68 A L G E Si £ E N Q V E R Z I G tf.
plaatsen van liefdadigheid of van de koloniiin der maatschappij Vatl
weldadiglicid. Meer dan 78,000 lecrlingen genieten onderwijs op deze
scholen. De. b i j z o n d e r e s c h o l e n zijn onderscheiden inweek-
s e h o le n , aanwczig in de gemecnten ten platten lande, en w el ke
niet uitsluitend voor. de armen bestemd zijn; in z o n d a g s c h e
s c k o . l e n , waarin ook volwassencn worden onderwezen ; cn in be-
wa a r s ch o b e n , waarin kinderen, beneden de 6 jaren ond, worden
opgenomen. De weekscholen zijn ten gelale van 6 , de Zondagsche scholen
ten getale van 19, cn de bewaarscholen ten getale van 8 . De kosten
van het onderwijs dier bijzondere scbolen, worden gedragcn door
genootschappen of door partieulieren.
W erkscholen zijn er 4 , als: te ’s He r t o gc n bo s c h, te Ni jmeg
e n , te Zwol l e en te Kam p e n , qngeveer 800 leerlingen genieten
daarin onderwijs.
Het gesticht van doofstomrnen, te Gr o n i n g e n , door wijlen den
Hoogleeraar H. I). Guyot , met belmlp van eenige menschenvrienden 4
opgerigt, deelde bestendig in de bescherming en ondersteunmg der
elkander opgevolgd hebbende Gouvernementen dezer landen, en genict
die inzonderheid van Z. M. Het vindt zijn bestaan in de toelagen der
leden , wier getal men op nagenoeg 4000 begroot, waarbij komen donation
en legalen , en een jaarlijksclie landssubsidie. Het instituut be-
staattbans ait 76 departementen, en wordt bestuurd door eene hoofd-
directie, bestaande nit eenen Yoorzitter, eenen.Secretaris en vijf andere
Leden. Er zijn 166 kweekelingen, onder welke 91 jongens en 78
meisjes. De kweekelingen worden , lietzij kosteloos , helzij tegen be-
taling van kostgeld, opgenomen, naarmate de ouders der kinderen
zulks al dan niet kunnen beköstigen.
Het instituut voor onderwijs van hlinden , te Amsterdam gevestigd,
is zijn oorsprong verscliuldigd aan de menscblicvendbeid der vrij-
metselaren, die "het in 1808 opgerigt bebben, en het wordt door
vrijwillige bijdragen onderhouden. Het gesticht wordt bestuurd door
eene coniinissie ; het is bestemd voor beide geslacbten , en om daarin
opgenomen te worden, moeten de kinderen van 6 tot 12 jaren oud
zijn ; de bcboefligen worden kosteloos opgenomen ; het getal der leerlingen
is 56.
De werhplaatsen van liefdadigheid z i jn ten getale van ¿ i. Zj j worden
gevpnden in do provincien G e l d e r l a n d , Ho l l a n d , Zeeland,
F r i e s l a n d . Ove r i j s s e l en Gr o n i n g e n . Het getal personen ,
aan welke jaarlijks wordt werk verschaft, beloopt ongeveer 5,600;
van welke ruim 800 tevens gehuisvest en gevoed worden, cn waarvan
bet werkhuis te Amsterdam er meer dan 700 bevat. In die werk-
plaatsen, waarin tevens huisvesting en voeding wordt verschaft, bc-
taalt men slechts een gedeelte van het werkloon.
De kolonien der maatschappij van weldadiglieid zijn gevestigd in de
provincien F r i e s l a n d , Ove r i j s s e l en D r e n t h e ; zij bestaan
uit drie vr i je koloni i i n, twee g e s t i eh t e n v o o r bed el aars,
eene S t r a f k o l o n i e en een o p v o e d in g s g est ic h t voor den
l an d b o uw te Watercn. De vrije kolonien bevatten 545 gebouwen,
waaronder 4 kerken, 5 hoofdgebouwen , 108 bijgebouwen, 5 op zieh
zelf staande scboolgcbouwen, 11 afzonderlijke fabrijken, 59 groote
hoeven e n 575 kleinere. De bewerkte gronden bevatten 2,848 bunders.
