verdrinken ; nithoofde van het gevaar , waaraan hierdoor stad en land
zouden bloot staan , werd dit vöorstel echter in den raad verworpen.
De schepen J o h a n H ijy d e c o p e r , Heer v a n M a a r s e v e e n , overreeddc W i l l e m
F r e d e r i k gemakkelijk in deze omstandigheden geen geweld te gebruiken;
doch het krijgsvolk bleef liggen en de Prins , die woedend was over
het mislukken van den aanslag, kwam zelf in het leget1 voor de stad.
Hier werd nn eene onderhandeling met hem aangeknoopt, die bijna
geheel tot ’s Prinsen voordeel nitviel, daar de stad zelfs het gerueht
van een beleg voor haren handel nadeelig oordeelde. A m s te rd am
zou zieh namelijk, op het stuk der afdanking, met hem en de AI-
gemeene Staten vereenigen, en den Prins, lioewel slechts als Stad-
houder, ontvangen. Volgens een geheim pant moesten de twee ge-
broeders B i c k e r Burgemeester en Oud-Burgemeester der stad , hunne
waardigheid nederleggen. De staat van oorlog bij het bondgenoot-
schap werd n u , meest volgens ’s Prinsen voorslag, geregeld.
De hooge watervloed en de doorbraken van den St. Antonie- of
Diemerdijk bragten in ditjaar der stad eene verbazende schade toe.
Geen minder nadeel leed de koophandel , door den oorlog tusschen
Frankrijk en Spanje ; zijnde de onveiligheid ter zee zoo groot| dat
de kooplieden besloten den Staat, 100 oorlogschepen aan te bieden en
binnen den tijd van vijf maanden, te leveren , mits de Staat zichver-
bond, om de interest van de kosten, tot de aflossing toe, te betalen.
Het eenige voördeel, dat de koophandel genoot, was , dat men bet
middel van uitkoop van de Sondsche tollen uitvond-, en daarin ge-
lukkig slaagde. Door het verbod van invoer van vreemde waren i'n
Engeland, werd de koophandel echter weder zeer gedrukt. Erger
liep het nog in het jaar 1635, toen , ten gevolge van den verderfelijken
öorlog met Engeland, te A msterdam wel 1400, anderen zeggen zelfs 5000 ,
huizen ledig stonden , terwijl van alle deuren der waag er naauwelijks
eene geopend werd.
Door eene pest , die van 3 Julij tot 25 December 1656 duurde , werden
13,287 menschen weggerukt. Zeven jaren later werd deze ziekte hier
weder aangebragt door eenige matrozen, die van Algiers kwamen.
In het jaar 1663 stierven daarvan 9752 en in het volgende jaar 24,148
menschen.
In het jaar 1672 vond de stad zieh in zeer moeijelijke omstandigheden
ter oorzaak van den oorlog met Engeland en Frankrijk, welke niet
weinig verzwaard werden door het zinneloos gedrag van het oproerige
gemeen , waarvan de braafste Regenten de hatelijkste uitwerkselen ge-,
voelden. * Het bewaren der stadssleutelen was onder anderen een on-
derwerp der beraadslagingen van den muitzuchtigen hoop geworden ,
welks raadsvergaderingen altoos vloekende, razende en drinkende ge-
houden werden, terwijl de besluiten steeds met keisteenen of slijk ten
uitvoer werden gebragt. Men dreigde het huis van den Burgemeester
J oan van de Poi.i, alwaar die sleutels bewaard werden , te zullen plünderen,
waarom de Wethouders, ter voorkoming van verder onheil,
met den Krijgsraad eene orde op het bewaren der sleutelen beraamden.
voorts nam men ter beveiliging van de stad tegen den vijand bet be-
sluit, de schutterij , benevens de huislieden rondom de stad woonachtig ,
in den wapenhandel te oefenen , waartoe, door de Yroedschap, de beide
Raden en Kolonels G eelvinck en R oeter E rnst gemagtigd werden.
