stijfsclfabrijken, onder anderen aan de Z a an; loodwit-, blaauwsel- en
lakmoesfabrijken en potloodgieterijen , bijzonder te A. m s t e r d a r n ,
te R o t t e r d am en te D o r d r e c h t ; meesloven in Z e e l a n d en
in bet oostelijk gedeelte van Noo o r d-B r a b a n d en Zuid-Hol - :
l a n d ; buskruidfabrijken , onder anderen te Pu r i n e render Men
bereidt in H o l l a n d goede borax, kamfer en salpeter. Men stookt
er vitriool , sterkwater , jenever enz. Bijzonder zijn de branderijen te
S c h i e d a m , De l f t s h a v e n en We e s p beroemd , terwijl er op
vele andere plaatsen gevonden worden , die korenbrandewijn uitleve-
len, waarvan veel builenslands gevoerd wordt;* ook wordt er in een
aantal fabrijken jenever uit aardappelen gestookt , vooral in de pro-
vincie Gr o n i n g e n , alwaar deze aardvrucht sterk wordt aangehouwd.
Er zijn ook vele azijnmakerijen, bijzonder te Ams t e r d am en te R o t-
s t e r d a m; bierbrouwerijen, vooral in N oo r d - B r a b a n d en 0 v e r-
ij ss e l , alsmede te Am s Ie r da m ; zontkeeten , inzonderheid in Zeel
and en te D o r d r e c h t ; suikerraffinaderijen, voornamelijk te
R o t t e r d a m en te A m s t e r d a m ; oliemolens heeft men in groote
menigte , längs de Za an alleen 120 en te Dor d r e c h t 22 ; papier-
molens op onderscheidene plaatsen in Ho l l a n d , en in menigte
op de Ve l uwe , in G e l d e r l a n d , zijnde het papier, dat op deze
molens vervaardigd wordt, zoo om zijne deugdzaamheid als fraai-
heiu beroemd. Men vindt overal eene verbazende menigte houtzaag-
molens, voornamelijk aan deZa an, op welke het hout, uit Noorwegen
«n de Oostzee herwaarts gebragt, gezaagd, en tot het bouwen van schepen
en huizen bekwaam gemaakt wordt; en, op onderscheidene plaatsen,
voornamelijk te Za a ndam , ■Amsterdam, R ot t e r d am,
Do r d r e c h t , en Ha r l i n g e n , vindt men aanzienlijke houtkooperijen
van gezaagd hout; ook is de handel in ongezaagd hout , dat met groote
vlotten den Rijn a f, naar Do r d r e c h t en elders vervoerd, o£ regtstreeks
uit Noorwegen gehaald wordt, zeer aanzienlijk. Op vele plaatsen vindt
men scheepstimmerwerven , waarop zelfs de grootste schepen gebouwd
worden. De hennip, die men uit Koningsbergen, Riga en andere plaatsen
in Rusland bekomt, wordt tot garen gesponnen , waarvan in delijnbanen
allerlei soort van touw gemaakt en zelfs zware kabeltouwen, trossen
en wand voor de schepen geslagen wordt ; ook heeft men hier vele
ankersmederijen. Er wordt veel garen , in Duitschland gesponnen, meest
ruw naar N ederland gevoerd, aldaar gebleekt , op nieuw bereid, ge-
twijnd, en tot allerhande gebruik, zelfs tot het maken van de fijnste
kanten, bekwaam gemaakt en naar Ylaanderen, Braband, Spanje,
Portugal, deMiddellandscbezee en elders vervoerd. Leertouwerijen zijn
er in overvloed , en men maakt er ook perkament. Yerw-, pci , snu'if-
loodwit-, vol- en trasmoleiis vindt men er in grooten getale. Voortsi heeft
men katoen-, bontjes- , marseille-, bombazijn-, zeildoek-, band-, lijm-,
metaal-enaardenwerkfabrijken; glasblazerijen ; plateel- en pannenbak-
kerijen ; verw-, fijne olie- en andere chemicaliabereidingen enz.
DEPARTEMENT VAN JUSTITIE.
