zoniler gewelddadighcden af ^ niaar een jaar later barstte te dier stede
een hevig oproer ui t , veroorzaakt doordien een gedeelte dér Burger-
kanonniers , door het slaan van ongewapcnde ingezetenen en andere
balddadigheden , den llaad genoodzaakt had , lien den 10 Mei te ont-
hinden. Gcbelgd over dezen hoon dringen zij dés nachts het stadhuis
binnen , stuiven ter raadzaal in , vermengen', te midden Van éen verschrik-
kelijk ornveder, hnn vloeken met de ratelende donderslagen, bedreigen
de Leden der stadsregering , mishandelen sommigen, en brengeh vooral
het leven van den Voorzitter in gevaär. Toen echter twee dàgën later
de Fransche Opperbevelhebber B ournonyille een pikët" buzaren op de
stad liet aanrukkemj datzonder eenigeU Gegenstand ,-biiinen gëlatcn
werd j keerde de orde terug en de Regering werd door het Provinciaat
bestnur in haar gezag hersteld ; terwijl twee -dier kanonniers op het
sehavot aan den lijve gestraft werden.
Den 18 Februarij 1807 vermeide een VreëSSelijke storm eene menigte
schepen , vooral te A msterdam. L odewtk N apoleon , Koning van Holland
, gaf ;; op het einde van dat jaar, zijn verlangen le kennen , om
den zetel des bestuurs voor goed naar A msterdam, als de hoofdstad
zijns rijks , over te brengen , en reeds dén 21 Maart 1808 deed hij er
zijnen plegtigen intogt. Twee jaren later toen de kronkelende en
verraderlijke voortrukking des Fransche légers ¿p onzen Vaderland-
sclien bodem P en de onregtmatige inbezitneming van Zeeland en Bra-
band door den Franschen Keizer,' ebne geheele inlijving Van ons Va-
derland in het Fransche rijk deden duchten , slpeg de toenrtialige Minister
van oorlog en Generaal-Majoor K ravEnhoff voor, , öm den töegang tot
de hoofdstad aan de Fransche troepen door aile inogelijke middelen :te
betwisten en diestad tot het uiterste te Verdedigen ,• als hebbende hij
daartoe reeds te voren de noodige' màatregelen beraamd. Koning
L odewtjk zelve helde daartoe oVer; maar, aangezien de Overigc Ministers
, in dezen nood, onderwerping tot elken prijs beter dan Verdedi-
ging keurde , leide hij de Regering neder ; hieróp had de inlijving plàats ,
eh A msterdam werd tot de derde stad van het rijk véekMárd , het-
welk haar echter, bij den volSlagen stilstand van den" handel *'-zoo
weinig voordeel aanbragt, dat de w erkeloôéheid en armoede , gedn-
rende de drie jaren, dat deze staat van zaken stand hield , aldaa'r
ten top klommen; geen wonder dus dat ;- toen in November 1815 de
tijding van de nederlagen der Franscheh längs hoe meer hevéstigd
werd , e n d ? krijgsbezetting zelfs Amstels muren veri áten had, het onge-
dtild van het gemeen, den 15 dier maánd,;. ter laaije vlamme uitbarst-
te, zoodat de huisjes der tolbedienden of douaniers j längs bien biiîténkan t
en aan het Rok -in , verbrand , en enkele woonhuizen vàn Franschè bé-
ambten geplunderd werden. Nu kwam echter de Nationale Garde1‘óf
Schutterij , op raad van den Kapitein F a i c k , op de héen , ■ en stuitte
den opstand , doch plaatste, daar de Gouverneur , de Prefect en de Di-
recteur-Generaal van policie de stad lafhartig verlaten hadden , tëvéns
56 mannen aan het hoofd der stad die het vertrouwen der btirgerij be-
zaten; welk bestuur echter meende zieh vooreerst allëën tot rust en de
waarneming der dagelijksche zaken té moéten bepalun en zieh tè ont-
bouden van alies , ; wat den vijand ,'die nóg eene aanzienlijké krijgsmagt
zoo te Utrecht ,l als in het meer nabijgelegen Naarden, ter zijrièr bé-
schikking had , grond kon geven, om A msterdam zijne wráak té doén
gevoelen. Dit nu veroorzaakte dat de omwenteling die elders intiiS-