Onder de ware Vaderlanders, die alles voor het behoud van het land
veil hadden , muntten , ten deze tijde , inzonderheid uit de Amsterdam-
sche Heeren G erard H asselaar P iet eh sz . , C oenraad van H eemskerk eri Job
a n B e r o , die met eenige matrozen , op eigen kosten geworven , zieh aan
boord van ’s Lands oorlogscliepen beg'avcn, den slag voor Soulsbaai
bijwoonden en met eere terugkeerden, uitgenomen H a s s e e a a r , die in het
gevecht gesneuveld was. Ook werden, in Mei 1673, zes kompagnien
stadssoldatcn uit A m s te rd am in Muiden en uit ieder van de 60 bur-
gerkompagnien der schutterij 25 man, o n d e r d e Iiapiteins v a n nER W a a i j e n
envANLooN, in Weesp gelegd , terwijl de stad tevens voor de versterking
van de Nieuwersluis en den Hinderdam zorgde. Nadat echter Muiderberg
door de Franschen verlaten en Naarden heroverd was , kwam men te
A m s te rd am tot verademing, waarom men ook de Raampoort en de
Zaagmolenspoort, die tot meerder verzekering der stad toegemetseld
waren geworden , weder opende.
De grootheid , waartoe A m s te rd am , het voormalig visscliers buurtje ,
destijds gestegen was , en die het in Staat stelde , om-60,000 weerbare
mannen op de been te brengen , maakte de naijver van de vreemde-
lingen zoodanig gaande, dat de Ridder d e F o r b in , aan het Fransclie
liof in 1707, den voorslag deed , om die stad te verdelgen. Hij ver-
onderstelde , dat b ij, A m s t e r d a m bemagtigd liebbende , meer dan dui-
zend schepen , die aldaar lagen, zoude kunnen vernielen , en de stad
aan kolen leggen ; waarna Frankrijk in vier dagen zoude vrede heb-
ben, alzoo, volgens zijn gevoelen , al de magt en rijkdom der Ver—
eenigde Provincien in die stad alleen bestond en de Statcn geen moed
zonden hebben den oorlog voort te zetten , nadat A m s te r d am bedorven
zoude zijn. Zijn voorstel vond echter geen ingang.
In het jaar 1720 leed de stad veel nadeel door den beruchten actiehan-
del van J ohn L a w , waaraan niet alleen kooplieden , maar zelfs ambachtslie-
den , doch voornamelijk de Joden, deel namen , niettegenstaande de Regering
den Makelaars verboden had daaraan deel te nemen , of eenige partijen
te sluiten. De actionisten dreven hunnen handel op den Dam , en in
de koffijhuizen , niet alleen bij dag, maar zelfs des avonds en gedurende den
nacht. Al spoedig echter bevond men, dat , zoo als de Raad wijsselijk
voorzien had , die windhandel tot bederf van den wezenlijken koophandel
strekte, want deze laatste stond geheel stil, tot groote schade van allen ,
die daarvan bestaan moesten ; zoodat deze , bij gebrek aan arbeid, en
dus ook aan Verdiensten, zieh met drift daartegen begonnen te verzet-
ten. Eerst deden zij dit door de actionisten openlijk door jongens en
wijven te doen bespotten; het regende, als bet ware , dagelijks
liedjes , comedies, spotprenten en dergelijken. Deze middelen echter
niet sterk genoeg zijnde , om de windhandelaars van hunne dwaas-
heid terug te brengen, kwam het gemeen tot hatelijker middelen.
Het verzamelde zieh den 4. September in de Kalverstraat voor zeker
koffijhuis, waar de meesle actionisten hijeenkwamen, en dat daarom
Quincampoix genoemd werd, naar eene straat' te Parijs, waar deze
handel het sterkst werd gedreven ; eerst xverden er de glazen ingesmeten ,
vervolgens de deur opengeloopen en indien het geregt niet tusschen
beide gekomen was, zou men waarschijnlijk het geheele huis onder
den voet gehaald hebben. Des anderendaags werd tegen dergelijken
moedwil eene scherpe keur afgekondigd, maar tevens het verbod aan
Makelaars en Beunhazen vernieuwd. Intusschen leed de beurs van
Amsterdam daardooreenen geweldigen krak , en onderscheidene aanzien-
lijke familien hebben deze dwaaslieid nog lang daarna betreurd.
De 14 December 1724 deed A msterdam en hare ingezetenen groot
nadeel ondervinden , door eenen storm, die des middags tusschen
drie en vijf liren woedde , verscheidene voor de stad liggende schepen van