toen 116 leden , en de school werd er door 103 kinde-
ren bezocht.
AB WEILER ,d. geb. in Luxemburg, kw. en 2 u. Z. van Luxemburg
, gem. Bettemburg.
ACARANO, kreek in IVederlandsch Guiana, kol. Suriname, die
uit een woest, onbewoond bosch voorkomt en zieh, met eenen Noord-
oostelyken loop, in de breede Copjjename ontlast.
ACAT, eil. in de Oost-Indie. Zie Akat.
ACCARIBO , suikerplant. in IVederlandsch Guiana, kol. Suriname,
aan den linker oever der Suriname, tusschen de suikerplant. Waterfand
ten Z, , en den verlaten grond Smalkalden ten N. , 2580
akk. groot, met 140 slaven. a <<- .
ACCODA of Akoda, d. en factorij in Afrika , in Opper-Guinea, aan de
<*oiidkvst opdts O. puntvan Kaap der drie Punten (Cabo de TresPuntas).
CO 0RIB0 , koflijplant. in TVederlandsch Guiana, kol. Suj 'inamej
aan den regier oever der Cottica, ten O. door Nicuw Mocha , ten W. door
de verlaten grond Vlaardingen bepaald en 1000 akk. eroot met 190
slaven. Het is eene der beste van de kolonie ; woonhuizen , gebouwen,
turnen enz. zijn met zeer veel smaak aangelegd. De Negers noemen
deze plant. Boeje. ü
ACHAMBONE, d. in A f r i k a , in Opper-Guinea, aan de Goudkust,
Anton1 ligt aan ^ en VOet van eene rots ’ waarop het fort
ATS,m’ koninSHj b op Sumatra. ZieAwiE«.
' w i e- ’ ln *>' Aciieen-Head , kaap in Oost-Indie,
bet zijnde het N- w - einde IN. n. 115 ly 4d L. van « eil. 5° 26'
ACHEM of A c h im , koningrijk op Sumatra. Zie A t s j i e i i .
V I&BE t'r> b- t- ¿J'r%rtr4-J}. j
s A s / f r Z Z Ü / e '/A i / A ■*-•**-A . ( fvunt- X .n lM
ACHLUM , ook wel Acutelum geheeten, d. , prov. Friesland, kw. Wes-
tergoo, griet. Franekeradeel, arr. en 4 u. Z. W. ten W. van Leeuwarden ,
kant. en 1 u. Z.W. van Franelcer, 1 u. Z.O. ten 0. van Harlingen en 2 u.
N. W. van Boisward, aan eenen binnendijk , die de Slachtedijk en
daar in het bijzonder de Achlumer-Slachtedijk genoemd wordt. Het
is , wat de landerijen en boerenplaatscn betreft, zeer uitgestrekt, hoe-
wel de kerkbuurt niet zeer groot is , en door de onregelmatige plaat-
sing der huizen weinig aanzien heeft; ook zijn de landerijen, die tot
dit dorp behooren, om hare vlakte en hären somtijds onbruikbaren aard
bekend. Onder dit dorp liggen de gehuchten E s e l u m a b u r e n ,
Ge l t e r p , L u e d um en Sops um. Voorheen had men hier ook
de staten, Of f i n g a h u i z e n en B e n y s t e n , benevens een
klooster, het Ac h l u m e r k o n v e n t genoemd. De kerk,
waarin geen orgel gevonden wordt, Staat op eenen vrij hoogen terp ,
is tevens van eenen spitsen toren voorzien, die op het laatst der vorige
eeuw gebouwd is , en waarin de beide klokken uit den ouden stom-
pen toren overgebragt zijn. Men heeft hier eene goede school, en
500 inw. , van welke de Herv. sedert de Reformatie met die van Hit-
sum gecombineerd zijn. Toen de parochiekerk van A chlum nog aan
de R. K. behoorde , stond zij onder het dek. van Franeker, en moest
aan de St. Jans kerk te Utrecht jaarlijks 12 Schilden (27 guld.)
betalen. Thans behooren de hier wonenden van die gezindte tot de
. statie van Franeker.
ACHLUM-EN-HITSUM, kerk. gem.,prov. Friesl. , klass. van Harlingen,
ring van Franeker. Zij heeft twee kerken en eenen Predikant,
die, even als zulks, op weinige uitzonderingen na , overal in Friesland het
geval is, door de floreenpligtigen beroepen wordt, en telt 500 zielen. Reeds
van de Kerkliervorming af heeft deze combinatie bestaan , en is door
eenen Predikant bediend geworden, die om den derden zondag ’s voor-
middags te Hitsum moet prediken, en er tweemaal in het jaar het
H. Avondmaal bedienen. De eerste Predikant , dien men hier vermeld
vindt, was H enricus Orteianus , die er in 1595 nog in dienst was.
Onder de later hier gestaan hebbende leeraren verdient melding de
door zijne gedrukte leerredenen beroemd gewordene D ominicus Goltziüs.
ACHLUMER KONVENT, voormalig klooster van reguliere kanoniken,
pro\. Friesland, kw. Westergoo, griet. Franekeradeel, bewesten
.! de kerk van Achlum. Het was door de kanoniken van Ludingakerk
11 (gesticht, hoewel het niet altijd aan dit klooster schijnt onderwor-
$jfi ’ypen te zijn gebleven , maar het is vermoedelijk na de vernedering van
Ludingakerk, een gesticht op zieh zelf of wel daarmede aan een
ander klooster onderworpen geworden. Het werd tijdens den Spaansehen
oorlog verwoest.
ACHT of Agt ook wel Op Acht, geh. in de Meijerij van ’s Hertogenbosch,
kw. Kempenland, prov. Noord-Braband, dist. en 1 | it.
Z. O. van Oirschot, arr., kant. en 1 u. N. W. van Eindhoven,
gem. Woensel-en-Echart, 1 u. N. W. ten W. van Woensel.
Het bestaat uit een vijftigtal , tusschen den straatweg van ’s Hertogenbosch
op Eindhoven en den dijk van Oirschot op Eindhoven in de
heide verspreid liggende woningen. Men wil, dat deze beide wegen
voorheen, ter hoogte van dit gehucht, zeer onveilig waren. Vroeger
stond hier eene kapel, die echter sedert lang vervallen is. ZA Aa*nh.
—'r ACHT EN ZESTIG MORGEN (DE), pold. in het Land van IJsel-
monde, prov. Zuid-IIolland, arr. Dordrecht, kant. Ridderkerk, gem.
Oost-en-West-IJsselmonde. s ? A ■
.—Ar Z /uZ*Z'sssa/ sZ s r Z / . ( jiIirtr. -Kil J
¿ s A /Z s j A c y 'C v* A rZ s c -A . + a* & . { hswvt JI. llo/I.J