oorlog deed er hen echter toe overgaan. K a b e l I I , Koning tian Spank
overleed nog in lietzelfdc jaar op den 1 November. Koning L o d e w i«
^ terstond tiding van K a b e l s dood had, ontbood zijnen klein-
zooii F i l i p s Ilertog van Anjou, bij zieh, en maakte hem, in tegen-
woordigheid van den Spaanschen gezant, bekend , dat Koning Kabel
hem Koning van Spanje gemaakt had. Tenzelfden tijde toonde men eenen i
uitersten wil, waarbij dc Koning van Spanje den Hertog van Anjou tot
zijnen onmiddellijken opvolger benoemde. De Hertog begaf zieh terstond
naar Spanje , waarhij welhaast voor Koning erkend werd. De Koning van
rankrijk dacht ondertusschen wel, dat liet Engelaud en de Staten vreemd
voorkomen zou, dat hij zieh aan eenen uitersten wil hield die
echt ofvalsch, regelregt streed met het Parlage-traktaat. Hij liet der-
halve deze mogendheden aanzeggeu, dat het oogmerk van het traktaat
van verdeeling was, den vrede in Europa te behouden , en dat hij zieh'
aan dat oogmerk hield, zonder zieh om de letter te bekreunen.
Eene verontschuldiging, die door den Koning van Engeland en de
Staten koel genoeg werd aangenomen. Middclerwijl bereidde men zieh
hier en m Engeland op nieuws ten oorlog. De Koning van Frankrijk
ook bedacht om zijnen aanhangte versterben, trokM aximiliaan E manuel’
Keurvorst van heijeren en Landvoogd der Spaansche Niederlanden’
benevens zijnen broeder, den Keurvorst van Keulen , op zijne zijdc!
Hun verdrag bleef geheim, lietgeen den bondgenooten niet weinig na-
deel toebragt.
F r a n k r ijk had Milaan met krijgsvolk bezet, en de Keizer, besloten;
hebbende het regt van zijnen zoon met de wapenen te verdedigen
zond Prins E ugenics van S a v o u e met een leger naarltalie, die den Franschen
omtrent Carpi slag leverde en hen aldaar overwon.Beter slaagden deze
laatsten in de Spaansche Nederlanden , door de geheime verstandhoudinp!
met den Keurvorst van Beijeren. Zij maakten zieh, op eenen dag,'
meester van alle de sterke plaatsen in die gewesten , alzoo de Keurvorst
bevolen had, dat men htm de poorlen zoude openen. De
Staatsche bezetting , die in sommige steden lag, werd kort daarna ge-
noodzaakt te vertrekken. De Keizer , die intusschen voortp-inp1 met
zieh ten oorloge toe te rusten, sloot, den 7 September 1701, te
s Gravcnhage eenverbond van onderlinge bescherming met den Komng
van Engeland en de Algemeene Staten. De Oorlog werd, in
Italie, door Prins E ugenios met voordeel voortgezet. De Koning van
Engeland , uit Hol l and naar Groot-Brittanje overgestoken zijnde , om
het noodige tot den aanstaanden veldtogt te beramen , viel, den 4
Maart 1702, op de jagt zijnde , van het paard, waardoor hij het
sleutelbcen van zijnen linkerschouder brak, en den 19derzelfde maand,
m den ouderdom van slehts S2 ja a r, uit het leven werd gerukt. A nna
de zuster zijner overledenegemalin , die gehuwd was met G eorge Prins
van Denemarken, volgde hem op als Koningin van Engeland.
TWEEDE STADIIOUDERLOOZE REGERING.