Op den 1 Januarij 1859 bedroeg de bevolking der kolonien
8270 personen, onder welke 524 ambtenaren en hunne huisgezinnen ,
voorts 2287, behoorende tot huisgezinnen van kolonisten, 487 , behoorendc
tot de arbeidersbuisgezinnen , 852 van de veteranenhuisgc-
zinnen, 1854 weezen , vondelingen of verlaten kinderen, 75 kweckc-
lingen , in het opvoedingsgesticht voor den landbouw , 2415 bedelaars
en 100 straf-kolonisien.
Het genootschap tot zedelijke verbetering der gevangenen wordt gere-
kend onder de instellingen, welke strekken tot vermindering van het
getal der armen , omdat het grootste getal den gevangenen tot de
behoeftige klasse behoort, en al hetgeen te kunnen voordeele verrigt
wordt, niet zonder invloed op den Staat der armen is. Het genootschap
, dat zieh met hunne zedelijke verbetering bezig houdt, telt
ruim 4000 leden. Het koofdbestuur houdt zijne zittingen te Amsterdam;
het heeft 56 onderbesturcn, behalve 1 in do kolonie S u riname.
De regtstreeksche bemoeijingen van het genootschap liadden
zieh op den 51 December 1852 tot 881 personen u i tg e s t r e k t289
kunner hadden , door des genootschaps zorg, godsdienstig onderwijs
genoten; 202 waren in het lezen, schrijven en rekenen geoofend;
70 hadden werk bekomen, en 5.20 ontslagenen waren in staat gesteld,
oin in hunne bekoetten te voorzien. Bovendien was aan nog 1,566‘
personen, in gevangenissen opgesloten zijnde , in welke, van Gouvernements
wege, godsdienstig onderrigt, sclioulonderw'ijs en arbeid wordt
verschaft, eene zijdelingsche zorg voor hunne zedelijke vorming besteed,
door bezoeken en toespraken van de bestuurders der afdeelingen.
Er zijn alzoo 1996 instellingen, welke strekken tot vermindering van
het getal der armen, van welke 1965 gemeentelijk, terwijl de ove-
rige eene meer algemeene bestemming hebben; deze laatste zijn : het
g e s t i c h t voor d o o f s t omr n e n ; dat voor b l i n d e n ; dö
k o l o n i e n d e r m aa t s c h a p p i j van w e l d a d i g h e i d j en
het g e n o o t s c h a p t o t z e d e l i j k e v e r b e t e r i n g d e r gev
a n g e n e n .
Onder de instellingen tot voorkoming van of hulp in armoede be-
hooren: de b a n k e n v a n l e e n i n g , de zi ehen- en b e g r a -
fe a i s b u s s e n , de we d uwe n - en w e e z e n f o n d s e n en de
s p a a r b a nken.
Banken van leening zijn er 92. Zij bestaan in alle provincien;
74 zijn verpacht, of, ten gevolge eener bijzondere vesgunning, door
partieulieren gehouden; 18 worden door admiuistratien. van liefdadigheid
beheerd.
Ziehen- en begravenisbussen bestaan er 274, die in de- provincien
No o r d - B r a b a n d , Ge l d e r l an d , H ol l a n d , Z e e l a n d , ’
U t r e c h t , F r i e s l a n d en Ov e r i j s s e l gevestigd zijn. De*
meesten hebben ten oogmerk om, tegen eene wekolijksche of maan-
delijksche bijdrage , in geval van ziekte , genees- en keelkundige hulp
te verschaffen, en om , bij overlijden, in de begrafeniskosfen te
voorzien. Het getal der deelnemers- in deze bussen beloopt meer,
dan 67,000.
Weduwen- en weezenfondsen heeft men er 16. Zij. zijn opgerigt
door partieulieren , eenige- om daarmede winsten te doen, andere
uit louter weldadige inzigten , en worden gevonden in de provincien :
No o r d - B r a b a n d , G e l d e r l a n d , Ho l l a n d , Z e e l a n d ,
F r i e s l a n d , Ov e r i j s s e l , Gr o n i n g e n en Dr e n t h e . De aard
dezer. instellingen is , om aan weduwen en weezen van overledene
deelhebbers, middelen van bestaan te verzekeren. Het getal deelheb-
bers beloopt meer, dan 2400; dat der personen, die pensioenen
ontvangen ; inear, dan 700.