minij aan den handel, maar het algemeen crediet werd, in de»
zonier van dat jaar J door eene rantip getroffen , welke liet voor altijd' den
doodsteek dreigde te geven , dewijl, door een groot getal bankbreuken ,
de geheele Avisselbank stil stond. Men telde eerlang veertig huizen
van koophandel , die ophiolden met betalen-, en de verlegenheid waar-
in brave en voorheen Avelgestelde kooplieden zioli bevonden , gaat alle
beschrijving tehoven. Gelukkig dat, door het Avijs bestuur der liegering
eil de bemoedigende berigten van bnitcnslands, deze verwarring van geen
langen dunr was, waardoor de gestremde handel- weder allengs begon
te herleven j en liet vervallen crediet hersteld 1 werd.
In het jaar 1772 had de val van een der voornaamste huizen van
koophandel , de stad bijna in even droevige omstandigheden gebragt ,. en
dit zonde mogelijk van nog slechter gevolgen geweest zijn , indien de
liegering niet het besluit genomen had, 0111 uit de stads schatkist twee
millioenen te nemen , en die- op goede panden ter leen uit te geven ,
met oogmerk, om daardoor den omloop van geld te begünstigen.
Dit was van dht gelukkig gevolg, dat verseheidene kooplieden uit hun-
ne verlegenheid gered- en alzoo behouden hieven ; terwijl vermögende
lieden mede hunne leisten openden , om de verdere dreigende gevolgen
te verhoeden. De koophandel begon dan ook weder in het volgende
jaar te herleven.
De zware watervloed, die den 15 Nov. 1778 geheel Holland teisterde ,
veroorzaakte ta Amsterdam niet alleen zeer groote schade, maar be-
dreigde de stad met hären volkomen ondergang , doch toen de vloed
op zijn lioogst gekomen was , bespeurde men zonderling de hand Gods
ter verlossing; want schoon het water tot des morgens te 9 uur 20
minuten had moeten rijzen , begon het te 6 uur reeds te dalen. Niet
minder gevaarlijk was het een jaar later gesteld , wanneer men , tus-
schen den 21 en 22 November, weder met denzelfden schrik bevangen
werd, door eenen geweldigen aandrang van water, dat, met eenen
zw'aren storm uit het W. N. W ., naar de stad gedreven werd,
waardoor alles weder in rep en roer geraakte, tot dat, door het bedaren
van den wind en het vallen van het water, de vrees voor verdere
onheilen ook weder verdween.
In 1778 was de Staat niet weinig in moeijelijkheden gewikkeld, ont-
staan door den oorlog tusschen het naburige Engeland en zijne Ame-
rikaansche kolonien , die, inzonderheid toen Frankrijk zieh met de
Amerikanen verbonden had , vermeerderd werden en van veruitziende
gevolgen begonnen te worden. Neerlands koophandel, en voornamelijk
die van A msterdam , begon zeer veel te lijden , door de verregaande
kaperijen der Engelscheu , die, door het nemen van onderscheidene koop-
vaardijschepen , de zeevaart aanmerkelijk belemmerden ; waarom eenige
Amsterdamsche kooplieden besloten , eene bezending naar ’s Gravenhage
te doen,om de noodige voorziening tegen dit alles, zoo wel aan de
Staten als aan den Erfstadhouder te verzoeken , aan welke bezending,
die in October 1778 voortgang had , de Prins Erfstadhouder een zeer
günstig gehoor verleende, terwijl hij hun verklaarde, dat hem niets
meer ter harte ging, dan de Hollandsche koophandel; dat er reeds tegen
het voorjaar een aanzoek om twee en dertig oorlogschepen gedaan was ,
en dat men verder zonde trachten den kooplieden alle mogelijke vol-
doening te geven. Men trad ook sedert in onderhandcling met de
Engelschen , om de vaart en den handel op Frankrijk te regelen , hoe-
wel deze onderhandeling zoo wel niet afliep , als men verwacht had.