De waardigheden , welke Koning W illem liier te lande beklced had,
blevcn gedeeltelijk onvervuld , want vijf provincien, met name: Gel-
d e r l a n d , H o l l a n d , Ze e l and, ü t r e c h t en Ov e r ij s s e 1
verkozen zonder Stadhouder te blijven. In F r i e s l a n d en in S t ad-
en L a n d e bleven de Vorsten uit het liuis van ' N a s sa u - D ietz de stad-
houderlijke waardigbcid bekleeden. In onderscheidene steden van del
provincien G e l d e r l a n d , Z e e l a n d , U t r e c h t en Overi js-
SC1 ontstond ter dozer gelegenheid eenc gevaarlijke bcroerte, onder
den naam van plooijerij bekend. De burgerlj , steunende op aloud*
vlheden en voorregten , onderstond zieh, verändernden m de regenng
te maken. Ilieruit rezen geweldige onlusten , die eerst in 1707 geheel
IiUusscliiui badden de Staten , den 10 Mei 1702 den oorlog aan-
Snanie eu Frankrijk verklaard , welke met alwisselende kans, olschooa
nieer voordcelig voor de Bondgenooten dan voor Franknjk gevoerd,
werd waarom . reeds in het jaar 170a , van de zyde der Franschen
openiiigen tot vrede gedaan werden, en heimelijke oiiderhandelingeu
tiissclien ben en de Staten begonnen, die echter vrucbteloos allie-
pen In het begin van liet jaar 1709 begon men te ’sGr a v c n h a g e
anderniaal over den vrede te bandelen. Een der punten , welke do
bondgenooten vooraf begeerden vastgesteld te bebben, was , dat F il ip s ,
ten, behoeve van K arel , afstand van de Spaansche kroon zoude doen.
Frankrijk gaf voor, dat zijn kleinzoon daartoe niet spoedig zoude te
bewegen zijn ; doch bet bleek ras , dat hij de Bondgenooten slechts
zqcht op te houden, ten einde zieh te beter in Staat te stellen, den
oorlog voort te zetten. Alle vredeliandeling werd toen afgebroken r
en men bereidde zicli wederzijds ten oorlog. De onderhandelingen,
die te ’s Gr avenbage gestaakt waren, werden, met het begin des,
jaars 1710, te Ge e r t rui denbe rg, weder begonnen, zonder dat
men elkander konde verstaan , waarop de liandeling ten tweedemale-
werd afgebroken. <>
Een droevig ongeluk deed den Staten, den 14 Junij 1711, eenen
h u n n e r dapperste Legerlioofden verliezen , namelijk Prins Johan. VV ili.eh
Fkiso, Stadhouder van F r i e s l a n d en S t a d - e n - L a n d e ; want
deze , uit het leger naar Ho l l a n d reizende, om met den Koning
van Pruissen, die te ’s Gravenbage gekomen was , over de nalaten-
schap van Koning Willem III te bandelen , verdronk jammerlijk, in
het overvaren van d e n Moe r di j k naar het S t r i j e n s c h e Sa s ,
in den jeugdigen leeftijd van 24 jaren.
H De Franschen waren ondertusschen vlijtig bezig , om de Engelscben
u i t het groote bondgenootschap te trekken, en deze begonnen zieh
lqngs hoe meer voor den vrede te verklären. Zeker M a t b i j s P r io r ,
d i e te voren Gezantschaps-sekretaris in Frankrijk geweest was, werd
in stilte naar dat rijk gezonden, om over de, voorwaarden te handelen.
Men kwam weldra overeen , en terwijl men de onderhandelingen zoo
stil hield , als mogelijk was, werden er van Frankrijks zijde ook
yredesartikelen aan de Staten gezonden, die echter in zoodanige
algemeene bewoordingen waren opgesteld, dat men er niets en alles
van konde maken. De Staten, ziende dat Engeland bet verbond ver-
l i e t , waren wel genoodzaakt hunne toestemming tot het openen der
vredeliandelingen te geven. Frankrijk gaf eene soort van uitlegging
aan zijne voorgestelde vredespunten , die door de Engelsche staatsdie-
naars werd goedgekeurd. De stad Ut r e cht werd tot de handelplaats
.verkozen. De gemagtigdenvan Frankrijk, Engeland en de Staten kwa-
xnen diensvolgens , in het begin des jaars 1712, te dier stede bijeen.
Keizer K abe l V I, ofscboon hem de vredespunten-, door Frankrijk op-
gegeven, niet behaagden , zond echter ook gevolmagtigden derwaarts.
|Engelarid was te eene male in het belang van Frankrijk, en onder-
|handelde heimelijk met het Fransche hof. Men stelde F il ip s voor ,
dat bij voor altijd afstand van de Fransche kroon moest doen, in-
dien hij Spanje en Indien behouden wilde, hetwelk hij aannam.