aanstellcn, welke too rtdurend zitting houden , en G ed ep u t'e e r de-
St a t en worden genoemd. Âan dit kollegie wordt opgedragen alles,,
wat tot het dagelijksche bebeer der zaken , en de uitvoering der alge-
roeene wetten betrekking heeft. In de provincie H o 11 a n d zijn echter,-
uit hoofde Tan hare uitgestrekt-heid en bevolking, twee Gouverneurs,
alsmede twee kollegiën .van Gedeputeerde Staten , ëén over Z u i d-
en ëén over N o o r d - H o 11 a nd. De kiezers woi'den ten platten:
lande door stemgeregtigden benoemd, en zijn tot deze betrekking ver-
kiesbaar Nederlanders , ingezetenen der provincie, wanneer zij , over de*
9a jaren oud zijnde, eene zekere som in de jaavlijksche belasting
dragen. De provinciën zijn verdeeld in stedcn en plattelandsgemeen-
ten , uitgezonderd F r ie s t and, dat in steden en grietenijen verdeeld'
K, terwijl in Ge l d e r l a n d , No o r d - Br ab a n d en Ze e l a n d
eenige plattelands-gemeenten tot één distrikt zijn vereenigd , aan het
hoofd van welke distrikten zieh kommissarissen bevindcn. De Plaatse-
lijke Besturen zijn zamengesteld in de steden uit: 1 Bu r g eme e s -
t e r ; 2, 3 of 4 W e t h o u d e r s en een zeker getal Le d e n v a n
den Raa d , geëvenredigd aan de grootte der bevolking, benevens
1 Secretaris ; in degenreenten ten platten lande uit 1 B ur g eme e s -
t er, 2 As s e s sor en ,en een zeker getal L e d e n van den R aa d ,
geëvenredigd aan de grootte der bevolking, benevens 1 Secretaris.
M aten en Gewigten.
Bij het Ministerin ran Binnenlandsehe Zaken is een vidviseur voor de
zaken der maten en gewigten. Voor de ma t e n en gewi g t en ,
van welke er vroeger bijna even zoo veel onderscheidene soorten
beslonden , als er landstreken , steden en dorpen in het koningrijk waren,
zs ingevolge de wet van 21 Augustus 1816 een tiendeelig stelsel aan-
genomen , waarvoor bij besluit van 29 Maart 1817 de benamingen
vastgesteld werden. In dit stelsel staan aile lengte-, oppervlakte- en
înhoudsmaten , alsmede de gewigten, in een tiendeelig verband tot
elkander. Het beeft tot grond-eenheid de lengte van het tienmil-
lioenste gedeelte van den meridiaanboog der aarde , tusschen den pool en
den equator, en dus het veertigmillioenste gedeelte van den geheelen om-
trek der aarde , welke lengte, de Neder 1 an d s ehe el le (meter !
genoemd, door ens tot eenheid voor de gewone lengte - maten aange.
nomen is. Hare onderdeelen zijn palmen , duimen en strepen. Zoodat
de elle in-10 palmen , de palm in 10 duimen en de duim in 10 strepen
verdeeld wordt. De systematische benamingen dezer onderdeelen
zijn : decimeter, centimeter en milimeter.
Het tienvoud der e l l e wordt r o e d e (decameter) genaamd, terwijl
eene lengte van 1000 eilen , welke bij geographische of afstandmaten
tot eenheid aangenomen is , den naam van m ij I (kilometer) draagt.
Voor de vlaktematen wordt de V i e r k a n t e roe de tot eenheid ge-
nomen ; eene hoeveelheid dus van 100 Vierkante eilen is eene are,
e giond-eenheid der landmaten ; dragende de hoeveelheid van 100
vierkante roeden, zijnde dus 10,000 vierkantc eilen, den naam van
bunder (hectare). Eene vierkante elle is 100 v i e r k a n t e pa lmen j
een vierkante palm 100 v i e r k a n t e d u i me n , en een vierkante
duim 100 v i e r k a n t e s t r epen.
\ oor de inhoudsmaten is de k u b i e k e i l e tot eenheid aangenomen
, welke tevens onder de benaming van wi s s e (stère) tot eenheid
voor brandhoutmaat strekt. Een kubiek elle is 1000 k u b i e k p a 1-
men ; een kubiek pahn lOOOkubi ck d u ime n , en een kubiek
M s l n a t i CkondmSidenn ziehAn die « o r droogt,en m g 4
naile waren voor beide- soorten is de k u bi e k p a 1 m ( M e deeuneter) ,
de aangenomen eenheid ; bij de drooge waren nogtans heeft deze maaf
den naam van k o p (hier) , en bij natte waren dien van k a n
VCDeCSAo» wordt in tien m aa t j e s verdecld. Voorts hevat j;e n
schepel 10 k o p , en een mudde 100 kop, terwijl daarenboven aan
eene hoeveelheid van 30 mu d d e n den naam van last j
De kan heeft 10 ma a t j e s en het maatje 10 vmg e r h o e d e n ,
en eene hoeveelheid van 100 kannen maakt een vat uit.
Ten einde de gewigten insgelijks met de aangenomen ff~nck'en ie,d
van het stelsel in verband te breiigen is men op het J %
men om het gewigt in h e t l ucht l edige yan eene kubiek palin zui
ver gedisteleerd en tot den grootsten graad van digtheid g ^ ^ r tw a -
te r , tot eenheid der gewigten bij ons den naam vän TO JA - d f |
de te doen streiken. Het duizendste gedeelte, zyndc dus het
van f e n kubiek duim van zoodanig water, is onder de b en am ^ ^
w g e (grarame) tot gewigts-eenheid bij kostbare Ä | | W
Het pond bestaat uit 10 o n s e n , en elk pns mt 10 | n o ^ / £ U
Het wigtje, of tiende deel van een lood wordt weder lp
ko r r e i s verdeeld. _.
Tot meerder duidelijkheid Urten wy hier volgen:
Een algemeen overzigt van het Tiendeelig Maten- en Gewiytslflsel.
benamingen.
M A T E N . WAARDE. Nederlandsche.
Systhemati
sche.
A fsta n d sm a t en .
Eenheid. Mijl.
Hoede.
Kilometer.
Decameter.
1000 eilen.
10 » -
L engtematen.
Eenheid.
Onderdeelen.
L an dmaten.
Eenheid.
Elle.
Palm.
Duim.
Streep.
Bunder.
Vierk.roed.
Meter.
Decimeter.
Centimeter.
Milimeter.
Hectare.
Are.
i 4 •
Een tiende eile.
Eenhonderdsteell.
Een duizendste eil,
10,000 vierk. eilen!
100 vierk. »
O p peh v la kte m ater.
Eenheid.
Onderdeelen.
Vierk. elle.
' » palm.
) » duim.
I » , streep
Vierk.meter
of centiare.
Vierk. decimeter.
Vierk. centimeter.
Vierk. milimeter.
1 vierk. eile.
Een honderdste
vierkante eile.
Een duizendste
vierkante eile.
I Eentienduizend-
| ste vierk. eile.