de stad 16 statien uit cn hebben even zoo vele kerken. Deze kerken worden
door 16 Pastoors en 28 Kapellanen bediend, terwijl het Jougens-Weeshuis ,
lioewel geene afzonderlijke statie uitmakendc, nog eenen eigen Pastoor
heeft. De kerken zijn: de Mozes-en-Aaronskerk; h e t Boompje;
het S t a dhui s -v an -Hoor n ; deToren; de R.K. Fransche kerk;
de S te r ; de kerk op het Beggijnliof; de Ni e uwe R. K.
n e t-Ge loof-de-Hoop-en-de-Lief de ; de Posthoorn ; het Roo-
d e -H e rt; dePapegaai ; de Pool ; het Dui fje; de Kri j tberg; de
Zaaijcr.; en de Kerk- i n-het -Maagdenhuis.
De Mozes-en-Aaronskerk, op de St. Anthoniebreestraat,
aldus genaamd naar de beeiden van M ozes en A aron , die er in
den gevel stonden , voor, dat zij afgebroken werd , om er eene geheel
nieuwe kerk in de plaats te bouwen , welke in 1839 voltooid moet
zijn, is aan den H. F ranciscüs van A ssises toegewijd, en bezit onder-
scheiden fraaije altaarstukken , door den vermaarden J akob de W it
geschilderd , benevens andere fraaije schilderijen , waaronder voorna-
melijk een Italiaansch stuk , S t. Fr an ci sens, vergezeld van
twee engelen, voorstellende , uitmunt. Ter zijde van de kerk,
die wanneer zij volbouwd is , met twee torens prijken zal, is eene
ruime binnenplaats met eene sierlijke fontein. Deze kerk wordt door
vijf Minderbroeders bediend, van welke , de oudste de dienst van Pastoor
verrigt. De statie telt 3700 comm.
De Fr'anciskaner- of Mind erbroederskerk, genaamd het
Boompje, naar eenen boom, welke in den gevel. Staat afgeheeld , die
almede aan den H. F ranciscüs van A ssises toegewijd is , en voor de
grootste der R. K. kerken binnen A msterdam gehouden wordt, Staat
aan de oostzijde van de Kalverstraat en komt op het Rok-in uit. Deze
k.erk9 w^aarvan de statie ruim 4000 comm, te lt, bevat twee groote
gaanderijen boven elkander, die drie zijden van het gebouw beslaan
en op zes houten kolommen rüsten , heeft een fraai hoofdaltaar , een
welluidend orgel en uitinuntende schilderstukken van B arend G raat
en anderen. De dienst wordt door 6 Minderbroeders , van welke de
oudste voor Pastoor dient, verrigt.
De Dominicanen of Predikheeren k er k , genaamd liet Stadh
u is -va n-Hoo rn , op den Oudezijds Achterburgwal, bij de Korsjcs-
poortsteeg, aan den H. D ominicies toegewijd , heeft twee gaanderijen
boven elkander, en boven in liet midden der kerk, eenen ruitnen en
igen koepel , tegen welke eene uitmuntend uitgevoerde Bespotting
van Christus geschilderd is , hetwelk men voor een werk van R embrand
van Ryn houdt. Hetaltaaris sierlijk. gebouwd en heeft twee geslingerde
houten kolommen. Deze kerk is onlangs uitwendig , door eene nieuwe
pin verfraaid, waarvoor te lezen Staat: CoeLl trlbVant bene-
JJICtloneM lh ln tV s Vna effLagllantlbVs, 2 Varal Cap. 6to.
dat is : Dat de Hemelen hun zegen geven , als zij die , hier binnen te
zamen komen afbidden , 2 Krön. Kap. 6 . Zij wordt door twee Paters
Dominicanen , den oudsten als Pastoor en den anderen als Kapellaan,
bediend. In de woning van den Pastoor vindt men fraaije afbeeldsels
van voorname mannen uit de ordc der Dominicanen , en , onder dezeii,
een van Paus B enedictes XIII. De statie heeft ongeveer 1400 comm.
Behalve die kerk hebben de Predikheeren hier nog eene, de
oren genaamd , omdat zij nabij den Jan-Rodepoor(s-toren , op den
ingel, gebouwd is. Deze kerk , die mede den H. Dominicius tot Pa-
troon heeft, is een net gebouw , hetwelk in het jaar 1644 ge-
sticht is. De gemeenlc , die hier gewoonlijk vergadert, is sedert het
begin der vorige eeuw zoo toegenomen, dat zij thans nagenoeg 1200
comm. te lt, en gedeeltelijk moet geplaatst worden in twee vertrekkeii
onder de eigenlijke kerk , alwaar de dienstdoende Priesters door
eene opening in den zolder zecr goed kunnen gehoord worden. Twee
Paters Dominicanen verrigten de dienst in deze kerk, de eene als Pastoor
de andere als Kapellaan.