Eer nog het volgende jaar ten einde liep, werd eene geheele koop-
vaardijvloot, met het daartoe behoorend konvooi, onder bevel van
den Schont bij na eh t Grave vak Bvlakd , door den Engelschen V lo o t-
voogd'Fieldino , die ver de overmagt had , in Engeland o p g e b r a g l,
welk voorval § daar zulks te midden van den vrede gescluedde, zoo
hier als in andere la n d e n , nie t weiniggeruehts veroorzaakte. Nog a a n -
merkelijker waren de verliezen, die de koophandel, gedurende den oorlog,
w elke d en 23 December 1780 begon en den 10 Jumj 1784 met eenen vrede
eindipde , geleden heeft. Naauwelijks was men lneryan to t verademmg
gekomen , of de s t a d , zoowel als h e t geheele la n d werd gete.sterd
door eene heillooze tweedragt die eenige ja re n n a elkande r liet land
deed daveren en zijne grondvesten sclieen te .zullen ondermijnen , de
geschillen namelijk tusschen den l ’rins Erfstadhouder en de l a tn o t t e n ,
welke ook te Amsterdam het burgerbloed in de s tra ten deed stroomen. De
ta lrijk e aanhangers des Prinsen aldaar hadden zieh tegen de alze tting
liunner Regenten v erklaard , welke door de P a trio tten begeerd werd,
en een verzoekschrift in dien geest aan de Staten van Holland ontwor-
pen. E e n h u is op K a tlen b u rg , .waarin d it te r teekeiung lag , werd gcpluu-
d e rd ; ' e n n u sloeg de hollende menigte to t verderen moedwil over. Ver-
scheidene huizen van Prinsgezinden , onder anderen Aan de.Burgemeesters
Rendori1 en Beels , werden geplunderd., De Kattcnburgers yan h u n n e
zijde plunderden de P a trio tten en haalden de b ru g op , die liun eiland
aan de eene zijde nie l het overige van A m s t e r d a m v e rb in d t; hier school
men op elkander me t kanon , to t d a t de b rug v ie l , waarna de burgers op
K a tte a b u rg kwamen , en h e t sclmim h u n n e r partij zieh met minder
a a n plundering toegaf. Geheel de stad was eenige dagen regermgloos ;
43 huizen waren geplunderd , 35 door de P a tr io tte n , 8 door h u n n e
iegenstanders. En toch werden alleen u it deze la a tsten eemgen aan
d en lijvc gestraft. Een Zweed, die zieh aan de zijde der K a lten b u r-
gers gevoead liad werd lev en d ; een K a lte n b u rg e r. die bij h e t verde-
digen v au de bru g gesneuveld w a s , dood opgehangen; vier werden
er gegeeseld. De P a trio tten hieven vrij. De aizetting der geplunderde
Burgemeesters was hiervan b e t gevolg. Bij den k o rt daarna plaats-
hebbendeu inval der Pruissen , waardoor de .omwenteling ten yoordeele
des Erfstadhouders overal als in eenen oogwenk volbragt werd , bleei
Amsterdam, steunende op de sterkte b a re r omstreken , alleen volhouden ,
waartoe de inwoners de Regering genoegzaam dwongen. Een wapeiistil-
stan d en onderbandelingen me t den Hertog van Brdsswijk liepen vru ch -
teloos af. Naar den k au t van Half weg Haarlem , van Q u d e rk e ik , e n Aan
Amstelveen enz. Avaren te r verdediging van de stad Acrschansingcn a an -
g e leg d , doch die te Halfweg werden, door eenen kleinen troep P ru is s e n ,
onder geleide van Prinsgezinde Hollanders , spoedig v errast en Sparen-
dam genomen, waarmede de linie vanverdediging gebroken en diensvolgens
alleverdere Avederstand nntteloos Avas. A msterdam voegde zicli nu bij de
overige leden van H o lla n d , om den P rin s in zijne am b te n te herstellcn
en der Princes, zijne gemalin , voldoening te geven. Doch h e t duurde lang ,
eer die stad er toe konde k om en , om de oude R eg en ten , 111 Mei van liet
küssen gedrongen , te berstellen. H e tb e b o u d d e s lands liing aan eenen
.zijden draad , Avant sommigen der opgeroepene burgerij beiden o \e r , om ,
liever dan in d a t p u n t en anderen van minder belang tebcAvilligen, den
Zeedijk door te steken , Holland, te doen onderloopen en A msterdam
ontoegankelijk te maken. Doch de wijsheid zegevierde; de stad be-
willigde in a lle s , ; ma a r verkreeg tocli , dat de Pruissen niet binnen
de stad trokken en slechts m e t pen detachement van 150 m a n , 10
jaoers , 4 huzaren en 1 ordonnans de Leydsche poort bezelteden.
°De o m w e n t e l in g van het jaar lv95 liep te A msterdam, dank zij het Avijs
cn bezadigd gedrag van het aldaar gevesligde conunilte rcvolutionuair,