schen ■ eenen aanvang nam, aldaar niet vóór den 24 November tot
stand werd gebragt, als wannëer zulks door de Kömmissarissen van het
AVemeen bestuur Mr. J an M elchior K emper en Mr. F annujs S chölten ,
bewerkstelligd werd , door eene afkondiging van de puije van het
voormalig Stadhuis , welke den openbaren afval van A msterdam aan het
volk bekend maakte , terwijl die afkondiging dadelijk door het uitste-
kender Ilollandsche vlag getfolgd werd. Mogten de Amsterdammers zieh ,
den 2 December daaraanvolgende, met een bezoek verheugen van den 1 rins
van Oranje, die zij den vorigen dag als Souverein-Vorsthadden liooren uit-
roepen, de 29 Maart 1814 was voor haar een dag van nog levendiger
vreuede , want toen zag zij binnen hare Nieuwe kerk de grondwet aan-
nemen ; terwijl op den daaraan volgenden dag de Souverein-Vorst gc-
huldigd werd, onder wiens vaderlijk bestuur, thans als Koning, A msterdam
hären handel zoodanig heeft zien toenemen, dat zij «ok tau
weder onder de voorname koopsteden van Europa geteld wordt. Ja ,
nog is op haar toepasselijk hetgeen de beroemde Kamerijkschc Bis-
schop F rancois de S alignac de la M otte F enelon y in zijne nooit yolprezen
Aventures de T elemaouk (Lotgevallen van T elemachus) , van de stad
Tvrus zegt, in welk tafereel hij , naar men wil, A msterdam op het .oog had.
» Ik konde” , dus lezen wij daar y » mijiie oogen niet verzadigen met
» het heerlijke scliouwspel van die uitmuntende stad, wäar alles in be-
«- weging was. Ik zag er niet, zoo als in de steden van Griekenland ,
» ledigloopers en nieuwsgierigen, - die op de openbare plaatsen naar het
» nieuws gaan vernemen of de vreemdelingen die in -de liaven aanko-
« men , blijven aangapen. De menschen zij;i er bezig met het lossen
» der schepen , met het vervoeren der koopwaren, of met die uit te
» verkoopeny met hunne winkels in orde te schikkeii, of met de reke-
« ning op te maken van hetgene liun door buitenlandsche kooplieden
» verschuldigd is” . .
Aan de stad A msterdam behooren in eigendom de ambachten J> l e u -
we r -Ams t e l , Ou d e r -Ams t e l , S 1 o t e n , S 1 o t e r dij k ,
Os dUr p , de -Vreij e-G ee r ,* Di eme ' n , Ley m u id en , Vrie-
^ ek o op-,’ U r k , E m m e 1-0o r d , en de Sn ie p of h e t V a r-
kens e i l a n d . Terwijl zij vroeger ook een groot gedeelte van de
kolonie S u r i n ame bezat, dat zij van de W. I. Compagnie over-
genomen had.
Het wapen van A msterdam was vroeger een koggeschip , eerst met
het wapen van Holland, later met dat van Henegouwen er boven;
thans is het een zwärte staande paal, belegd met drie zilveren kruisen
op een rood veld. Het is , ingevolge eene oorkonde,. ten jare 1488
door M aximiliaan van O ostenrvk gegeven , met eene Keizerlijke kroon
gedekt.
AMSTERDAM , een der kleine eil. in Oost-Indie, tot den Sundaschen
Archipel behoorende , v66r de reede van Batavia, aan de Noordknst
van Java , ten 0. van het eil. Middelburg, slechts door eenige visschers
bewoondi- - ' , •
AMSTERDAM, fort in Oost-Indie, op het eil. Amboinä-, schiereih
Ilitoe aan de kust van Hila , in het aangenaamste gedeelte van het
eiland! In het jaar 1657 werd hier eerst eene houten pagger
opgetrokken. Later heeft de Heer O ttens daar eene steenen logic
oebouwd , die door den Heer D emmer in eene steenen vesting veranderd
zijnde , vervolgens door den Heer de V laming tot op 50 v. in het Vierkant
vergroot en tevens met een steenen borstwering van 10 V; hoog
en met tegenstaande punt voorzien is. Op dit fort lagen , onder het
bestuur der Oostindische Kompagnie, 16 stukken geschuten 40 Soldaten ,
onder eenen Sergeant, die van het Opperlioofd van Hila afhing.