De R. K. F r ansche kerk, op de Boommarkt , die door eenen Pastoor
en. eenen Kapellaan bediend wordt, is in het jaar 1662 gestiebt, in
1733 sierlijk herbouwd en sinds eenige jaren met eene nieuwe pui voor-
zien. Zij is aan den H. P etrüs toegewijd , heeft twee ruime gaanderijen
, die op houten kolommen rüsten. Men ziet in deze kerk een
marmeren M ariabeeed , houdende liet kind J ezüs op den arm , dat door
F rancois A bsiel vervaardigd is ,. tien zeer fraaije basrelicfs , door den
beroemden J akob de W it geschilderd , en voorstellende de Evangelisten
cn de voornaamste Kerkvaders , en in de woning der Paters eene
fraaije Afneming van het kruis naar P etrüs P aülds R übsens. De
statie telt ruim 1000 comm.
De R. K. Kerk de Ster, staande in de Spinhuissteeg,. werd in
1699 gebouwd, ter plaatse, waar tot dus verre een pakhuis gestaan
had. Zij is aan den II. A ügustiniüs gewijd , heeft twee gaanderijen,
die op vier kolommen nisten, en is met eenige fraaije schilderijen ver-
sierd. Dß predikstoel is kunstig bewerkt en het altaar met smaak inge-
rigt. Deze kerk , waarvan de statie 2000 comm. te lt, wordt door drie
Paters Augustijnen, den oudsten als Pastoor de beide andere als
Kapellanen, bediend.
De R. K.Kerk op het Beggi jnl iof, is in het Westen van hetBeg-
gijnhoften jarel672 gebouwd, enin 1723 aanmerkelijk verfraaid, zijnde
toen onder anderen de zoldering gestucadoord. In deze kerk. worden
met alleen de H. B e g g a , de stichtcres van de orde der Beggijnen,
en de II. J o h a n n e s , maar ook de H. U r s d l a , als bijzondere Bescherm-
heilige, gevierd. Zij bevat ondersekeiden fraaije schilderijen, als
eene G eb o ov te d es I I e ila n d s r en eene H em e lv a a v t van M a r ia door den be-
loemden J a n B a p t i s t a \Y e e n i \ ; eene O p s tan d in g door J o h a n n e s V o o r i io u t en
twee schilderijen ter gedachtenis van het mirakel der Heilige stede.
Onder andere zeldzaamheden worden hier bewaard vier kussens , waar-
op de geschiedenis van het voorzeide mirakel gestikt is , een rijk ver-
sierd kasuifel, dat door Keizer M a x im ilia a n aan de kapel der Heilige
stede geschonken is, twee vanen met het jaartal 1533, die vooijieen
bij proccssien gebruikt werden , en thans bij het feest van het mirakel,
dat den 15den Maart invalt, aan twee kolommen aan den ingang der
kerk ten toon worden gehangen, bij welke gelegenheid er ook eene
plegtige dienst gedaan wordt. In deze kerk wordt de dienst door een
Pastoor en twee Kapellanen verrigt. De statie telt ongeveer 900 comm.
De Nieuwe R.K. Kerk, op den Singel, ter vervanging van de R. K.
Kerk h e t -G e l oo f - d e -Ho o p - e n - d e - L i e f de, dieop den Voorburgwal
bij liet Spui stond , cn thans afgebroken is , terwijl het ledig
erf tot bergplaats van eenen steenhouwer dient , werd in het jaar
.1820, gebouwd, op de plaats van het voormalig West-Indische liuis,
vroeger de Voelboogsdoelen. Zij heeft eene statie met 2000 comm.,
is aan 0. L. V. Ilemelvaart toegewijd, en strekt uitwendig tot een sie-
raad van A msterdam. In den voorgevel zijn het Geloof, de Hoop en de
Liefde op eene zinnebeeidige wijze voorgesteld. De fraaije doorluch-
tigc toren is van een slaguurwerk voorzien en van binnen liccft deze
kerk een fraai altaar, met ceil schoon standbeeid van de Verhcerlijkte