in dc omstrcken van V i c t o r i a , de forten La r i k e , Oe r i e n , Am»
b l a u , de P a s , O m a e n H a t o e c h a , alle echter , even als dc
hier voorgenoemde, in vervallcn toostand.
AMBOwHG,o! Amboeno , st. in Oost-lndie op de N. W. kust van
het Sundasche eiland Borneo, 6^ iß' N. B. 134° 14' G. L. Men
heeft er eene goede, ruime en gcmakkelijke haven.
AMBOUNI, riv. in Oost-lndie , op de noordoostkust van het Sundasche
eil. Borneo, distr. Papai. Zij heeft eenen oostelijken loop,
AMBOYNA, eil. i n Oost-lndie, Zie A m b o in a .
AMBOYNA, s t . in Oost-lndie. Zie A mbon.
AMBRE (GROOT en KLEIN), binnenwaters in West-Indie, op het
Antillische eil. Curasao.
AMBSEN , buurs. prov. Gelderland. Zie Ampsen.
AMBY , gem. in het Land van Valkenbury, prov. Limburg, distr,
en arr. Maastricht, kant. Meerssen, (6 m. k ., 1. s. d.) palende
N. aan de gem. Meerssen , 0. aan Berg- en- Terblijl en Bemelen , Z.
nan Heer en W. aan Maastricht.
Het bevat niets dan het d. Amby en eenige verstrooid liggende h.
en daarin ongeveer 630 inw. , die rneest in Iandbouw hun bcslaan
vinden , en onder welke 20 Herv. die tot de gem. Meerssen behooren.
De R. K, hebben bier eene static , die 630 leden te lt, tot het bisd.
van Luik, dek. van Meerssen behoort, en waarvan de kerk door eenen
Pastoor bediend wordt.
Het d. A mby ligt J u. 0. van Maastricht, 1 a. Z. ten W. van
Meerssen , £ W. van Bemelen en \ n. N. van Heer. Van dit dorp
wordt als eene bijzonderheid opgegeven , dat de inwoners afstammelin-
gen zouden zijn van eene troep Heidens of Zigeuners. die ruim drie
eeuwen geleden , hunne zwervende levenswijze moede, zieh aldaar als
Iandbouwers nedergezet hebben.
AMCHUE , kleine riv. in Afrika, in Opper Guinea, aan de Goud-
kust, die inhetkon. Akim op eenen hoogen berg ontspringt en in het
ken. Fantyn in zee valt.
AME of W a y -A m e , riv. in Oost-lndie, op het eil. Amboina, aan de
Znidkust van het schiereil. Ilitoe. Zij valt met eenen zuidwaartsehen
loop in dc binnenbaai tusschen de schiereil. Hitoe en Leytimor.
AMEI (SI-), eil. in Oost-lndie, in den Sundaschen Archipel, ten
N. 0. van Borneo.
AMEIDE , gem. in den Alblasserwaard, onder het Waterschap van
den OverwtXard, prov. Zuid-llolland, arr. en kant. Gorinchem,
palende N. aan de Lek, 0. aan Zederik, waardoor het van Leksmond
gescheiden is, en W. aan Tienhoven. Het bevat niets dan het d.
Am e i d e , liggende onmiddellijk aan de riv. de Lek ; eenige verstrooid ,
meer zuidwaarts gelegene huizen , en daarin 1 korenmolen , 1 grutterij,
1 brouwerij , 171 h. en ruim 1000 inw., meest alien Hervorm-
den , die bier eene kerk hebben, tot de gem. Ameide-en-Tien-
hoven behoorendc. De R. K. , die 7 in gctal zijn , behooren tot de
statie van Vianen.