Ilel lioofd van het Departement van Justitie voert den titel van
Mi n i s t e r van J u s t i t i e , aan wien een S e c r e t a r i s t en twee
R e f e r e n d a r i s s e n toegevoegd zijn. Tot de attributen van dit
Ministcrie behoort, alles wat betrekking heeft tot de organisatie eh het
personeel van den hoogen raad , de geregtslioven, regtbanken en kan-
töngeregten; het notariaat; de bedienende ainbtenaren; de vcrzoeken
nraiie • verminderiiiF of kwijtschelding van stra f; de verzoeken
a De’ Regterlijke Magt wordt uitgeoefend door den
de P r o v i n c i a l e Ge r e g t s h o v e n en de Gr imi n e l e R e g t b a n k
in de p r o v i n c i eHo l l a n d , d e Ar ro n di s s eme n t s - r e g t b a n k e n
r lr i f m t o n p e r e p t e o . Z ij , die in deze regterlijke collegien zit-
ting hebben, worden, op voordragt van den Minister van Ju s titie , door
den Koning benoemd.
H o o g e R a a d .
De Hooqe Raad is zamengesteld uit: een Pr e s i d e n t , een Vice-
Pr es ident , ten minste twaalf en ten hoogste veertien Raadshee-
r e n een G r i f f i e r en twee of ten hoogste drie S u b s 111 u u r »t
f ie r ’s De Hooge Raad oordeelt ter eerster mstantie : 1 ■ ov.er a.11
itsvorderingen! waarin de Koning of de leden van het koninklijke
hufs als gedaLd^n worden aangesproken; 2°. over a le regtsvordennn
en in welke de Staat als gedaagde wordt aangesproken, uitgezonde d
die ’ welke ’s rijks belastingen betreffen ; 3 . over alle geschillen l
zaken van prijzen en b n it^d ie door de schepen van oorlog van den
Staat of door schepen bij particulieren uitgerust en van commissie of
t o i ’ de marque voorrien , worden achterhaald en opgebragt,
mitse-aders van alle geschillen , welke tusschen de reeders onderling
deswege zouden mögen ontstaan ; en 4°. over alle jur.sductie-geschil-
len • o') tusschen alle regterlijke autoriteiten , welke niet behooren tot
hetzelfde provinciaal geregtshof; b) tusschen
ven de criminele regibank daaronder begrepen , c) tusschen een g
provinciaal geregtshof ter eerster instantie regtdoende , en eemge reg -
bank of geregt daaronder ressorterende en d) tusschen' een provinciaa
f eregtshof of eene regtbank ter eenre en een ander regterlyk kollegi
ter andere zijde. De arresten , door den Hoogen Raad ter eerster
instantie in burgerlijke zaken gewezen, zullen onderhevig zijn aan
revisie overeenkomstig de bepalingen van het wetboek van burgerlijke
regtsplep-ing. De hooge raad oordeelt bij wege van hooger beroep m
W e rlijk e zaken : 1 over de aan hooger beroep onderworpen vonnissen
door de provinciale geregtshoven m eersten aanleg gewezen,
S" o™r de v .n n iL n , bij 1°h«v«
of bezittingen van het rijk in andere werelddeelen De Hooge Raad
neemt in het eerste en laatste ressort kenms : van alle misdryven (de
overtredingen , waartegen geene straf van gevangenis is bedreigd, met
daaronder begrepen) , gedurende dentijdliunnerfunctienbegaan door . de
Leden van de ^taten-Generaal; de Hoofden der depart
alrremeen bestuur ; de Leden van den Raad van State, de Commissa
rissen van den Koning in de provincien ; de Grool-Officieren van het
huis des Konings , en van die der Leden van het konmklijk geslachl
den Kanselier van de orden des rijks ; de Ambassadeurs en andere Ge-
zanten bij buitenlandsehe mogendheden; de Gouverneurs en Comrnis-
sarissen des Konings in de kolomen en bezittingen van het Rijk in
andere werelddeelen ; de Griffiers van de beide Rainers der Staten-
Generaal enden SccAaris van den Raad van State ; de Presidenten,
Raadsheeren , Procureur-Gencraal, Advocaten-Generaal, en de Gnffier
en Substituut-Griffiers van den Hoogen Raad ; de Leden en Secretaris
I Dkei.