,. Deze gem. is eene lieerl., dievroeger aan het huis v a n I I e r l a a r be-
hoorde , waarvan het slot, tusschen Ameide en Tienhoven , op het grondge-
bied van Tienhoven, gestaan lieeft, later kwam zij door huwelijk vaR
H e n d r i k v a n V ia n e n met de oudste dochter van den Heer J a n v a n
H e r l a a r , die geenc zonen nahet , in hetJiuis v a n V ia n e n ■ maar in
1723 kochten de Staten van Holland de hooge Hecrlijkheden van
V ia n e n en A m e id e , met hetgeen daartoe behoorde, van Simon H e n d r ik
A d o l f Grave van der Lippe Detmold, wiens grootvader, door huwe-
lyk met A m e lia v a n D o n a , dochler van Grave C h r i s h a a n v a n A l b r e c h t
en van eene zuster van den laatsten Heer van Vianen , uit den huize
Van B r e d e r o d e , in het bezit dezer heerlijkheden gekomen was ; de liuldi-
ging geschiedde op den 2 November van dat jaar aan den Hollandschen
Generaal Graaf v a n H om p e sch , in naam van II. E. G. M. In 1729
werd Am e id e door gemelde Staten }veder verkocht aan den Heer A r n o d d
L e e r s , Schepen van Rotterdam , maar zij behielden het hooge regtsgebied
aan zieh. Onder de voorwaarden van den verkoop was bepaald, dat de
Ambachtsbeer, in vervolg van tijd , de afzonderlijke aanstellingen van
Schout en Sekretaris zoude hebben , welke ambten tot hiertoe onder
Ameide en Tienhoven gemeen waren. Thans wordt deze heerl. in ei»
gendom bezeten door den Heer Mr. L. T. N e p v b u N. U. te Utrecht.
Am e id e en V i a n e n hebben hare eigene handvesten en regten gehad ,
welke met eenen Latijnschen commentarius zijn uitgegeven, te
Utrecht, in 1686, door Mr. J o r a n A n d r i e s v a n d e r M e u l e n . Deze
handvesten zijn van W a l r a v e n v a n B r e d e r o d e , Vrijheer tot Vianen en
Heer van der Ameyde en anderen uit het geslacht der B r e d e r o d e s ,
van 1613, 1629, 1680 en 1684.
Op de lijst der goederen van de Utrechtsche kerk wordt A m e id e ge-
noemd eene landstreek, door de Bisschoppen van Utrecht ter leen gegeven
aan de Graven v a n G o o r . Indien het namelijk A m e id e is , waarvan daar
onder den naam van Am d th om gesproken wordt; hetwelk evenwel niet
onwaarschijnlijk is , aangezien daarin ook visscherijen vermeld worden,
waartoe deze gem. bijzonder gelegen is.
Het dorp Am e id e of Am ey d e , in den omtrek meestal T e r M e y
geheeten , ligt aan de Lek, 3 u, N. van Gorinchem, l |u . 0. ten N,
van Schoonhoven en 2^ u. W. ten Z. van Vjanen, SU 37' 27/r N. Br,
22° 37' 36" 0. L. Het was voorheen eene stad met poorten voorzien ,
en men noemt het nog de stede Am e id e , welke woorden totheden toe op het
cachet van het gemeentebestuur, rondom het wapen , te lezen staan ,
ofschoon het thans geheel ontmanteld en het voorkomen van een d.
heeft. Het is niet wel te bepalen , wanneer de ontmanteling plaats
gehad heeft , lioewel er redenen zijn om te veronderstellen , dat
de Utrechtschen dit zullen gedaan hebben, toen deze plaats in 1327
door hen bemagtigd werd. In den oorlog, ten jare 1388, ont»
staan , tusschen O t t o , Heer van Arkel, en H b n d r ik , Heer van Vianen ,
ten gevolge van mishandelingen en doodslag , jegens vier Gorinchemsche
burgers te Meerkerk bedreven, werd Ameide door J a n v a n A r k e l ,
den zoon van O t t o , geheel in de assche gelegd.
Toen de Franschen in het jaar 1672 ons vaderland overstroomden,
hadden de Staatsche troepen, op den dijk -, aan de sluis bij Ameide ,
eene vcrschansing van rijsbossen opgeworpen , die zes of zeven voet
hoog, zonder grachten noch borstweringen, en alleen vooraan met pa-
lissaden voorzien was. Uit dezen post, die door bet regiment van
B am p iiie lt ,|en de mariniers van den Zeekapitein van B r a i c e l , te zamen
naauwelijks 300 man , bezet was, liepen vier Soldaten naar den
vijand over , wien zij , zoo met de gelegenbeid als met de sterkte , beitend
maakten. Waarop deze , onder het geleide van de verraders , met
800 man voet- en 200 man paardevolk, op de verscliansiiig aanvielen,
welke , na eenen zeer geringen tegenweer, door de Nederlandsche Soldaten
vertaten, en door dc Franschen bezet werd, die daarop naar het
dorp trokken , dat door hen uitgeplunderd en vervolgens aan kolen
gelegd werd. De kerk , die zij mede met takkebossen wilden in brand